Roma ordusu, eski dünyanın en korkunç ve etkili asker gücüydü ve Britanya’dan Orta Doğu’ya kadar neredeyse Avrupa’nın tamamını işgal etti ve fethetti. Hem avantajlara hem de dezavantajlara sahip olan Roma ordusunun askerleri için hayat çok da kolay değildi ve beklenti çok yüksekti. Gelin, Roma askerleri ve yaşadıkları hayat hakkındaki 10 ilginç gerçeğe beraber bakalım!
Roma askerleri lejyonerler ve destek kuvvetleri olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Ayrıca sadece 20 yaşından büyük erkeklerin Roma ordusuna katılma izni vardı. Lejyonerler, güç yelpazesinin en üstünde yer alıyordu, en çok onlara saygı duyuluyordu ve tümü Roma vatandaşı olan askerlerden oluşuyordu. Destek kuvvetleri ise Roma vatandaşı olmayan, tabiri caizse Roma İmparatorluğu’nun kenar mahallelerinden toplanan askerlerden oluşuyordu.
Aslında hepimizin bir iş seçtiği ve ömrü boyunca o işi yaptığı düşünüldüğünde, Romalı askerlerin hayatlarının en az 25 yılını orduda geçiriyor olması normal karşılanabilir. Yine de Roma ordusunda asker olmakla herhangi bir başka iş yapmanın alakası yok tabii ki. Zaten bu 20 yaşında göreve başlayıp ancak 40’lı yaşlarının ortasında emekliye ayrılabilecek olmak da sadece hayatta kalmayı başarabilecek askerler için geçerli… Yani orduya girdiğiniz gün, birkaç yıl içinde ölebileceğinizi baştan sindirmeniz, sonra da hemen hemen 25 yıl kadar kan ve vahşetin içinde olacağınızı kabul etmeniz gerekiyordu!
Tüm o kan ve vahşete rağmen, ortalama bir Romalı asker, imparatorlukta yaşayan diğer tüm vatandaşlardan daha iyi bir hayat yaşıyordu. Askerlikten daha çok kazandıran bir meslek yoktu, hatta orduya katılmayan sivil işlerde çalışan insanlar baya sefil hayatı yaşıyordu. Roma askerlerinin her zaman sabit bir maaşı vardı, görevden emekli oldukları zaman imparatorluk onlara bir arsa veriyordu ve ömür boyu emeklilik maaşı bağlıyordu. Ayrıca genelde diğerlerinin erişimi oldukça zor olan fırınlar, hastaneler ve hamamlar gibi birçok tesisi ücretsiz kullanabiliyorlardı…
Her bir yeni Roma askeri, göreve gönderilmeden önce 4-6 ay arası süren sıkı bir eğitime alınırdı. Eğitim tamamlandığında askerler, sadece bir gün içerisinde 32 kilometreden fazla yol kat edebilecek hale gelirdi. Ve takdir edersiniz ki bu, başlı başına yaya olarak bir yerden bir yere gitmek için inanılmaz bir uzunluk. Bir de üstüne bu upuzun 32 kilometreyi tempolu yürürken üstlerinde kalkan, kılıç gibi ağır teçhizat ve zırhlar taşıdıklarını düşünürseniz inanılmaz bir kondisyona sahip hale geldiklerini kolaylıkla anlayabilirsiniz.
Roma ordusunun askerleri, boy, kilo, fizik, bazı silahları diğerlerinden daha iyi kullanma yeteneği gibi faktörlere göre eğitim süresinden sonra ayrıca detaylı eğitimler alıyordu. Bazı Roma askerleri okçu olmakta ustalaşırken, bazıları mancınık kullanma ustası oluyor, bazılarıysa at sırtında savaşmak için eğitiliyordu. Onlardan bu kadar korkulmasının ve onların da zafer üstüne zafer kazanmasının sebebi herkesin kendi alanında ustalaşarak yenilmesi imkânsız bir güç haline gelmesiydi!
Adaletsizlik ve eşitsizlik sadece şimdiki dünyaya ve düzene ait bir şey değil elbette. Sınıflaştırma ve kutuplaştırma Roma ordusunda da dayatılan bir şeydi. Lejyonerler övgünün tamamını alan, hat safhada saygı duyulan ve iyi maaş alan askerlerdi. Ama aslında savaş sırasında ön safhada yer alan ve ilk darbeyi üstüne çeken askerler, destek kuvvetleri birliğindeki askerlerdi. Hayatlarını lejyonerlere kıyasla daha çok riske atmalarına rağmen lejyonerlerin üçte biri kadar maaş alıyorlardı… Sırf öz Roma vatandaşı olmadıkları için!
Aynı pederler gibi Roma ordusu askerlerinin de evlenmesi kanunen yasaktı. İkinci yüzyılda yeni bir kanunla bu durum değişene kadar Romalı askerlerden, askeri hayatlarının her şeyden önde gelmesi ve tüm konsantrasyonlarının orada olması bekleniyordu. Yine de sonradan ortaya çıkan belgeler ve mezar taşlarında yazan isimler, Romalı askerlerin sıklıkla bu kuralı ihlal ettiğini gösteriyor…
Roma ordusunda askerseniz hayat sadece her an tehlikede olduğunuz, sıkı eğitimler aldığınız ve sürekli olarak onlarca kiloluk teçhizatlar taşıdığınız için zor değildi. Yüzbaşıları tarafından yönetilen birliklerde, yüzbaşıları askerlere sürekli olarak şiddet uyguluyordu. Ellerinde bir sopa taşıyor ve onu askerleri “disipline etmek amacıyla” dövmek için kullanıyorlardı. Elbette Roma askerlerinin isyan ettiği ve başarılı olduğu zamanlar oldu ama bu Roma askerlerinin taşıdıkları tüm yükün üstüne bir de düzenli olarak dayak yediği gerçeğini değiştirmiyor…
Roma ordusundaki askerler aynı zamanda sivil meselelerle de ilgilenirdi. Yani sadece antik dünyanın en büyük topraklarını fetheden yenilmez ve korkunç güce sahip bir birlik değildiler, aynı zamanda idari yetkinliğe sahip devlet adamları rolünü de üstleniyorlardı. Vergi toplamak, halkı denetlemek, sivil idareyi yürütmek, kale, viyadük ve yeni yollar inşa etmek gibi sorumlulukları da vardı.
Korkaklık, isyan çıkarmak veya isyana karışmak, firar etmeye çalışmak ve itaatsizlik yapmak Roma askerlerinin ölümüne sebep olan suçların başında geliyordu. Roma ordusunda, askerlerin birliklerinde bu suçlardan herhangi birine karışan bir başka asker olduğunda komutan hepsini 10 kişilik gruplara ayırıyordu. “Onda birini öldürme” olarak adlandırılan bu cezada, askerlerin hepsine kibritler uzatılıyordu ve kısa kibriti çeken asker, dokuz arkadaşı tarafından taşlanarak, sopayla ya da bıçakla öldürülüyordu…
Romaların Piyade Komandosu Lejyonerler, Osmanlının Sat Komandosu Yeniçeriler 😀