Geçtiğimiz günlerde oldukça viral olup, sosyal medyada, web sitelerinde ve hatta gazetelerde paylaşılan bazı haberler gerçeği yansıtmıyordu. Teyit.org da sağ olsun, yine bu haberleri bizim için araştırıp gerçekleri ortaya çıkardı.
Bakalım neler olmuş ve işin aslı neymiş?
Sosyal medyada yaygın bir biçimde paylaşılan fotoğrafın Atatürk’ün çocuklarla satranç oynadığını gösterdiği iddia edildi. Bunların yanı sıra Keşan Belediyesi tarafından düzenlenen bir satranç turnuvasının tanıtım görselinde de aynı kare yer alıyor. Söz konusu görsel daha önce Kuzey Kıbrıs Satranç Federasyonu tarafından da paylaşılmış.
Görselin Atatürk’ü içeren kısmı, 1937 yılında gerçekleşen ve Trakya Manevraları adıyla bilinen bir askeri tatbikat sırasında çekilmiş bir fotoğraftan alınmış. Bunun yanı sıra görselde yer alan çocukların üzerindeki okul üniformalarınınsa 1920 ve 1930’lu yıllarda kullanılan okul üniformalarından bir hayli farklı durduğu ifade edilebilir. Görselin Atatürk’ü içeren kısmı Hanri Benazus Koleksiyonu’nda yer alan bir fotoğrafta bulunabiliyor.
Karede Atatürk’ün önündeki masada bir haritanın bulunduğu görülüyor. Analize konu olan iddiadaki görselin Atatürk’ü içeren kısmının bu kareden kesilmiş olduğu ve bu bağlamda ilgili görselin montajlanarak hazırlanmış olduğu söylenebilir. Aynı yerde farklı açıdan çekilmiş bir başka orijinal fotoğrafa daha ulaşmak mümkün.
Sosyal medyada 6 Ağustos 2012’de paylaşılan ve son günlerde tekrar dolaşıma giren bir kolajın, Antakya’da öldürülen 7 tonluk bir yılanı gösterdiği iddia edildi.
Fotoğraflar, Vietnam kökenli bir sitede paylaşılan “Vietnam ordusu dev yılanı ele geçirdi” başlıklı bir mizansene ait. Fotoğraflarda görülen arabaların ve askerlerin oyuncak olduğu yüksek çözünürlüklü fotoğraflarda açıkça görülüyor. Dolayısıyla, normal boyutlardaki bir yılanın oyuncakların yanında devasa gözüktüğü söylenebilir.
Fotoğrafların kaynağı, Vietnam’dan bir öğrenci forumu. Bilgi teknolojileri öğrencilerine hitap eden bu forumda 7 Mayıs 2010 yılında açılan “Vietnam ordusu dev yılanı ele geçirdi” başlığı altında da bir kısmı iddiaya konu olan fotoğrafların tamamı görülebiliyor. Her ne kadar ilgili forumdaki mizansende kullanılan yılanın gerçek mi oyuncak mı olduğunu söylemek mümkün olmasa da yüksek çözünürlüklü fotoğraflar, mizansende kullanılan askerlerin ve arabaların oyuncak olduğunu gösteriyor.
Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir videonun laboratuvar ortamında üretilen ilk canlı vücut parçalarını gösterdiği iddia edildi.
Ancak videonun, laboratuvar ortamında üretilen ilk canlı vücut parçalarını gösterdiği iddiası doğru değil. Video, Hollandalı yönetmen Floris Kaayk’ın toplamda 58 videodan oluşan bilim kurgu hikayesinin bir bölümü. Kök hücre ve 3 boyutlu yazıcı teknolojileri kullanılarak modüler vücut parçaları üretildiği iddia edilen video tamamen kurgu.
Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir fotoğrafta, Cumhurbaşkanının eşi Emine Erdoğan’ın Mardin Büyükşehir Belediyesi Gençlik Merkezi’nde satranç oynarken yanlış hamle yaptığı iddia edildi.
Erdoğan’ın elindeki taş “piyon” değil “at”. Erdoğan’ın hareket ettirdiği at ise yanlış yerde değil. Fotoğraf, Emine Erdoğan henüz hamlesini tamamlamadan çekilmiş.
Anadolu Ajansı tarafından oyun sırasında çekilen bir fotoğrafa ulaşılabiliyor. Fotoğraf, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın, 2 Kasım 2018’de ziyaret ettiği Mardin Büyükşehir Belediyesi Gençlik Merkezi’nde Şaha Aydın isimli gençle oynadığı oyunun henüz başladığı sırada çekilmiş. Buna göre Emine Erdoğan’ın sağdaki piyonunun g-4 konumunda olduğu fark ediliyor. Şaha Aydın’ın ise bu hamleye karşılık olarak ortadaki piyonunu e-6’ya hareket ettirdiği anlaşılıyor.
Mardin Valiliği tarafından paylaşılan fotoğrafa bakıldığında karşılıklı piyon hareketlerinden sonra Erdoğan’ın g-1’de bulunan atını f-3’e taşıdığı anlaşılıyor. Buna karşılık Aydın’ın ise şahını e-7’ye hareket ettirdiği anlaşılıyor. Anadolu Ajansı’ndan Cem Öksüz tarafından çekilen başka bir fotoğrafta ise, Emine Erdoğan’ın atını f-3’den e-5’e doğru hareket ettirdiği görülüyor. Fotoğrafın çekildiği sırada ise Erdoğan’ın elindeki atın e-4’de olduğu fark ediliyor.
Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir videonun Endonezya’da 29 Ekim 2018 tarihinde meydana gelen uçak kazasından hemen önce uçağın içerisindeki yolcular tarafından çekilen görüntüleri gösterdiği iddia edildi.
Video, 11 Aralık 2017’de Cakarta’dan Padang’a giden ve yine Lion Havayolları’na ait JT353 sefer sayılı başka bir yolcu uçağında yaşanan türbülans sırasında David Ditama isimli yolcu tarafından çekildi. İddia konusu video, yolcunun Twitter hesabında 13 Aralık 2017’de paylaşıldı. İddia konusu video ilk olarak ALGUMARA isimli Twitter kullanıcısı tarafından 13 Aralık 2017’de paylaşıldı. Video, 11 Aralık 2017’de Cakarta’dan Padang’a seyahat etmekte olan yine Lion Havayolları’na ait JT353 sefer sayılı yolcu uçağında yaşanan türbülans sırasında çekildi.
AFP’nin 1 Kasım 2018 tarihli ilgili analizinde söz konusu paylaşımı yapan Instagram kullanıcısı ile iletişime geçildiği bilgisi yer alıyor. Hesabın sahibi David Ditama, aynı zamanda 13 Aralık 2017’de Twitter’dan aynı videoyu yayınlayan hesabın da sahibi. Ditama söz konusu videoyu yaşanan bu olayın ardından duygularını belirtmek için aynı videoyu kaza günü Instagram hesabından tekrar paylaştığını belirtti. Ardından KOMPAS, Endonezya Bilgi ve İletişim Bakanlığı Halkla İlişkiler Bürosu Amiri Ferdinandus Setu’dan söz konusu videonun eski tarihli bir paylaşımdan olduğu bilgisine ulaştığını açıkladı. Aynı gün Endonezya Ulusal Afet Yönetimi Ajansı Başkanı Sutopo Purwo Nugroho da Twitter hesabından yaptığı bir açıklama ile söz konusu videonun uydurma olduğunu ve JT610 yerine JT353 sefer sayılı yolcu uçağına ait olduğunu söyledi.. Ayrıca Nugroho, JT353 sefer sayılı yolcu uçağında yer alan yolcuların hayatta kaldıklarını da ekledi.
Kandırıldık başlığı altına Atatürk'ün resmini koymanız aynı içerikte Emine Erdoğan hakkında yalan bir haber eklenmesi bence kesinlikle tesadüf olamaz. Oldukça hesaplı ve itici bir davranış. 1 numaraya keşke açıklanan enflasyon verileriyle gerçekte olanı koysaydınız.
Bu içeriği hep aynı editör mu hazirladi bilmiyorum ama en az 4-5 kez ayni bu baslikta teyit.org icerigi okudum. 7/24 yalan haberler üreten ahaber trt atv akit akp medyası dururken bu içeriklerde genelde akp'yi koruyanlari secilmesi tesaduf olamaz. Yani yari yariya olsa falan insan kotu niyet aramaz da kac haftadir bu iceriklerin sadece Akp'yi korumasi aklamasi onedio editorlerinin veya sadece bu editorun niyetini tarafini belli ediyor... Havuz medyada sadece bir haftada en az 100 yalan ve kurgu haber bulurum ben size ama bu iceriklerde hic yer almiyor...
Ay ay ay içeriği hazırlayan şahıs 2 adet Atatürkü kötüleyen birşey hazırlayıp bir adet de Erdoğann karısı ile alakalı haber paylaşmış geriye kalan Türk kültürü ile bile ilgili değil hoş belki bilgilendirim diye okudum ama işte körü körüne ülke kurucusunu yermeye çalışıp birilerini de alttan alttan övmeye çalışan bir insanın yazısı ne kadar yardımcı okacak