Acaba bize koyulan yasaklar neden çekici gelir? Streisand Etkisi hem yasakların hem de sansürün insanlık üzerinde kural koyucuların tahmin ettiğinin tam zıddı etki yarattığını anlatıyor ve zihnimizde kapılar açıyor.
Acaba bize koyulan yasaklar neden çekici gelir? Streisand Etkisi hem yasakların hem de sansürün insanlık üzerinde kural koyucuların tahmin ettiğinin tam zıddı etki yarattığını anlatıyor ve zihnimizde kapılar açıyor.
Şimdilerde konserlerine hız kesmeden devam ediyor ama eskiler onu Bir Yıldız Doğuyor ve Komik Kız filmleriyle de hatırlayacaktır. Yakın dönem sanat tarihinde adı hayli geçer...
Onları birleştiren şey ise bundan 16 yıl önce, 2003'te Adelman Streisand'ın da evinin bulunduğu Malibu kıyılarındaki yapıların bu kıyıda yarattığı erozyon tehlikesine dikkat çekmek için bir fotoğraf projesi başlatır.
Neredeyse on bin fotoğraftan bahsediyoruz, bu fotoğraflar bir web sitesinde kamuya sunulur ve tahmin edin bu fotoğrafların arasında kimin evi de vardı?
Ve bu bilgiyi herkese sunulan fotoğrafının kaldırılması yanında 50 milyon dolarlık taleple bir 'mahremiyet ihlali' davasıyla taçlandırır.
Streisand'ın belki de yüz kişinin tıklayacağı bir fotoğraf için açtığı dava şimdi milyonlarca insanın gözünü diktiği bir olaya dönüşür. Yüz kişi diyerek abartmış da olabiliriz çünkü sitenin o dönemde sunduğu verilere bakılacak olursa onun yalısının da dahil olduğu fotoğraf sadece 6 kez indirilmiş.
Rakamla 6, yazıyla altı.
Yani ilgi çekmeyecek bir detaydan rahatsız olup onu gizlemeye çalışmak bir anda o detayı görünür kılmıştır.
Engellenen şey her zaman merak ediliyor ve ulaşması istenmeyen kitlenin kucağına düşüyor!
Düşünün, Twitter'da gezerken 'Ahmet'in Kitabı' diye bir şey duyuyorsunuz ve kitabın görüntülerinin engellendiğini öğrenip bunu aratıyorsunuz. Şayet engellenmemiş olsa dikkatinizi bile çekmeyecek bu kitaptan görüntüler bir anda sizin için günün meselesi haline geliyor, saatler boyu arayıp tarayıp buluyorsunuz. Daha da önemlisi böylesine bir eforun ardından bu görüntüyü önemsiyorsunuz.
Hatta bundan yıllar önce Twitter'a getirilen yasağın ardından Twitter kullanımının astronomik sayılara ulaştığı bile düşünülüyor. İşte, tüm bunlar Streisand Etkisi olarak literatüre geçiyor.
Engelleyerek bir nevi kazanç sağlamak isteyen herkes Streisand gibi büyük kayıp yaşıyor. Kendisi davayı kaybetmiş, üzerine de yüklü miktarda tazminat ödemek zorunda kalmıştı.
Hoşumuza gitmeyen şeyleri göz ardı etmek yerine yok etmeyi seçtiğimizde meşhur 'bir kez internete giren şey bir daha kaybolmaz' sözünden olduğu gibi asla yok edilemez hale geliyor.
Siz yasaklar ve sansür hakkında ne düşünüyorsunuz?
"Sansür, bir bebek eti çiğneyemiyor diye bir adama biftek yiyemeyeceğini söylemektir." Kimimiz için ağır olan sözcükler, başkaları için bir anlam ifade etmez. Sırf birileri rahatsız oluyor diye başkalarının diline müdahale etmek demokrasi ile yönetilen bir ülkede olmaması gereken bir harekettir. Sansürün her türlüsüne karşıyım. Hele sanattakine hepten karşıyım. Nefret ettiğim, iğrenç bulduğum şeyler yok mu? Var. Ama kalkıp da gerçek insanlara zararı olmayan bir şeyi sırf mide bulandırıcı olduğunu düşündüğüm için yasaklayamam, yasaklanmasına da karşı çıkarım.