Yurt dışındaki bazı eski evlerde yan yana iki ön kapı görmek ilk bakışta kafa karıştırabilir. İlk akla gelen cevap “herhalde eskiden iki daireydi” olabilir. Ancak bu kapıların çoğu tek bir aileye ait evlerde bulunuyor. Yani işin içinde mimari veya kültürel bir gerekçe var. Bazen tamamen estetik amaçla, bazen de sosyal kurallar doğrultusunda bu şekilde inşa edilmişler. Peki hangi evler neden iki kapılı olurdu? Gelin, bu mimari gizemin perde arkasına birlikte bakalım.
18. ve 19. yüzyılda özellikle Georgian ve Federal tarzı evlerde simetri, estetik bir zorunluluk olarak görülüyordu. O dönemin mimarları için bir evin dış cephesinin dengeli görünmesi, neredeyse sanat kuralıydı. Pencerelerin karşılıklı hizalanması, bacaların tam ortalanması ve panjurların simetrik durması gibi detaylar çok önemliydi. Ancak bazı durumlarda iç mimari düzen, tam ortada bir kapı yerleştirmeye izin vermezdi.
Bu gibi durumlarda evin dış cephesindeki simetriyi bozmamak için bir ikinci kapı daha eklenirdi. Kapılar bazen sembolikti, bazen de kullanılabilir durumdaydı. Yani iki kapı sadece giriş-çıkış amacı taşımıyordu, evin mimari uyumunu tamamlayan birer parçaydı. Günümüzde artık böyle bir estetik takıntı yaygın olmasa da o dönem mimarları için bu tür detaylar evin şık olup olmadığını belirleyen unsurlar arasındaydı.
Bunlardan biri doğrudan evin en özenli bölümü olan misafirlerin ağırlandığı salona açılıyordu. Diğeri ise ailenin günlük yaşantısını sürdürdüğü, daha sade yaşam alanına... Bu ayrım hem evin iç düzenini korumak hem de o dönemin sosyal anlayışına uygun bir misafir ağırlama kültürü yaratmak için düşünülmüştü.
Çocuklar, aile bireyleri veya çalışanlar gündelik kapıyı kullanırken; misafirler ya da özel günler için ayrılan kapı, sadece belirli zamanlarda açılırdı. Hatta bazı ailelerde bu kapı sadece pazar günleri ya da dini bayramlarda kullanılırdı. Bu iki kapılı yapı bazen sınıfsal ayrımı da temsil ediyordu. Üst sınıf evlerinde, hizmetli veya kiracılar için ayrı bir giriş yapılması da sosyal düzenin fiziksel yansımasıydı.
Örneğin eski evlerde klima sistemi olmadığı için hava akışı büyük bir meseleydi. İki kapı aynı anda açıldığında çapraz esinti yaratılarak ev serinletilebiliyordu. Özellikle ön odası yatak odasına açılan bungalov tarzı evlerde bu yapı, sıcak yaz gecelerinde çiftlere doğal bir vantilatör etkisi sunuyordu. Bir diğer teori ise evin bir odasının kiraya verilmesiyle ilgili.
Ek gelir elde etmek isteyen ev sahipleri, odaya dışarıdan doğrudan giriş sağlamak için ikinci bir kapı eklemiş olabilirdi. Böylece kiracılar evin içine karışmadan kendi yaşam alanlarına ulaşabiliyordu. Son olarak bazı bölgelerde 'tabut kapısı' olarak bilinen özel bir kullanım da vardı. Cenaze törenlerinde tabutun doğrudan salondan dışarı çıkarılabilmesi için bu kapılar düşünülmüş olabilir.
Bazı evlerde klozet için ayrı bir yer olması ve bazı klozetlerin deliğinin ön tarafta olması bu fikirler kimden çıktı ve neden onu dinlediler akıl işi değil 🤦🏻♂️🤦🏻♂️
kim ne derse desin, Gökçe'nin içeriklerini okumak keyifli oluyor :) eline sağlık
Bizdeki haremlik selamlık işte... Neyini anlamadınız