Ali Kemal'in ismi, özellikle son dönemlerde İngiltere'deki torunu Boris Johnson'ın adıyla birlikte anıldığı için daha çok gündeme gelmiştir. Tarih meraklıları ise onun adını duyduğunda, Milli Mücadele zamanındaki muhalif basını hatırlarlar.
Ali Kemal'in ismi, özellikle son dönemlerde İngiltere'deki torunu Boris Johnson'ın adıyla birlikte anıldığı için daha çok gündeme gelmiştir. Tarih meraklıları ise onun adını duyduğunda, Milli Mücadele zamanındaki muhalif basını hatırlarlar.
1867'de doğmuştu ve asıl adı Ali Rıza idi. İlk yazılarında kullandığı Ali Kemal mahlası üzerinde kaldı. Kalemi çok keskindi ve üslubu muhataplarını tahrik ediciydi. II. Abdülhamid devrinin büyük bir bölümünü yurtdışında geçirdi. Önce İttihatçıların arasına girdi, daha sonra fikir ayrılığına düşüp onları ağır şekilde eleştirdi.
1908-18 arasında Ali Kemal pek bir varlık gösteremedi. İttihatçılara karşı olan muhalefeti, yazdığı gazeteler kapatılarak ve bazen de yayınları sansürlenerek çeşitli yasaklarla engellenmeye çalışıldı. Ekonominin de iyice bozulduğu bu yıllarda Ali Kemal çeşitli okullarda öğretmenlik yaparak geçinmeye çalıştı.
Damad Ferid Paşa kabinelerinde Maarif ve Dahiliye Nazırlığı yaptı. Fakat bıçkın tavrı burada da kendini gösterdi ve 26 Haziran 1919'da fikir ayrılıklarından doğan çatışma ortamı sebebiyle görevinden istifa etti. Bundan sonraki süreçte Peyam-Sabah adlı gazetesindeki köşe yazılarında Kuvayı Milliye hareketine sert bir şekilde muhalefet etmeye başladı.
İşte Ali Kemal'in ''Gayeler Bir İdi ve Birdir'' adlı yazısından satır başları:
Muvaffak, muhalif bütün Türklerin gayeleri bir idi... Harb-i Umumî’den sonra tehlikeye düşen hakk-ı hayatını, istiklalini düvel-i muazzamadan istihsal eylemek idi… Ancak şimdiye kadar bizi gûnâ gûn (türlü türlü) felaketlere uğratanların zıddına olarak muhaliflerin içtihatları bu maksudu sulh ile siyasetle elde etmekti, bu memleketi harp ve darp ile yeniden maceralara düşürmemekti, çünkü bu maceraların akıbetini defalarla tecrübe etmedik mi, zarar, yine zarar, daima zarar idi.
Yunan’ın İzmir’den denize dökülmesi, Edirne’nin istirdat olunması, hâsılı,
bu devlet Harb-i Umumî’den gördüğü bu feci’ ziyanların böyle kısmen olsun tamir
edilmesi gibi bir saadeti hangi Türk takdir etmez? Muhalefet bu hakikatleri teslim etmemek küçüklüğünü asla kabul etmez.
Bu yazısından bir ay kadar sonra, Beyoğlu'nda tıraş olduğu berberden Ankara'ya götürülmek üzere kaçırıldı. Fakat İzmit'te Sakallı Nureddin Paşa tarafından sorgulandıktan sonra askerler ve ahali tarafından linç edilerek öldürüldü. Tanınmayacak hale gelmiş cesedi tren istasyonuna asılarak Lozan'a giden heyete sergilenmek istendi.
Cesedi gören İsmet Paşa da Rıza Nur da bozuldular. Tutuklanması emredilen birinin bu şekilde öldürülmesine kızmışlardı. Falih Rıfkı Atay da hatıralarında, Atatürk'ün bu olayı iğrenerek anlattığını ve Nurettin Paşa'yı onaylamadığını bildirmektedir.
Ali Kemal Milli Mücadele basını içerisinde, özellikle yaşamını sonlandıran kanlı olay sebebiyle, sonraki yıllarda devamlı örnek gösterilen bir muhalif haline geldi. Oysa aynı devirde kendisi gibi Kuvayı Milliye'ye muhalif olan birçok isim vardı. Refi Cevad ve Refik Halid gibi yazarlar ilk akla gelenlerdendir.
Cumhuriyet devrinde sürgüne gönderilen bu isimler birkaç yıl sonra af ile yurda geri döndüler ve ömürlerinin sonuna kadar yazarlıklarını sürdürdüler. Oysa Ali Kemal linç edildiği için bu olayla daima akıllarda kaldı. ''Vatan hainliği'' damgası da böylelikle ona vuruldu.
üzülerek söylüyorum ki, Kurtuluş Savaşı topyekun milletçe katıldığımız bir savaş değildi. Kurtuluş savaşı sırasında yunana, fransıza, italyana ve tabi ingilize biat eden çok insan vardı. Eğer Kurtuluş savaşı başarısızlıkla sonuçlansaydı bugün tüm Kuva-i Milliyeyi vatan haini ilan edeceklerdi. Kazanılmasına rağmen memleket idarecilerinin ve basının büyük bir kısmının da bu tutumu benimsedikleri ne yazık ki muhakkaktır. Ama her zaman "Yaşasın tam bağımsız laik Türkiye Cumhuriyeti" .... İyi ki ATATÜRK vardı....
bu yazıda bir vatan haininin övüldüğünü mü okudum bana mı öyle geliyor ? dönekler ne zamandan beri masum adlediliyor ! Kuvayı Milliye Muhalifi ne demek lan bir kere? Vatan Haini ne adam Kuvayi Milliye Muhalifi yazmış Kuvayi Milliye muhalifiymiş
Bugün basın ali kemallerle dolu.