Antik çağlarda tedavi amaçlı otlar, bal, küflü ekmek ve hayvan dışkıları kullanılıyordu. O zamanlardan beri çok şey değişti... mi?
Antik çağlarda tedavi amaçlı otlar, bal, küflü ekmek ve hayvan dışkıları kullanılıyordu. O zamanlardan beri çok şey değişti... mi?
Penisilin medikal olarak kullanılan ilk antibiyotikti. Sadece 2010 yılında 7.3 milyar üniteden fazla penisilin dünya çapında kullanıldı. Üstelik bu ilaç tamamen tesadüf eseri bulunmuştu.
Fleming tatildeyken oluşan küf, kapta büyüyen bakterileri çözdürmeye başlamıştı. 'Penicillium noratum' denilen bu küf araştırıldı, geliştirip saflaştırıldı ve 1942 yılında düşük yapan Anne Miller'ın enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanıldı.
Ölümcül hastalıklar, ameliyat sonrası enfeskiyonların engellenmesi ve İkinci Dünya Savaşı'ndan beri ölümlerin ve uzuv kayıplarının azaltılması gibi alanlarda. Ama dediğimiz gibi bu buluş tamamen tesadüf eseri gerçekleşmişti. Görmezden gelinseydi neler olurdu?
Örneğin 1940'ta toprak mikrobiyoloğu Selman Waksman toprakta bulunan mikroorganizmaların enfeksiyona neden olan bakterilerin büyümesini nasıl engelleyeceği konusunda bir araştırma yayınladı. Bulguları Waksman ve çalışma arkadaşlarının birkaç önemli antibiyotik geliştirmesine yol açtı. Bu antibiyotiklerden biri tüberküloz, veba ve sıçan ısırığı ateşi tedavisinde kullanılan streptomisindi.
Yani penisilin olmasa diğer önemli antibiyotikler de bir süre daha keşfedilmeyebilirdi.
Antibiyotik 200 milyon yaşamı kurtardığı için o olmadan hayatlarımızın daha kısa ve daha acılı olacağını düşünüyor olabilirsiniz. Ama doğrusunu söylemek gerekirse gerçek bu değil.
Daha sonraki yıllarda penisilin ve başka antibiyotikler gelene kadar bu ilaç sınıfı ilk 'mucize' ilaçlardı. Yani penisilin olmasaydı muhtemelen bu ilaçlara bel bağlamak durumunda kalacaktık.
Yine de, bugün antibiyotiklerle yaşadığımız problemleri onlarla da yaşardık.
Bunun nedeni savaşmaları üzere geliştirildikleri enfeksiyon ve bakterilerin dayanıklılık geliştirmesi, antibiyotiklere göre evrimleşip güçlenmesi.
Yani tıpkı bugün gördüğümüz gibi, bu ilaç gittikçe etkisizleşebilirdi. Aslında sormamız gereken 'Keşfedilmeselerdi ne olurdu?' değil, 'İşe yaramayı bıraksalardı ne olurdu?' olmalı belki de.