ABD’de Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nde baş araştırmacı olan enfeksiyon hastalıkları ve bağışıklık sistemi uzmanı Prof. Dr. Derya Unutmaz uyardı: “Havanın ısınmasına güvenmeyelim, ne olacağını kimse tam bilmiyor.”
ABD’de Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nde baş araştırmacı olan enfeksiyon hastalıkları ve bağışıklık sistemi uzmanı Prof. Dr. Derya Unutmaz uyardı: “Havanın ısınmasına güvenmeyelim, ne olacağını kimse tam bilmiyor.”
Enfeksiyon hastalıkları, kronik hastalıklar ve yaşlanma sırasındaki hastalıklara karşı bağışıklık tepkileri üzerine çalışmalar yürüten, özellikle immünoloji (bağışıklık sistemi) konusunda çalışmalar yapan Prof. Dr. Derya Unutmaz, ABD Connecticut’taki 1600 kişinin çalıştığı Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nde baş araştırmacı olarak görev yapıyor.
DHA'ya konuşan Profesör Unutmaz, Türkiye’nin ABD ve pek çok Avrupa ülkesinin tam tersine koronavirüsü salgınında zamanında ve çok doğru adımlar attığını söyleyerek;
“Bu noktadan sonra salgını kontrol etmenin yolu, mümkün mertebe çok test yapmak. Örneğin yurtdışından giriş yapan herkese, bunların temas ettiği kişilere, hastanelerde tüm sağlık personeline test yapılmalı” dedi.
Güney Kore’nin bu şekilde virüsün yayılmasını yavaşlattığını belirten Prof. Dr. Unutmaz şunları söyledi:
“Güney Kore 200 binden fazla kişiye test yaptı ve daha semptomlar oluşmadan birçok kişiyi bu şekilde izole etti. Tüm kalabalık faaliyetleri, okulları tatil etmek, çok doğru ve yerinde bir karar. İtalya ve hatta Amerika, Avrupa’nın birçok ülkesi, bu konuda çok geç kaldı. İki-üç haftalık gecikme bile çok kritik. Bir de bu testi yaptırmak isteyenler için seyyar çadır veya ayrı bölümler oluşturulması, hastanelerde yayılmasını da önler.”
Bunun için birkaç yüz bin test kitinin her an hazır durumda bulundurulması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Unutmaz aşı konusundaki gelişmelerle ilgili şunları anlattı:
“Amerika’da da çalışmalara başladık. İnanılmaz bilimsel ilerleme var, tedavi ve aşıda çok kısa sürede başarı gösterilecek. Örneğin HIV /AIDS çalışmalarında üç-beş yılda elde edebildiğimiz sonuçları koronavirüsü konusunda üç-dört ayda gerçekleştirdik. Önlemler çok aşırı görünebilir ama alternatifi gördüğümüz gibi İtalya, İran ve daha birçok ülkedeki gibi tüm ülkenin karantinaya girmesine kadar varabiliyor. Bunun bedeli aşırı büyük. Bu bakımdan Türkiye adımlarını zamanında atmış görünüyor.“
Ocak ortasında virüsün ilk yayılma haberlerini aldıklarında Covid-19’un çok bulaşıcı olduğunu anladıklarını belirten Prof. Dr. Unutmaz riskleri şöyle anlattı:
“SARS/MERS bu kadar bulaşıcı değildi ama onlar çok daha öldürücü. (Yüzde 10 ila 30 arasında değişiyor ölüm oranları) Virüslerin fazla ölümcül olması da bulaşmalarını sınırlar. Örneğin Ebola, dünyaya yayılmıyor. Covid-19’da yayılımın önlenmesi çok önemli, eğer kontrol edilemezse maalesef 2-3 milyar insan bu yeni koronavirüsüyle enfekte olacaktır. Bu nedenle ölüm oranı düşük olsa bile sağlık sistemlerinin çökmesi gibi bir tehlike var. Aşı kesinlikle geliştirilecek, ondan şüphem yok, şimdiden çok umut verici çalışmalar var. Ama bir süreç gerektiriyor, insanlar üstünde test edilmesi, yeterince üretilmesi vb. Ne kadar hızlı olursa olsun altı ay-bir yıldan önce aşının piyasaya çıkacağını sanmıyorum. Bu bile normalden çok daha hızlı olur.“
Hava ısınınca etkisi azalacak yönündeki görüşlerin doğruyu yansıtmadığını belirten Prof. Dr. Unutmaz, uyarılarını şöyle noktaladı:
“Bu oldukça spekülatif bir konu, çünkü bu virüsü henüz yeterince tanımıyoruz. Örneğin 17 yıl önceki SARS hava ısındığı için azalmadı, çok büyük önlemler alınarak kontrol edildiği için durduruldu. Belki havadaki nem oranı daha önemli olabilir fakat bu da pek bilinmiyor. Yani havaların sıcaklığına güvenmeyelim, ne olacağını kimse tam bilmiyor. Yapılan son yayınlara göre de hava sıcaklığının tek başına bulaşmaya fazla bir etkisi yok.”
Ebola virüsününde ismi geçmiş tüylerim diken diken oldu. Onunla ilgili bir belgesel izlemiştim gerçekten korkunç. Damarlara hasar vererek iç ve dış kanamalara sebep oluyormuş. Belirtileri de halsizlik, kas ağrısı gibi grip belirtileri ile birlikte ağız, burun, anüs, derideki gözenekler gibi açıklıklardan kan gelmesi. Belgeseldeki doktor "Bir ebola hastasının otopsisi son derece sinir bozucudur. Açar açmaz hastalığı anlayabilirsiniz. İç organlar ağır hasarlıdır ve jölemsi bir kan tabakasıyla kaplıdır" diyordu. Afrika'da az gelişmiş ülkelerde büyük salgınlar meydana getirmiş. Dünyaya yayılmamasının sebebi bu ülkelerdeki insanların seyahat edemeyecek kadar fakir olması ve hastalığın kuluçka süresinin çok çok kısa olması. Yani virüsü bir kere kaptıktan sonra yaymaya pek fırsatınız olmuyor aniden yataktan çıkamayacak kadar ağır hastalanıyorsunuz.
Hava ısınmasıyla geçecek olsa Katar ve Arabistan'da olmazdı