Zihinsel Rahatsızlıkları Buz Kıracağıyla Tedavi Etmeye Kalkışan Doktor: Walter Freeman

18.06.2025 - 22:53

Bazen bir doktor sadece iyilik yapmak ister… Ama işler planlandığı gibi gitmeyebilir. Walter Freeman da zihinsel hastalıklara çare olmak istedi ama yöntemi tam bir felakete dönüştü. Yüzlerce kişi onun 'tedavi' denemeleriyle ya hayatını kaybetti ya da bir daha toparlanamadı. Bugün lobotomi denince akla ilk gelen isimse ne yazık ki hala o.

Kaynak

1895’te Philadelphia’da doğan Walter Jackson Freeman II, köklü bir doktor ailesinden geliyordu Görseli — Yale’den mezun olduktan sonra nöroloji eğitimi aldı ve 1920’lerde Washington, D.C.’de ilk nörolog olarak çalışmaya başladı. Freeman, St. Elizabeths adlı bir akıl hastanesinde çalışırken hastaların acılarına yakından tanık oldu. Bu durum onu, ruhsal bozukluklara kalıcı çözüm aramaya itti. 1935 yılında Portekizli doktor Egas Moniz’in 'leukotomi' adını verdiği yeni bir beyin ameliyatını öğrendi ve bu tekniği geliştirerek ABD’de uygulamaya başladı.
1936’da, cerrah James Watts ile birlikte ilk lobotomi operasyonunu gerçekleştirdi. Amaç, beynin ön loblarındaki bağlantıları keserek davranış bozukluklarını düzeltmekti.

Peki lobotomi neydi ve neden bu kadar tehlikeliydi? Görseli — Lobotomi, beyin dokusuna müdahale ederek hastaların ruhsal belirtilerini hafifletmeyi amaçlayan bir cerrahi işlemdi. Başlangıçta kafatası delinerek yapılan bu işlem, zamanla Freeman’ın geliştirdiği 'transorbital lobotomi'ye evrildi. 1946’dan itibaren Freeman, bu işlemi hastanın göz çukurundan buz kıracağı benzeri bir aletle yapmaya başladı.
Anestezi bile kullanılmıyor, hastalar elektrik şoklarıyla bayıltılıyordu. Saniyeler süren bu işlem sırasında, beynin ön bölgesi adeta parçalanıyordu. Freeman, bu tekniği 'kolay ve hızlı bir çözüm' olarak tanıtmak için ülke çapında seyahat etti. Basına verdiği pozlar, gösteriler eşliğinde yapılan operasyonlar, onu medyanın ilgi odağı haline getirdi. Ancak aynı dönemde, pek çok hasta ya öldü ya da kalıcı hasar aldı.

Freeman’ın en bilinen hastalarından biri, ABD Başkanı John F. Kennedy’nin kız kardeşi Rosemary Kennedy’ydi.

23 yaşındayken 'hırçınlık' gerekçesiyle Freeman’a götürüldü. Lobotomi sonrası zihinsel kapasitesi bir çocuğunki kadar geriledi ve hayatı boyunca kurumda yaşamak zorunda kaldı.

Ayrıca Freeman, sadece yetişkinlerle değil çocuklarla da çalıştı. 12 yaşındaki Howard Dully de lobotomi yapılan hastalardan biriydi. Freeman, bu çocuğun 'sevgiye ya da cezaya tepki vermediğini' söyleyerek operasyonu gerekçelendirdi.

Freeman’ın uyguladığı lobotomiler toplamda 3.500’ü geçti.

Operasyonlardan yaklaşık 500’ü ölümle sonuçlandı. Hatta bir keresinde, fotoğraf çekimi sırasında aleti hastanın beynine fazla bastırarak ölümüne neden oldu. 1967 yılında son hastası Helen Mortensen, geçirdiği lobotomi sonrası beyin kanaması geçirerek hayatını kaybetti.

Bu olay, Freeman’ın tıbbi olarak durdurulmasına neden oldu. Lobotomi artık yasaklandı ve Freeman, 1972’de gözlerden uzak bir şekilde hayatını kaybetti. Bugün, antipsikotik ilaçların gelişiyle lobotomi tarih oldu. Ancak Freeman’ın geride bıraktığı hasar, hala tıp tarihinin en karanlık sayfalarından biri olarak hafızalarda.