Zaman dediğimiz kavram birçoğumuz için çözümlemesi güç olabilir. Zamanı oluşturan geçmiş, günümüz ve gelecek de birbirinden bağımsız zaman kavramları olarak görünse de aslında hepsi blok şeklinde bir bütünün parçasıdır.
Peki öyleyse zamanda yolculuk yapmamız mümkün mü? Gelin, cevabına birlikte bakalım...👇
'Blok evren teorisine' göre evren, herhangi bir zamanda ve herhangi bir yerde olan her şeyin dev bir bloğudur. Bu görüşe göre geçmiş, şu an ve gelecek vardır ve eşit derecede gerçektir. Peki nasıl?
Bu bloğun dört boyutu vardır: üç uzamsal boyut (uzunluk, yükseklik, genişlik diyelim) ve dördüncü bir zamansal boyut ya da zaman. Bu blok modeli, üç boyutlu bir dikdörtgen ya da küboid olarak da düşünebiliriz.
Küpoidin boyutlarından ikisi (diyelim ki yükseklik ve genişlik), evrenin üç uzamsal/uzaysal boyutundan ikisini temsil eder.
Küboid, meydana gelen olaylarla doludur. Bu olayların küboid içinde bulunduğu yer, uzay-zamandaki konumlarını temsil eder. Doğumunuz ve ölümünüz de dahil olmak üzere tüm olaylar ve bu kelimeleri okurkenki 'şu anınız' blokta bir yerlerde mevcuttur.
Çoğu zaman, 'bugün' şu anımız, 'dün' geçmiş ve 'yarın' gelecekmiş gibi görünür. Yani bizim bakış açımızdan, zaman akıyor ya da geçiyor gibi görünüyor. Ancak blok evren modelinde zaman akmaz.
Diğer bir deyişle, bir blok evrende belirli bir şimdiki an yoktur ve 'geçmiş' ve 'gelecek' anlar ise görecelidir.
Blok evren modelinde, 'şimdiki zaman' ya da 'şimdi' hakkında konuşmak, tıpkı 'burada' hakkında konuşmak gibidir.
Geçen hafta kahve içmeye geç gelen arkadaşınıza 'sonunda buradasın' dediğinizi hatırlayın; ya da uzun zaman önce Sezar, 'Şimdi köprüyü geçiyorum' dediğinde ikisi de anlamsal olarak doğrudur. Çünkü şimdiki zaman ya da şimdi hakkında konuşmanın tek anlamının, zamanda bulunduğunuz yer hakkında konuşmak olmasıdır.
Her zaman nerede olursak olalım, tıpkı 'burası' dediğimiz yerde bulunmamız gibi, şimdiki zamandayızdır.
Dinozorların, kedinizden ya da köpeğinizden daha erken dönemlerde var olduğu fikrini düşünelim. Aralarındaki bu ilişki, ister dinozorlardan önce, ister evcil hayvanlarınızdan sonra bulunalım, hep geçerlidir.
Yani bu bağlantı ve zaman dediğimiz kavram, uzaysal boyutlara çok benzeyen başka bir boyutsa bu, zamanda yolculuk yapabileceğimiz anlamına mı geliyor?
Çok hızlı seyahat etmenin zaman genişlemesine yol açacağını zaten biliyoruz, dolayısıyla sadece çok hızlı seyahat ederek geleceğe seyahat etmenin mümkün olduğunu da...
Işık hızının makul bir yüzdesinde seyahat edebilirsek, geleceğe oldukça uzun bir yolculuk yapabiliriz. Geçmişe yolculuk yapmayı da biliyoruz. Bunu, uzay-zamanda kısa yollar olan 'solucan deliklerini' kullanarak yapabiliriz.
Peki geçmişi bu sayede değiştirebilir miyiz? Bir çelişki yarattığı için bu mümkün değildir. Çünkü blok evrende, geçmişin gelecekten veya bugünden hiçbir farkı yoktur. Her şey görecelidir: senin için geçmiş olan, başkasının geleceği olabilir.
Geçmişe yolculuk yaparsak şu anda nasıl davranıyorsak öyle davranacağız. Ama geçmişi değiştirmeyeceğiz.
Başınıza ağrılar girdiyse bir özet geçelim:
Bloktaki olaylar her zaman oradadır: değişmezler. Yani, bir zaman yolcusu olarak, geçmiş bir zamanda aniden ortaya çıkmış gibi değiliz. O geçmiş zamanda bulunduğumuz durum hep böyle olmuştur.
Bir zaman yolcusunun yaptığı hiçbir şey bloktaki hiçbir şeyi değiştirmez. Bunun yerine, yolcunun herhangi bir zamanda yaptıkları, o zamanda ve sonraki zamanlarda olması gerektiği gibidir.
Bu, geçmişte yapmaya çalıştığımız bazı şeylerin başarısız olduğunu bildiğimiz anlamına gelir. Hitler'in 1930'larda iktidara geldiğini biliyoruz, dolayısıyla zamanda yolculuk yapan gelecekteki benliklerimiz bunun olmasını engellemeye çalışırsa başarısız olacaktır.
Hepimizin bildiği gibi, geçmişin böyle olmasının nedeni bir noktada zaman yolcularının varlığından kaynaklanır.
Bize kalırsa, siz yine de filmlerin ve dizilerin büyüsüne pek kapılmayın ve zihninizin derinliklerindeki zaman dilimlerinde kaybolmayın çok 👀