Evet, çoğumuzun hayattaki temel motivasyonu 'akşam olsa da gitsek uyusak'. Bunun asıl nedeni, kişideki yenilenme ihtiyacı. Çok kötü bir gün mü geçirdiniz ya da yorgunluktan eklemleriniz artık tutmaz hale mi geldi? Hemen uyuyup kendinizi resetleyebiliyorsunuz. Kısaca uyku, insan hayatındaki en temel ihtiyaçlardan biridir.
Fakat bu dünyanın en güzel şeyinde bazen çok korkunç bozukluklar da meydana gelebiliyor. Bakalım bunlar neymiş:
Başta da belirttiğimiz üzere uyumak dünyanın en güzel şeyi. Hatta geçenlerde yapılan bir araştırmaya göre ortalama uyku sürenize 1 saat eklemeniz, yıllık ortalama gelirinize 60bin dolar eklemenizden daha fazla mutlu ediyor sizi. Fakat günde 23 saat uyduğunuzu düşünsenize. Hem de 3 hafta boyunca!!! İşte bunun adı 'Uyuyan Güzel Sendromu'. Terimsel adıyla Kleine-Levin Sendromu (KLS)!
Özellikle 15 yaş civarındaki erkeklerde görülüyor. Bu tipteki hastalar 7 gün boyunca bile uyuyabilirler. Yani olay 'Anne 5 dakika daha ya'dan çok daha vahim! Hastalık boyunca, hastaları uyandırmak neredeyse imkansız. Uyandıkları zamansa aşırı oburluk, aşırı cinsel istek, halüsinasyon görme, ilgisizlik, dikkatsizlik gibi semptomları olabiliyor.
Hastalık 6 ayla 1 yıl süresince etkisini de hissettirebiliyor.
Hastalığın sebebi ise beyindeki bir enfeksiyon olduğu söylense de aslında bilinmiyor.
Tabii ki hayati ihtiyaçlarını (Yemek, Su, Tuvalet) gidermek için uyanıyor; ama bunları da hatırlamıyor. Gerçekten uyandığında ise tam 6 ay olmuştur 😱
Halk arasında 'Karabasan' ya da bazı yörelerde hamilelere musallat olduğu söylenen 'Albasan''ın tıptaki adı uyku felcidir.
Uykunun temelde iki evresi vardır. Hızlı göz hareketlerinin olduğu REM uykusu ve sabit göz hareketlerinin olduğu NREM uykusu. REM uykusunda beyin tüm fonksiyonlarıyla muazzam bir şekilde çalışır, ki rüya gördüğümüz evre budur. Bazen beyin bu çalışmayı durdurur ve vücuttaki bütün kasları kilitler. İşte Karabasan dediğimiz şey, yani 'Ay, karabasan geldi, hiçbir yerimi kımıldatamadım!' dediğimiz şey tam olarak bu.
Bununla ilgili birçok mit, birçok efsane de türetilmiştir. Ciğerlerine basılanlar, paranormal şeyler görenler, suratında nefes hissedenler... Ancak hepsi bize beynimizin oynadığı bir oyun sadece.
Bu arada Uyku Felci, belki de en sık karşılaşılan uyku rahatsızlıklarından. Görülme oranı neredeyse %50! Ama bunu çok çok sık yaşayanların oranıysa sadece %4! Yani hayatınızın bir evresinde bunu yaşamanız sizi uyku felci hastası yapmaz.
Beynin özellikle geceleri tam randımanlı olarak REM'de ve rölantide olarak NREM'de dinlenmesi gerekmektedir. 'Karabasan'ı kaçırayım derken beyni gece de çalıştırmak çok yanlış bir hareket olur ve hayatınız zindan olur. Arada uyku felci geçirmek kadar normal bir şey yok yani, takılmayın :)
Uyku felcinin REM uykusunda meydana geldiğini beynin bir süreliğine kapama düğmesine basarak vücudu kitlediğinden bahsettik; işte bunun tam tersi de bu rahatsızlık! Ancak uyku felci kadar masum değil ne yazık ki!
Bağırma, küfretme gibi şeyler en zararsız halleri. Vurma, kendine zarar verme, yataktan düşme hatta koşma gibi şeyler görülebiliyor.
Ancak bilimsel araştırmalara göre bu rahatsızlığın diğer ciddi nörolojik bozukluklarla bağlantısı daha da ürkütücü. Bu hastalığa sahip kişillerin Parkinson, bunama gibi rahatsızlıklara yakalanma oranı %65 :((
Bildiğiniz gibi uyurgezerlik hala çok ilginç ve gizemini koruyan bir şey. Yani sizce de insanın hala uykudayken yataktan kalkıp dolaşması çok enteresan değil mi?! Bunu ilginç buluyorsanız, bir de sexomnia'yı okuyun!
Sexomnia da uyurgezerliğin bir türü. Uyumakla uyumamak arasındaki bir yerde meydana geliyor ve hastada masturbasyon, cinsel ilişkiye girme ihtiyacı ve hatta tecavüz etme dürtüsü oluyor.
Davada; suçlunun annesi, oğlunun eski sevgilisinin oğlu uyurken seks yapmaktan çok hoşlandığını ve bu rahatsızlığın o kadın yüzünden olduğunu iddia etti. Bu rahatsızlığın nörolojik mi yoksa psikolojik mi olduğuysa hala gizemini koruyor. Yani kadının savına ne gerçek ne de yalan diyebiliyoruz.
İsmi dolayısıyla David Lynch'in sanki son çıkardığı filmmiş gibi; ama bu gerçek bir rahatsızlık! Patlayan kafa sendromu, uyku-uyanıklık geçişleri sırasında kişinin kafasının içinde yüksek sesli bir patlama hissi yaşadığı ender rastlanan bir uyku bozukluğudur.
Diğer rahatsızlıkların aksine uyku evresinin ortasında değil; başında ya da sonunda meydana gelir, yani ya dalarken ya da uyanırken. Çok zararlı değildir; ancak sık sık yaşanırsa uykusuz kalma, uykudan korkma gibi rahatsızlıkları tetikleyebilir.
Uykusuzluktan insan ölür mü?! Bu hastalığı göre, EVET ölebilir...
'Adından da anlaşılacağı üzere ölümcüldür ve 4 aşamadan oluşur. İlk aşaması yaklaşık dört ay boyunca panik atak ve çeşitli fobiler gibi psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte görülen progresif insomniadır. İkinci aşaması 5 ay kadar sürer; halusinasyon, panikleme, ajitasyon ve terleme görülür. Üçüncü aşama tamamen uykusuzluk ve kilo kaybıyla üç ay kadar sürer. Bu evrede birey artık daha yaşlı görünmeye başlar ve idrarını kontrol edemeyebilir. Dördüncü aşama ise deliliğe varan kesintisiz insomniadır; altı ay kadar sürer, ve ani ölümle son bulur.' Kaynak
Ailede ilk önce Giacomo adlı bir kişinin başına geldi. 1791'de Venedik'te doğan Giacomo, 45 yaşında esrarengiz bir hastalığa tutulup öldü. ‘‘Delirdi’’ deyip işin içinden çıktılar. Sonraki yıllarda ailenin her kuşağında birkaç kişi tıpkı ataları Giacomo gibi belli bir yaşta delirip ölüyorlardı. Doktorlar her ölüm için farklı bir teşhis koyuyordu: Kimisine epilepsi (sara), kimisine bunama, kimisine Economo hastalığı, kimisine alkolik ensefalopati dediler. Ancak sonradan bu rahatsızlığın neden olduğu ortaya çıktı.
Bu ailede ortaya çıkma riski %50; bu yüzden hiçbir şirket aile bireylerine sigorta yapmıyor.
Hatta ailenin bu durumunu ortaya koyan iki İtalyan doktor Dr. Gambetti ve Dr. Lugaresi bu sayede Nobel aldı.
Kaynaklar: Alaskasleep, Dailymail, Abc News, EkşiSözlük, BilgiUstam, Hürriyet, Vikipedi
#5 berbattır berbat. ilk başlarda uyanıp kaza mı oldu, bi şey mi patladı diye dinlersin bi süre etrafı nefesini tutup. alıştık artık.
uyku terörü diye bir sey de var. adam uykusunda birden bire sıçrayıp avazi ciktigi kadar bagirip çığlık atıyor sonra hicbir sey olmamis gibi geri yatip uyuyor uyandiginda da yaptığını hatırlamıyor. bizim evde boyle bir sey olsa uykusunda duskun biri olarak kafasini patlatirdim herhalde sen nasil benim uykumu bolersin diye 😂😂😂
çok şaşirdim ya. benim arada yaşadiğim şey de bir uyku bozukluğu türüymüş. albasti, karabasan değil hyr, onu çok yaşadim zaten. 'patlayan kafa' sendromu dediği şeyden bahsediyorum. ben bunu arada yaşiyorum ve 'resmen' bir uyku bozukluğuymuş. hayret! :)