Diyelim ki eşiniz istediği terfiyi alamadı ve çok üzgün ya da arkadaşınız kanser olduğunu öğrendi. Destekleyici bir eş ve arkadaş olarak siz de onların acısını hissedersiniz. Bu empatidir.
Yapılan birtakım araştırmalar, empati yapmanın bazı sakıncaları olduğunu ortaya koydu. The Washington Post'tan derlediğimiz araştırmanın detaylarına bir göz atalım.
Yale Duygusal Zeka Merkezi'nden Robin Stern, empatinin ilişkilerde samimiyet kurulmasına büyük bir katkısı olduğunu belirtiyor ve ekliyor:
'Birileri sizin tarafınızdan görüldüğünü ve duyulduğunu hissettiğinde size güvenmeye başlar.'
Ama görünüşe göre bu pozitif duygunun da kötü bir tarafı var. İnsanlar, başkalarının duyguları tarafından tüketildiklerinde kendi duygularını ve ihtiyaçlarını ihmal etmeye başlıyorlar. Stern'e göre başkalarının duygularını kendi duygularının önüne koyan insanlar anksiyete ve depresyona daha yatkın oluyorlar.
'Empati yorgunluğu hakkında düşündüğümüzde aklımıza genelde doktorlar, hemşireler ve sosyal hizmet görevlileri gibi yardım etmekle ilgili meslekleri yürütenler gelir. Ama hasta bir ebeveyne, çocuğa veya arkadaşa bakmak gibi hepimiz zaman zaman yardımcı ve koruyucu rollere bürünürüz. Değer verdiğimiz insanlara karşı destekleyici olmak en el üstünde tutulan ve önemli rollerimiz arasındadır. Ama bunun endişe verici bir yönü de var. Birilerinin ihtiyacı olduğunda yanında olmak istiyoruz ancak kendimizi kaybetmek istemiyoruz.'
Araştırmacılar kan testleri, anket ve günlüklerden yararlanarak çocukların psikolojik olarak daha iyi durumda olmaları ile ebeveynlerin daha iyi empati yapabilmeleri arasında yüksek bir korelasyon olduğunu ortaya çıkardılar. Daha iyi empati kurabilen anne babaların özsaygılarının yüksek olduğu görülürken aynı zamanda düşük seviyeli iltihaplanmalara daha meyilli oldukları anlaşıldı. Bu da araştırmacıların, bu insanların başkalarının sıkıntılarıyla ilgilenirken kendilerini savunmasız bıraktıkları yorumunu yapmalarına sebep oldu.
Bilişsel empatide, kitap okurken yaptığımız gibi başkasının ne düşündüğünü veya hissettiğini anlarız.
Duygusal empatide ise kendimizi başkasının yerine koyar ve onun duygularını hissederiz. Zaki'ye göre bu tarz bir empati kişiyi tüketebilir.
Bir de şefkatli empati var. Bu empati türünde başkalarının sıkıntıları ile ilgilenme ihtiyacı duyarız ama bunu karşımızdakinin ihtiyacı olduğunda yardım etmeyi isteyerek belli bir mesafeden yaparız.
3 kişiye şefkatli empati, farklı 3 kişiye de duygusal empati yapmaları söylenirken kontrol grubu okumasına devam etti.
Katılımcıların hormonal stres seviyeleri, kalp atışları ve tansiyonları gibi fiziksel göstergeleri ölçüldüğünde duygusal empati yapanların savaş ya da kaç tepkilerinin diğerlerine göre oldukça yüksek olduğu görüldü.
'İnsanlar empatinin her türünün davranışsal yönden ve sağlık açısından olumlu sonuçlandığını düşünürler. Ama ilk kez her empatinin aynı olmadığına dair fiziksel kanıtımız var. Empatinin pozitif veya negatif etkilerinin olması sizin bakış açınıza bağlı.'
Wisconsin-Madison Üniversitesi'nden Profesör Richard Davidson'ın belirttiği üzere empati üzerine yapılan nörolojik araştırmalara göre anksiyete ya da depresyon sorunları olan biri ile empati kurulduğunda, empati kuran kişinin beyninde empati kurulan kişininkiyle çok benzer aktiviteler gözlemleniyor.
Şefkat ise beyinde ödüllendirme ve motivasyonla ilgili bölümleri harekete geçiriyor. Yani duygusal empati acıya ve tükenmişliğe sebep olurken şefkat kişide yardım etme isteği uyandırıyor.
Hatta duygusal empatiyi daha az stresli olan şefkate dönüştürebiliriz. Bunu yapmak, sizin karşınızdakini daha az önemsediğiniz anlamına gelmez. Çünkü insanların sizden asıl istediği yardımınız ve şefkatinizdir, onların acılarını hissetmeniz değil.
nerde bir gamsız görsem onda hayat ışığı görürüm. adamların umrunda değil geniş geniş uzun uzun yaşıyorlar. empati mempati geçin arkadaş. gamsızlık akımına katılın.