Avrupa ülkelerinin birçoğu yasal çalışma süresini 4 güne indirmeye hazırlanırken, Yunanistan yakın zamanda 6 günlük çalışma sistemine geçti. Avrupa için sıra dışı, Yunanistan için yeni olan bu sistem bize fazlasıyla tanıdık. Çünkü zaten Türkiye'deki devlet kurumları dışında kalan sektörlerin ve şirketlerin neredeyse tümü 6 günlük çalışma sistemini ezelden beri kullanıyor.
İşte bu sistemi uygulayan sektörlerden sadece birkaçı!
İnşaat sektörü bırakın 6 günü, haftanın her günü çalışma gerektiren sektörler arasında. Projelerin genellikle sıkı takvimlere bağlı olması ve gece, gündüz dinlemeden kontrol gerektirmesi, inşaat mühendisleri ve mimarların vaktinin çoğunu şantiyelerde geçirmesine neden olabiliyor. Dolayısıyla hem işçiler hem de mimar, mühendisler bu tür projelerde çalışırken fazla iş yüküyle karşılaşıyorlar ve tatil nedir bilmiyorlar.
Maden ve enerji üretim tesislerinin birçoğu, üretim hedeflerine ulaşmak ve kesintisiz enerji sağlamak durumundadır. Bu nedenle bu tür tesislerde de yoğun bir iş yükü mevcuttur. Çalışma saatleri farklı vardiyalarla belirlense de işverenler genellikle tüm personelin haftada 6 gün çalışmasını tercih eder. Çünkü böylece aynı işi daha az kişiyi daha fazla çalıştırarak ve daha az kişiye maaş ödeyerek tamamlamış olurlar.
Giyim ve tekstil fabrikaları, atölyeler ve mağazalar da benzer bir sistem uygular. Özellikle fabrika ve atölyelerdeki günlük çalışma saatleri gece yarılarına kadar sürebilir. Çünkü sipariş yetiştirmek ve üretimin devamlılığını sağlamak önemli bir konudur. Haliyle bu sektörde çalışanlar için uzun ve kesintisiz çalışma saatleri söz konusu olabilir.
Perakende sektörü denilince akla alışveriş merkezleri, mağazalar, süpermarketler ve benzin istasyonları gibi birçok yer gelir. Bu tür yerlerin geç saatlere kadar açık olduğu düşünülürse perakende sektöründeki uzun çalışma süreleri de daha iyi anlaşılabilir. Çünkü sektör çalışanları genellikle mağaza kapanışına kadar duran ve haftanın 6 günü müşteri taleplerini karşılayan kişilerdir. Dönüşümlü çalışma modeli olan bu tip yerlerde, kimi zaman ekstra mesaiye kalma durumları da söz konusu olabilir. Haliyle 6 gün bile kimi zaman yetmeyebilir.
Oteller, tatil köyleri, restoranlar, barlar ve seyahat acenteleri yoğun sezonlarda haftanın 6 günü çalışma politikası uygular. Aslında bu tip yerler teknik olarak hiçbir zaman kapanmaz çünkü haftanın 7 günü misafir memnuniyeti sağlamak durumundadır. Fakat personeli aralıksız çalıştırmak mümkün olmadığından, bu sektörde de vardiyalı çalışma sistemi bulunur ve haftalık tatiller personel arası değişecek şekilde belirlenir. Dolayısıyla çalışma saatleri esnektir fakat oldukça uzun sürelidir.
Günümüzde e-ticarete olan talepteki artış lojistik sektörünün çalışma sürelerini de uzatmış durumdadır. Bundan sadece birkaç yıl önce kargo firmaları cumartesi pazar tatil yaparken, artık hafta sonları bile harıl harıl çalıştıklarına şahit oluyoruz. Üst üste açılan yeni kargo şirketleri de bu sektördeki iş yoğunluğunu ortaya koyan faktörler arasında. Siparişleri zamanında teslim etmek için gece gündüz çalışan lojistik personelleri için yoğun alışveriş dönemlerinde, haftada 6,5 - 7 gün çalışmak bile söz konusu olabiliyor.
Otobüs, dolmuş, taksi ve havacılık gibi şirketler haftanın her günü faaliyet göstermek durumundadır. Birçok diğer sektördeki gibi personeli vardiyalı çalıştıran bu şirketler de 6 gün politikası uygular. Aralarında şartları nispeten daha iyi olan firmalar ve kurumlar olmakla birlikte, bu sektörde işlerin aksamaması ve ulaşım ihtiyaçlarının karşılanması için oldukça uzun süreli çalışma saatleri söz konusudur. Bu saatler genellikle esnektir ve yoğunluğa göre belirlenir.
Gıda ve tarım işletmeleri, çiftçiler ve hayvancılıkla uğraşanlar için özellikle dönemlik işlerde yoğunluk fazladır. Çünkü tarım ürünlerinin zamanında hasat edilmesi, hem birey ekonomisi hem de ülke tüketim ihtiyacının karşılanması adına son derece önemlidir. Dolayısıyla bu tür dönemlerde ek işçi kabul eden işletmeler, personele günlük yevmiye üzerinden ödeme yapar. Ayrıca haftalık belirli süre üzerinden değil de hasat ne zaman biterse o zamana kadar çalıştırma sistemini uygular.
Sağlık sektöründeki hastaneler, klinikler, sağlık merkezleri ve özel kuruluşlar 7/24 hizmet veren önemli bir iş kolunu tanımlar. Çünkü sağlığın aksaması demek ülke refahının ciddi anlamda düşmesi demektir. Bu nedenle doktorlar, hemşireler, kat görevlileri ve daha nice sağlık personeli uzun süreli çalışma sürelerine tabiidir. Bu saatler ise personel arası eşit şekilde dağıtılır, özellikle gece nöbetleri sıralı şekilde ayarlanır. Böylece hizmetin kesintisiz verilmesi sağlanır.
Restoran, kafe, bar gibi gıda ve içecek sektöründe hizmet veren işletmelerin çoğu haftada 6, hatta 7 gün hizmet verir. Bazıları 1 gün tatil yaparak o günü üretime ayırsa da çoğu işletme sürekli açık olmayı tercih eder. Bu da çalışanlar için en az 6 günlük bir mesai süresi anlamına gelir. Söz konusu tatil ve bayram gibi yoğunluğun fazla olduğu dönemler olduğunda, çalışma süreleri daha da uzar.
Yayıncılık ve medya sektörü için sürekli iş akışı önemlidir, aksi halde bu sektörde tutunmak söz konusu olmayabilir. Bu nedenle gazeteciler, yayıncılar, radyo ve TV programcıları haftada 6 gün çalışarak haber akışının sürekliliğini sağlarlar. Eğlence sektörüne giren sektör çalışanları ise özellikle etkinliklerin ve gösterilerin yoğun olduğu dönemlerde çok daha uzun saatler çalışma zorunda kalabilirler.
Kuaför, güzellik merkezi ve son dönemin yeni trendi tırnak atölyeleri için de haftada 6 saatlik çalışma durumu söz konusudur. Hatta bu tip yerler, yoğunluk fazla olduğunda 7 gün çalışmayı bile tercih edebilirler. Sürekli arz edilen ve yoğun ilgi gören bu sektördeki çalışanlar, vardiyalı ve esnek çalışma saatlerine tabiidir. Ancak bu yoğun ve uzun süreli çalışmadıkları anlamına gelmez, çünkü talep ne kadar fazlaysa çalışma süresi de o kadar uzun ve yorucudur.
Birçok Avrupa ülkesinin ve ülkemizdeki Avrupa kuruluşunun uyguladığı sistem haftada ortalama 36 saatlik çalışma mantığına dayanır. Bizde 42 ila 49 saati geçen çalışma sürelerinin aksine bu sistemde, haftada 5 gün çalışma mevcuttur ve çoğu zaman ayda 5 gün uzaktan çalışma izni alınabilir. İşlerin daha verimli olmasını sağlayan bu sistem, personel refahını da olumlu şekilde etkiler çünkü daha fazla kazanç söz konusudur. Aslında bizde de aynı işi yapan personel sayısı artsa, toplam iş yükü daha fazla bölüneceğinden böyle bir sistem gayet uygulanabilir.