Eğer mümkün olsaydı, korkularınızdan sonsuza dek kurtulmak ister miydiniz? Bugüne kadar sizi adım atmaktan alıkoyan, hayatınızın her noktasında verdiğiniz kararları etkileyen ve belki de çok kez fırsatları kaçırmanıza sebep olan bütün korkularınız bir anda ortadan kaybolsa ne olurdu? Bu sorunun cevabı, Urbach-Wiethe hastalığından muzdarip S.M. adlı ‘korkusuz kadın’ın hikayesinde gizli…
Çünkü kendisine Urbach-Wiethe teşhisi konulduğu andan itibaren korku duygusu nedir bilmiyordu. On yaşından beri korkunun olmadığı bir dünyada yaşayan S.M., başkalarının hayatta cesaret edemeyeceği şeyleri gözünü bile kırpmadan yapabiliyordu. Bir yılanı ürkmeden eline alabiliyor, tarantulaya dokunabiliyor veya boğazına bıçak dayayan bir soyguncuyu sakinlikliğiyle şoka sokabiliyordu. Hatta o kadar sakindi ki, bu hali soyguncunun onu serbest bırakmasına neden olmuştu.
44 yaşında ve üç çocuk annesi S.M., bu korku duygusundan yoksun hali ile bilim dünyasının da ilgisini çekmiş ve hastalığı ile makalelere konu olmuştu. Bilim insanları, S.M.’nin korkusunu tetikleyebilecek şeyleri araştırmaya başladı; korku filmlerini, terk edilmiş ve hayaletli diye tabir edilen mekanları ve birbirinden ürkütücü hayvanları S.M. üzerinde kullanmayı denediler. Ancak denedikleri şeylerden hiçbir sonuç alamadılar.
Araştırmalar sırasında kendisine verilen elektronik günlüğe gün içerisinde hissettiği duyguları yazması istenmişti. S.M.’nin korku duymuyor olması, diğer duygulardan da yoksun olduğu anlamına gelmiyordu. Günde 3 kere, duygu durumunu ortaya koyan 50 soruluk bir testi cevaplıyordu. Üç aylık sürecin sonunda ise S.M.’nin korku duyamadığı bir kez daha görülmüştü. Peki, S.M.'yi gerçekten korkutmanın bir yolu yok muydu?
Bu çalışma sonucunda, araştırmacılar S.M.’yi ve aynı hastalıktan muzdarip iki kişiyi korkutmayı başardılar. Deney katılanlara gaz maskesi takıldı ve yüzlerine karbondioksit gazı püskürtüldü. Bunun üzerine üç hasta da şoka girip maskeleri hemen çıkardılar. Bu durum, araştırmacıları korkular arasında bir fark aramaya yöneltti. Boğazına bıçak dayayan bir hırsız karşısında korkmazken S.M. nasıl olup da gaz maskesi yüzünden korku duyabilmişti?
Amigdalası hasar görmüş olan üç hastanın benzer tepkiler vermesinden yola çıkarak, araştırmacılar içsel deneyimlerin sebep olduğu tehdit uyarılarının algılanabildiğini gördüler. Ancak bu sefer de ortaya başka bir soru çıkıyordu; deneye katılan sağlıklı bireyler neden bu üç hasta gibi aşırı korku belirtlileri göstermemişti? Bunun nedenini anlamak için aynı gruba ikinci bir deney daha yapıldı.
Çünkü bu kez yaşanacakları az çok tahmin edebiliyorlardı. Deney sonucunda, iç uyaranlara ait sinyallerin amigdala dışındaki bölgelere de gönderildiği ve hastaların tepki vermesine sebep olan şeyin bu olduğu tespit edildi. Sağlıklı bireylerin paniğe kapılmaması, dış dünyadan ciddi bir tehdit gelmediğini fark etmeleri yüzündendi, içten gelen uyarıları dış tehditlere karşı tetikte olan amigdala ile değerlendirip durumun tehlike arz etmediğini algılamışlardı. Diğer üç hasta ise ilk aşamada bunu yapamamıştı.
Bu da eski çalışmaların neden boşa gittiğini bir kere daha gözler önüne seriyor. Korku duygusu sizi hayatta tutan ve içgüdülerinizi harekete geçiren bir duygu. Zannedildiği gibi bir anda yok olması, her şeyi güllük gülistanlık bir duruma sokmuyor. Aksine tehlikeleri algılayamadığınız için can güvenliğiniz de tehlikeye giriyor. Yani dozunda korku, sizi ayakta tutacak bir şey. Yeter ki, korkuların sizi ele geçirmesine izin vermeyin.