Türkiye ekonomisi tarihin en ciddi kur dalgalanmalarından birini yaşıyor, fiyatlar sürekli değişiyor.
Döviz kurları eksi ve artı yönde rekor kırıyor. Tam böyle bir dönemde Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon verileri de tartışılıyor. Çünkü, alternatif enflasyon oranı yayımlayan oluşumlarla TÜİK’in açıkladığı arasında büyük fark var.
TÜİK’in enflasyonu yüzde 21,3 olarak açıkladığı 2021’in kasım ayında, Türk lirası dolar karşısında yüzde 40 değer kaybetti.
Tartışma şuradan çıkıyor: Tüketiciler; muhalefetteki siyasi partiler ve ekonomistler zamların enflasyona yansımadığını savunuyor. Durum öyle bir yere geldi ki sanki tüm ülke gerçek enflasyon nedir sorusunun cevabını aramaya başladı.
Sosyal medya kullanıcıları düzenli olarak satın aldıkları ürünlerdeki fiyat artışlarını kendi alışveriş etiketleri üzerinden göstermeye çalışanlardan, her ay aynı pazarlardan alışveriş yaparak, enflasyon günlüğü tutan muhalefet partilere uzanan bir yelpazede ülkede sürekli genişleyen bir ‘gerçek enflasyon’ tartışması yaşanıyor.
Peki bu tartışma nereden çıktı, TÜİK’in enflasyon verilerinde öne çıkan kalite düzeltmesi nedir?
Bilkent Üniversitesi’nden Prof. Hakan Kara, Koç Üniversitesi'nden Prof. Selva Demiralp ve TÜİK açıklaması ile enflasyon tartışmasında farklılıklar neler ve neden kaynaklanıyor?
BBC Türkçe'ye TÜİK tarafından yapılan açıklamada, farklılıklardan birinin 'kalite düzeltmesi' olduğu belirtiliyor ve şu şekilde açıklanıyor:
Otomobil fiyatlarında Kasım ayında fiyat düzeyinde %8,8 oranında bir artış gözlenirken endeks düzeyinden %5,2 düzeyinde gözlenmesinin nedenleri olarak;
Madde düzeyinde fiyat ve endeks değişimlerinin farklılaşması
2 otomobilde kasa ve motor gücü değişikliği yapıldığı için kalite düzeltmesi yapılmasıdır.
Hakan Kara ise kalite düzeltmesini şu şekilde açıklıyor:
Kalite düzeltmesi denilen şey genelde yeni bir model çıktığında ya da yıl sonlarında olur. Bizde ise son 3 yıldır dönem dönem çok büyük hareketler görülüyor.
TÜİK'in buna yanıtı da 'pandemi süreci' oluyor.
Enflasyon verilerindeki diğer tartışma da üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasındaki makasın açılması.
Prof. Selva Demiralp ise bu durumun normal olmamakla birlikte kurdan, pandemi süreci tedarik sıkıntılarından, enerji fiyatlarından gelen ciddi maliyetlerin yansımasının, enflasyonun yüksekliği ile baskılanan talep dolayısıyla tüketiciyi kaybetmemek amacıyla fiyatlara yansımaması şeklinde açıklanabileceğini belirtiyor.
Talep normalleştiğinde ise yansımama imkânı olmadığını belirtiyor.
tüik emek hırsızıdır. nokta.