Hepimizin en az bir kez duyduğu bu cümle, yıllardır tartışma konusu. Kimi 'zehirlenirsin' der, kimi 'hiçbir şey olmaz' diye karşı çıkar. Aslında bu inanışın kökeni çok eskiye dayanıyor. Kimi kaynaklar hijyen koşullarına, kimileri dini inançlara bağlıyor. Ancak uzmanlara göre mesele bambaşka.
İşte balıkla yoğurdun aynı sofrada olup olamayacağına dair bilimsel açıklama...
Soğutucuların olmadığı dönemlerde balık ve süt ürünleri kolayca bozulabiliyordu. Bu da zehirlenmelerin sık yaşanmasına neden olmuş ve 'balıkla süt ürünleri yenmez' düşüncesini yaygınlaştırmıştı.
Bazı kaynaklar bu inanışın, Hindistan kökenli Ayurveda diyet anlayışından geldiğini belirtiyor. Ayurveda’da balık gibi 'sıcak' kabul edilen hayvansal ürünlerle süt ürünleri gibi 'soğuk' kabul edilen besinlerin birlikte yenmemesi gerektiği savunuluyor.
Aynı zamanda Yahudi inancında da et ve süt ürünlerinin aynı öğünde tüketilmemesi kuralı bulunuyor. Bu kültürel yasakların zamanla 'balık ve yoğurt' ikilisine de yansıdığı düşünülüyor.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Başkanı İsa Tahta’ya göre, bu inanış tamamen bir şehir efsanesi. Tahta, hem balığın hem yoğurdun besin değeri açısından oldukça zengin olduğunu söylüyor. Balık; A, B, D vitaminleriyle birlikte demir, çinko, iyot ve selenyum açısından güçlü bir kaynak. Yoğurt ise kalsiyum, potasyum ve protein bakımından son derece besleyici.
Uzmanlar, bu iki gıdanın birlikte tüketilmesinde hiçbir sakınca olmadığını belirtiyor. Ancak her iki ürünün de taze olması gerekiyor. Bayat balık veya uzun süre beklemiş fermente süt ürünleri, histamin oranı yüksek olduğu için bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara yol açabiliyor.
Balıklarda zehirlenmeye yol açan temel etken 'Scombroid' yani histamin zehirlenmesi olarak biliniyor. Bayat balıklarda zamanla artan histamin miktarı, hassas bünyelerde ciltte kızarma, kaşıntı ve mide bulantısı gibi belirtilere neden olabiliyor. Yoğurt, peynir ve kefir gibi fermente süt ürünleri de histamin içerdiğinden, bu tür balıklarla birlikte tüketildiğinde semptomlar bazı kişilerde artabiliyor.
İsa Tahta’ya göre bu durum, yalnızca balığın taze olmaması veya kişinin histamin hassasiyetine bağlı olarak gelişiyor. Yani sorun balıkla yoğurdu karıştırmakta değil, gıdaların kalitesinde. Taze balık ve taze yoğurt birlikte tüketildiğinde zehirlenme riski bulunmuyor.
Bu içerik Google yapay zeka destekli bir not alma uygulaması olan NotebookLM ile oluşturuldu.
Ailece her sofrada yoğurt bulunurdu... Balık la bile yoğurt tükettik...hiç bir şikayet oluşmadı... şehir efsanesi deyip geçtik
Eğer balık tazeyse mis gibi de yenir. Sürekli de yerim.
Meyhaneler bu konuya son noktayı koyalı yıllar ve ötesi oldu. Köpoğlu, yoğurtlu semizotu salatası, haydari, atom, kuru cacık vs olmadığı rakı sofrası yok gibi bişey. Ee üstüne de balık, karides, kalamar vs yedik yıllarca hiç bişey olmadı.