Tarihte hükümdarlar kadar, onların yakınındaki yardımcıları da hatırlanmaya değerdir. Veziriazam Mahmud Paşa da Türk tarihinin büyük hükümdarlarından II.Mehmed'in yardımcısıydı.
Tarihte hükümdarlar kadar, onların yakınındaki yardımcıları da hatırlanmaya değerdir. Veziriazam Mahmud Paşa da Türk tarihinin büyük hükümdarlarından II.Mehmed'in yardımcısıydı.
Edirne Sarayında fevkalade bir eğitim gördü. Burada devşirme usulünün esaslarına göre yetiştirildi. 1451'de II.Mehmed'in padişah olduğu sıralarda Yeniçeri Ağalığı rütbesine kadar erişmişti. İstanbul kuşatmasına dahi bizzat katıldı.
Osmanlı'nın ilk devirlerinde padişahtan sonra gelen sadece bir vezir bulunuyordu. II.Murad devrinden itibaren ise vezirlerin sayısı arttı. Padişahın vekili durumundaki mevki ise veziriazam (en büyük vezir) namıyla anılmaya başlandı. Mahmud Paşa da bu rütbeye dahi erişmek fırsatını bulacaktı.
Osmanlı'da Rumeli Beylerbeyliği çok mühim bir makamdı. Beylerbeylikleri arasında en yükseği olduğu gibi, veziriazamlığa giden yolun da kapısını açacak bir makamdı. Nitekim Mahmud Paşa da bundan kısa süre sonra veziriazam oldu. 1458'de Sırbistan seferi sırasında mühim başarılar gösterdi.
Padişah karadan Amasra-Kastamonu-Sinop ve ardından Trabzon üzerine yürüdüğünde, Mahmud Paşa da 100 küsur parçalık donanmayla hemen Sinop'a yetişti. 1461'de Trabzon dahi bu şekilde alındı. Ertesi yıl ise yine padişahın emriyle Midilli adasını ele geçirdi.
Mahmud Paşa'nın kale komutanıyla antlaşma yapıp onu teslimiyete ikna etmesi padişahın hiç de hoşuna gitmedi. Fatih buralarını komple fethetmek arzusundaydı. Şu sözlerle vezirine sitem ettiği Osmanlı kaynağında belirtilir: ''Mahmud, bu vilayet kolaylıkla hemen alınırmış. Ya niçin akıncılar gönderdin ki bu vilayeti bozalar?'' (Mehmed Neşri-Kitab-ı Cihan-Nüma, C.II, TTK, Ankara 2014, s.765)
İlerleyen yıllarda bir süre daha makamında görev yapan Mahmud Paşa, 1469'da görevinden azledildi. Bu sıralarda doğuda Uzun Hasan hükümdarlığındaki Akkoyunlular bir tehlike haline gelmişti. 1472'de Fatih buraya sefer yapmayı planlayınca Mahmud Paşa'yı yeniden veziriazamlığa getirip yanına aldı.
Uzun Hasan Anadolu'ya saldırmıştı fakat Osmanlı ordusu bir türlü düşmanla karşılaşamıyordu, Akkoyunlular adeta bir hayalet olmuştu. Mahmud Paşa, Karahisar'a yürünürse Uzun Hasan'ın ortaya çıkacağını söylediğinde padişah hiddetlendi. ''Mahmud ben hisarcık almaya gelmedim. Bana düşmanımı buluverin!'' dedi. (Mehmed Neşri-Kitab-ı Cihan-Nüma, C.II, TTK, Ankara 2014, s.809)
Osmanlı ordusu bu savaştan galip çıkıp Uzun Hasan tehdidine son vermeyi başardı. Fakat Mahmud Paşa, savaştan evvel bir keşif sırasında Rumeli Beylerbeyi Has Murat'ın pusuya düşerek şehit olmasından sorumlu tutuldu ve görevinden azledildi.
Zira Şehzade Mustafa ile Mahmud Paşa arasında husumet mevcuttu. Padişah huzuruna taziyeye gelen Mahmud Paşa tutuklanıp hapsedildi. Birkaç ay hapis kalan Mahmud Paşa nihayetinde 1474 yılının Temmuz ayında idam edildi.
Merhum Mahmud Paşa'nın alimlere, sanatçılara çok önem verdiği, kendisinin dahi İran edebiyatıyla ilgilenip Adni mahlasıyla şiirler yazdığı da bilinir. (Şehabettin Tekindağ, Mahmud Paşa, DİA, 27/378-79) Art arda gelen şansızlıklar onun padişah ile bir uyum sağlayamamasına ve en sonunda da idam edilmesine yol açmıştır. Ölümüne sebep olan Şehzade Mustafa ile arasındaki husumeti ise başka bir yazıda inceleyeceğiz.
En ünlü sözü ise "ya bu fatih de bana taktı"
Tamam artık bunu da okuduktan sonra Osmanlı'nın İstanbul'un Fethi'nden sonra 2. Bizans İmparatorluğu (İsterseniz 3. Roma da diyebilirsiniz) olduğu konusunda hiçbir şüphem kalmadı. Millet İstanbul'a gidince otomatik olarak entrika düzenlemeye başlıyor. Bizans'ın sonunu tekfurların "BEN İMPARATOR OLCAM" diye birbirine dalmaları ve entrikalar düzenlemeleri getirmişti ahan da Osmanlı'da da "BEN SADRAZAM OLCAM" diye birbirlerine entrika düzenlemeye başlamışlar hemen.
Mahmud paşayla Şehzade Mustafa arasında ne vardı peki ? Merak edenler http://tarihtenanekdotlar.blogspot.com.tr/2012/10/285-bir-sehzade-ve-bir-pasa-arasindaki.html bakabilir.