CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Zeynep Altıok, TRT Belgesel'de yayınlanan 'Pusula Doğu' adlı belgeselde, küçük bir çocuk çocuğun 'Savaşmak zorunda kalırsan ne yaparsın?' sorusuna verdiği 'Kontrol noktasında kendimi patlatırım' yanıtının yayınlanması üzerine Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş’un yanıtlaması istemi ile yazılı soru önergesi verdi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Zeynep Altıok, TRT'de yayınlanan ve tartışma konusu olan belgesel ile ilgili Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş'un yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
Altıok'un verdiği soru önergesi şöyle:
Sencan Uzun ve Serdar Çalışkan tarafından TRT için hazırlanan “Pusula Doğu” isimli bir belgesel TRT Belgesel Kanalı’nda yayınlanmıştır. Belgeselde babasını kaybeden, büyük acılara maruz kalan küçük bir çocuğa, pedagojik açıdan hiçbir yaklaşım gösterilmeden, haberciliğin temel ilkeleri de göz ardı edilerek yaklaşılmıştır. Çocuğa “savaşmak zorunda kalsan ne yapardın” gibi yönlendirici bir soru sorulmuş ve o yaştaki bir çocuğun yaşadığı travma sebebiyle söylediği açık olan “kontrol noktasında kendimi patlatırdım” cevabı olduğu gibi milyonlarca insana yayınlanmıştır. TRT, belgesel boyunca tekbir sesleri eşliğinde patlayan bombalar, dualarla girilen çatışma görüntüleri yayınlanmış, açık bir biçimde Suriye’deki savaşta cihatçı grupların propaganda kanalına dönüşmüştür.
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Zeynep Altıok
Bu kapsamda,
1. Büyük acılara ve felaketlere uğramış bir çocuğun hiçbir pedagojik danışma almadan psikolojik travmaya neden olabilecek yönlendirici sorulara muhatap bırakılması TRT’nin yayın ilkelerine uygun mudur? Bu konuda ihmali olan yöneticiler hakkında almayı planladığınız adli ve idari yaptırımlar nelerdir?
2. TRT Belgesel 29 Mart 2016 tarihinde yaptığı açıklamada görüntülerin kurgu olmadığını kabul etmiştir. Şüphesiz belgeselcilik her görüntünün travmatik bir şekilde yayınlandığı bir görsel alan değildir. İnsan vücuduna yönelik saldırılar, parçalanmış vücut görüntüleri veya travma geçirmiş çocukların baskı altındaki görüntüleri yayınlamak kamu ahlakına aykırıdır. Bu görüntülerin kesilmeden aynen yayınlayan ve daha sonra bu yayını savunmak için açıklama yapan yöneticilerin görevden alınması için gereken işlemler tarafınızca başlatılmış mıdır?
3. UNICEF gibi uluslararası kuruluşlara göre çocukların politik söylem amacıyla kullanılması da çocuk istismarı ve çocuğa yönelik şiddettir. Belgeselde henüz reşit olmayan, temyiz kudreti bulunmayan, yaşadığı acılar nedeniyle her şeyi söyleyebilecek bir çocuğun yönlendirilmesi ile çocuğa uygulanan şiddetin bir daha yaşanmaması için size bağlı kurumda almayı planladığınız önlemler nelerdir?
4. 5176 sayılı Kanun ve “Kamu Görevleri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin” uyarınca TRT’de de kurulan TRT Etik Komisyonu ilgili belgeseli yayınlanmadan önce incelemiş midir, incelemediyse bu belgeselin yayıncıları ve yayınlama kararı veren idari personel hakkında bir inceleme başlatmış mıdır?
5. Canlı bomba eylemlerini normalleştirecek, belli hallerde insanların intihar eylemi yapmasının meşru olduğu anlamına gelebilecek ifadeler ve yayınlarda yer alan suçu ve suçluyu övme eylemi nedeniyle Türk Ceza Kanunu uyarınca yetkili amirler hakkında herhangi bir suç duyurusunda bulunulmuş mudur? Bulunulduysa suç duyurusunun tarihi ve esas numarası nedir?
6. Pusula Doğu adlı belgesel iç yapım mı yoksa dış yapım mıdır? Dış yapım ise söz konusu belgesel program hangi firmadan kaç TL karşılığında alınmıştır?'
Bu belgeseli yayınlayan TRT'ye tepki gösterilmişti. Gelen tepkiler üzerine açıklama yapan TRT, 'Bilindiği üzere belgesellerde kurgu yapılmaz, gerçekler çarpıtılmaz, duygusal tepkiler yönlendirilemez' demiş ve kurumun kamu yayıncılığı bilinciyle hareket ettiğini savunmuştu.
Ajanslar