Evet evet bostandan eve getirirken etrafı mis gibi kokutan sebzelerden bahsediyoruz. İncecik kabuklu domatesler, çekirdeksiz bembeyaz patlıcanlar, kucağınıza sığmayan sakız kabaklar...
Atalarımız şanslıydı, onların zamanında henüz gdo da, dünyanın bir ucundan gelen tek mevsimlik tohumlar da, plastik tatlara sahip sera ürünleri de yoktu. O yüzden sebze yemeklerinin en iyisini yeme şansına eriştiler.
Bakalım neler yemişler?
Osmanlı Mutfağında patlıcanın yeri özel olsa da mevsiminde bulunamadığında sebzeler değişiklik göstermeye başlıyordu. Bunun en başında da şalgam musakka gelmekteydi. Kış aylarında taze olan şalgamların alınıp yapılmasıyla ortaya çıkan bu yemek sanılanın aksine oldukça lezzetliydi.
Adana civarından yerel bir şalgam bulursanız neden denemeyesiniz?
İtiraf edelim bamya sevilmeyen biri, bu nedenle de hep burun kıvrılıyor ama eskiden özellikle Osmanlı Mutfağında padişahların favori yemekleri arasında bamya gelirmiş. Yaz sonlarına doğru çıkan bamyalarla etli yemeği yapılır, konservelerde saklanır aynı zamanda kurutularak çorbası yapılırmış.
Siz de özellikle 'Beyaz Bamya' bulursanız kaçırmayın, hatta bir kısmını da kurutun!
Mevsimi geçen yiyecekleri maalesef taze ya da dondurulmuş bulmak imkansızdı. Bu nedenle kurutularak tazelikleri ve lezzeti saklanırdı. Aside yemeği de kuru bamya ve hamur ile hazırlanan yemeklerdendi. Altına un, su ve tereyağı ile hazırlanan bir hamur yapılarak üzerine kuru bamya yemeği konulurdu.
Yeşil erik zamanı hepimizin tek hayali tuza banıp banıp yemek oluyor. Oysa atalarımız ondan bile enfes yemekler yapabiliyorlardı. Kuzu ya da koyun etiyle pişirilen erikler mükemmel bir akşam yemeğinin garantisiydi. Erik her mevsim bulunamadığı için, zaman zaman yeşil eriğin yerini kuru erik alırdı.
Evinizin bahçesine dikeceğiniz bir erik fidesi ile bu keyfi yaşamaya ne dersiniz?
Tatlı ve tuzlu kombinasyonu saray mutfağında sıklıkla yer alırdı. Fatih Sultan Mehmet'in en sevdiği yemeklerden biri olan kavun dolması ise yaz aylarında çıkan kavunlardan yapılır o mevsimde sıklıkla tüketilirdi.
Zannediyoruz ağzının tadını bilen Sultan meşhur Kırkağaç kavununu tercih ediyordur.
Eski zamanlarda kabak sıklıkla mutfağa girmese de taze fasulye yaz mevsimlerinin vazgeçilmezlerindendi. Şimdiki gibi saklama koşullarının fazla olmamasından ve mevsiminde sebze bulunmamasından dolayı yaz sofralarında özellikle saraya davet edilen misafirlere verilen en güzel şey taze fasulye mücveri olurdu.
Siz de denemek isterseniz ülkemizde çeşit çeşit yerel fasulye örneği bulmak mümkün.
Pırasayı kim sevmez kış aylarının en güzel müjdesi olan pırasa Atalarımızın mutfağında da sıklıkla pişen yemeklerdendi. Kış sonlarına kadar taze bulunan pırasanın sıklıkla zeytinyağlısı sofralarda olurdu.
Patlıcan sıklıkla yenilen ancak o kadar sıklıkla bulunamayan sebzelerdendi. Bu nedenle patlıcan mevsimi geldiğinde padişahlardan ismini alan Hünkar Beğendi sofralardaki yerini alan yemeklerdendi.
Bulabilirseniz Yamula patlıcanıyla deneyin, nefis olacak.
Kabak şimdiki gibi sürekli elimizin altında olan sebzelerden değildi maalesef. Bu nedenle mevsiminde çıkan çıtır kabaklarla doyurucu ve bol baharatlı bir yemek olan Keşkuli Kabak yapılırdı. İçinde et ve nohut yanısıra tarçın, zencefil gibi bol aromalı baharatlar eklenirdi.
O kadar baharatlamasanız da Sakız kabakları değerlendirmek için güzel yöntem.
Şimdilerde bile mevsimi kısa olan bal kabağını sadece tatlılarla heba ediyoruz. Oysaki Atalarımızın mutfağında sıklıklı tuzlu yemeklerde de kullanılırdı. Bunun en güzel örneği ise işte bu Yanardağ Boranisi!
Bal kabaklarını haşlayıp, bol soğanlı kıyma ile birleştiren bu yemek en çok yoğurt ile tercih ediliyordu.
Yeni yeni çıkan ıspanakları değerlendiren Osmanlı Mutfağı'nın en gözde yemeği de marmarinaydı. Marmarina körpe ıspanaklarla kıyma ya da kuzu etinin buluşması ile mükemmel bir yemeğe dönüşüyordu.
Ispanağın da yereli olur mu demeyin, güzeline boşuna kuzu ıspanak demiyorlar.
Türkiye’nin her yerinde tadını unutmak istemeyeceğimiz güzellikte sebzelerimiz, ağız sulandıran meyvelerimiz, adı ve pişirme şekli değişse de faydası değişmeyen çeşit çeşit otlarımız var.
Atalarımızdan bugünlere çeyiz sandıkları içinde taşınmış tohumlarımıza sahip çıkalım, yerel üretimi destekleyelim; tohumsal zenginliğimizi koruyalım!
uzun bir aradan sonra senin double yapman bu yemeklerden daha çok gözlerimi yaşarttı mignon ^_^
ya sen ne kadar ponçik bir editörsün mignon. 🌸
Bize bunlarla gel on numara beş yıldız.