AİHM, ‘Hayata Dönüş Operasyonu’ İçin Türkiye'yi Mahkum Etti

AİHM, Türkiye'yi cezaevlerindeki mahkumların ölüm orucunu durdurmak için gerçekleştirilen, onlarca kişinin ölümüne, yüzlerce kişinin yaralanmasına neden olan 'hayata dönüş' operasyonu sebebiyle mahkum etti. 

19 Aralık 2000 tarihinde, cezaevindeki mahkumlara yönelik yapılan ve adına 'hayata dönüş' denilen operasyonda 32 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce kişi fiziksel ve psikolojik şiddete maruz kalmıştı. Operasyon sonucunda Bayrampaşa Cezaevi'nde hayatını kaybeden 11 kişinin yakınları AİHM'ye başvurmuştu.

Deutsche Welle'de yer alan habere göre; AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) “yaşam hakkı”nı düzenleyen 2. maddesinin ihlal edildiğine karar verdi ve Türkiye’yi mahkum etti. 

Başvuru, 19 Aralık 2000’de Bayrampaşa Cezaevinde 'Tufan' adlı planla uygulanan ve 12 kişinin öldüğü, 55 kişinin yaralandığı Hayata Dönüş Operasyonu’nda “aşırı ve orantısız güç kullanımıyla yaşam hakkının ihlal edildiğine” ilişkindi.

AİHM, koğuş sisteminin yerine F tipi hücreleri getirme planlarını protesto amacıyla açlık grevi yapan mahkûmlara Türk güvenlik güçlerinin müdahale etmesini “mutlaka gerekli değildi” şeklinde değerlendirdi. AİHM yargıçları, cezaevlerindeki şiddetin tırmanmasının nedeninin “devletin kontrol kaybı” olduğuna hükmetti. AİHM'in kararında, yetkili kurumların o dönem cezaevlerinde mühimmat yayılmasına bu şekilde bir süre göz yumduğu belirtildi.

Kararda “Devletin ihmalliği, faillerin zaman aşımından faydalanmasına müsaade ediyorsa ceza hukuku sisteminin caydırıcı hiçbir etkisi olamaz” ifadelerine yer verildi. 

F tipi hücrelere tepki için başlatılan açlık grevinde 45 tutuklunun doktor kontrolünden geçmeyi ve tedaviyi reddetmesi üzerine hapishanelerdeki ölüm oruçlarını durdurmak için 19 Aralık 2000 tarihinde 20 cezaevine operasyon yapılmıştı. Yaklaşık 10 bin güvenlik görevlisi tarafından gerçekleştirilen operasyon, 2’si asker 30'u tutuklu 32 kişinin ölümüyle sonuçlanmıştı.