Anlaşma Sonrası Yunanistan'ı Neler Bekliyor?

Aleksis Çipras başbakanlığındaki Yunan hükümeti, yeni bir yardım programı müzakerelerinin başlatılması için şart koşulan reformları kabul etmişti. Yunanistan’daki oylama çarşamba günü. Peki, bu reformlar neler?

Gelecek üç yıl içinde 86 milyar euroya ihtiyacı olacak Yunanistan'ı üçüncü kez iflastan kurtarmak ve Euro Bölgesi'nden ayrılmasını engellemek için Euro Grubu liderleri, Başbakan Aleksis Çipras'la sert bir reform ve tasarruf programı üzerinde uzlaşmıştı.

Anlaşmanın ardından gözler Çarşamba günü Yunanistan meclisinde yapılacak oylamada. 

Müzakerelerin başlayabilmesi için ilk etapta kabul edilmesi gereken önlemler, katma değer vergisinden elde edilen gelirlerin artırılması, emeklilik sisteminde reformun başlatılması, ulusal istatistik kurumuna bağımsızlık kazandırılması ve tasarruf hedeflerinden uzaklaşılması halinde otomatik harcama kesintilerinin devreye girmesi.Öte yandan Atina'da oluşturulacak 50 milyar euroluk özelleştirme fonu çerçevesinde kamu çalışanları azaltılacak, bankacılık sektörü yeniden yapılandırılacak, elektrik iletim hatları operatörleri özelleştirilecek, eczaneler, süt üreticileri ve fırınlar başta olmak üzere birçok sektörle ilgili yeni düzenlemeler yapılacak.

Bu önlemlerin Yunan parlamentosu tarafından kabul edilmesinin ardından uluslararası alacaklılar Avrupa Merkez Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Avrupa Birliği Komisyonu, üç yıllık yardım programının ayrıntılarını müzakere etmeye başlayacak. 

Uzlaşma sağlandığı takdirde, yeni tasarruf önlemleri devreye girecek. Bunlar şöyle sıralanıyor:

• 22 Temmuz'a kadar Avrupa Birliği'nin bankaların yeniden yapılandırılmasına ilişkin yönergesinin hayata geçirilmesi,

• Dava sürelerinin kısalması ve maliyetlerin düşürülmesi için yargı reformunun hayata geçirilmesi,

• Ekim ayına kadar emeklilik reformunun hayata geçirilmesi ve kademeli olarak emeklilik yaşının 67'ye yükseltilmesi,

• Enerji sektöründe özelleştirme veya özelleştirmeye denk önlemlerin yürürlüğe girmesi,

• İstihdam piyasasında reformların sürdürülmesi,

• Mali piyasalarda reform yapılması,

• Devlet varlıklarının satışıyla 50 milyar euroluk bir fon yaratılması ve bu fonun denetiminin AB'ye devredilmesi. Elde edilen mali kaynağın yarısının bankaların sermaye yapısının düzeltilmesine ve 12,5'er milyonluk iki kalemin de borçların geri ödenmesi ile doğrudan yatırımlara ayrılması,

• İdari birimlerin modernleştirilmesi, güçlendirilmesi, siyasetten arındırılması.

• Troyka adı verilen uluslararası alacaklıların ülkeye girişine yeniden izin verilmesi, temsilcilerinin bakanlıklara girişinin güvence altına alınması, ilgili yasa tasarılarının mecliste tartışılmadan önce bu temsilcilerin onayına sunulması.

• Uluslararası alacaklıların onayı olmaksızın çıkarılan yasaların ya geri alınması veya oluşan maliyetin diğer önlemlerle ikame edilmesi.

Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, 'Son ana kadar mücadele ettik' demiş ve Yunan halkının söz konusu reformları destekleyeceğine inandığını belirtmişti. Çipras, 'mali boğulmanın' engellendiğini ve borçların yeniden yapılandırılmasına yönelik mücadelenin de kazanıldığını söylemişti.

Anadolu Ajansı'nın ulaştığı Yunanistan Bankalar Birliği sözcüsü, bankaların 13 Temmuz'a kadar kapalı kalacağının daha önce ilan edildiğini belirterek, bugün bankaların gelecek günlerde açık olup olmayacağı konusunda açıklama yapacaklarını söyledi.

Para çekme makinelerinden 60 euroluk günlük para limitinin devam ettiği Yunanistan'da borsa da 29 Haziran'dan bu yana kapalı tutuluyor. 

Yunan vatandaşları da ATM'lerin önünde kuyruk oluşturmaya devam ediyor. Yetkililer bankalar kapalı olduğu müddetçe, Atina'da nakit sıkıntısını hafifletmek için toplu taşıma araçlarının ücretsiz hizmet vermeye devam edeceğini belirtiyorlar.

Bu arada, Avrupa Merkez Bankası (ECM) sözcüsü, bankanın yönetim kurulunun bugün yaptığı toplantıda Yunan bankalarına verdiği acil likidite desteğini aynı seviyede tutmaya karar verdiğini bildirdi. Uzmanlar, ECM'nin Euro bölgesi liderler zirvesinde sağlanan anlaşmadaki reformların Yunan parlementosunda onaylanmasını beklediğini belirtiyorlar.

Yunanistan, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) Acil Likidite Desteği'ni (ELA) sabit tutması ile ülkede finansal bir çöküş yaşanmaması için 29 Haziran'dan bu yana ticari bankaları kapalı tutma kararı alarak sermaye kontrolleri uygulamaya başlamıştı.

Başbakan Çipras'ın kreditörlerle vardığı anlaşmanın yankıları sürerken, Atina parlamentosunda çalkantılı bir dönem başlıyor. Çipras iktidar ortağının sert eleştirileri ile karşı karşıya kalmış durumda. Muhalefettense istifa sesleri yükselmeye başladı.

Sputnik'in haberine göre akşam saatlerinde Brüksel'den dönen Çipras, Başbakanlık konutunda Bağımsız Helenler (ANEL) lideri ve Milli Savunma Bakanı Panos Kammenos ile bir araya geldi. 

İki lider görüşmede, son gelişmeleri masaya yatırdı. Bu önemli toplantıda, Kammenos partisinin yeni borç anlaşmasına destek vermeyeceğini açıkladı. 

Görüşme sonrası Yunanistan basınına demeç veren Kammenos, Başbakan Çipras'ın elinden gelen her türlü çabayı sergilediğini ancak buna rağmen partisinin yeni borç anlaşmasına destek vermeyeceğini açıkladı. Bu olumsuz tavra rağmen, ANEL hükümette kalmak istediğini bildirdi.

Muhalefet cephesi koalisyon hükümetindeki gelişmeleri yakından takip ederken, milli mutabakat hükümeti çağrısında bulunuyor. 

Yeni Demokrasi'nin önde gelen simalarından eski Dışişleri Bakanı Dora Bakoyannis, gelinen noktada ülkeyi siyasi fırtınadan ancak bir 'milli mutabakat hükümetinin' çıkarabileceğini savunuyor. Bakoyannis'e göre yeni hükümetin liderliğini Çipras üstlenebilir. Yeni hükümette teknokratların çoğunlukta olması fikri de Bakoyiannis'in partisinde destek buluyor.

Yeni Demokrasi gibi Potami ve PASOK da yeni hükümet için harekete geçtiler. İki partinin liderleri, gelinen noktada Yunanistan'ın siyasi ve ekonomik geleceğinin söz konusu olduğunu vurgulayıp Çipras'tan bir an evvel inisiyatif almasını talep ediyor.

SYRIZA'dan bir istifa geldi

Bu arada, SYRIZA'nın içerisinde de sular durulmuyor. SYRIZA milletvekili ve Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakan Vekili Nikos Hundis, milletvekili görevinden istifa ettiğini açıkladı. Partideki 'Sol Platform' da yeni borç anlaşmasını yerden yere vururken, birçok milletvekili yeni durumundan ötürü büyük rahatsızlık duyuyor. Önümüzdeki saat ve günlerde Çipras'ın bu yeni durumu göğüslemesi ve siyasi inisiyatifler almasına Atina'da artık kesin gözüyle bakılıyor.

Euro Bölgesi ile görüşmelerin çökmesinin ardından istifaya zorlanan eski Maliye Bakanı Yanis Varufakis, ülkesiyle AB arasında üçüncü kurtarma paketi için varılan anlaşmanın uygulanmasının mümkün olmadığını söyleyerek paketi 'Yeni bir Versay anlaşması' diye niteledi.

BBC Türkçe Servisi'nde yer alan habere göre Varufakis, 'bunun uygulanması imkansız bir paket olduğunu Çipras'ın da bildiğini' kaydetti.

Yunanistan'ın alacaklılarının Çipras'dan intikam alma peşinde olduğunu öne süren eski Yunan maliye bakanı, 'Troyka (AB, AMB,IMF) Çipras'ın, son beş yıldır kendilerine yönelttiği her bir eleştiriyi ona yedirmeye çalışıyor. Sadece hükümette olduğumuz altı ayın değil ondan önceki beş yılın da hesabı' dedi.

Bunun ekonomiyle bir ilgisi olmadığını söyleyen Varoufakis, sözlerini 'Bunun Yunanistan'ı yeniden düzelme yoluna sokmakla hiç bir ilgisi yok. Bu Avrupa'nın başına dolanan yeni bir Versay anlaşması ve Başbakan da bunu biliyor. Biliyor ki yapsa da yanacak, yapmasa da' diye sürdürdü.

Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Almanya'ya 28 Haziran 1919'da imzalanan Versay Anlaşmasıyla ağır koşullar dayatılmıştı. Anlaşma ülkede büyük tepkiye yol açmış ve bazı kesimler tarafından 'ihanet' olarak görülmüştü. 

Pek çok tarihçi, ülkede 1920'lerde yaşanan ekonomik ve siyasi istikrarsızlığa, Naziler'in iktidara gelişine ve II. Dünya Savaşı'na Versay'ın neden olduğunu düşünmektedir.

Demokrasi ve bankalar

Varufakis, Yunanistan'ın varlıklarının satışı ya da özelleştirmeleriyle oluşturulacak ve bankaların sermayelerinin güçlendirilmesi ile dış borçların ödenmesinde kullanılacak 50 milyar euroluk fon konusuna atfen de 'Darbe sırasında (1967) demokrasiyi alaşağı etmek için kullanılan silah tanklardı. Eh, şimdi de bankalar' diye konuştu.

Yanis Varoufakis Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schauble'nin aslında Fransa ve İtalya'nın gözünü korkutabilmek için Yunanistan'ı Euro bölgesinden atmayı hedeflediği tezini de tekrarladı.

Referandum boşa yapıldı

Bu arada Varufakis'in istifasından bu yana verdiği ilk kapsamlı mülakat da New Statesman dergisinde yayımlandı.

5 ay boyunca sürdürdüğü müzakarelerin perde arkasını anlatan Varufakis, Euro bölgesinin tamamen ve sonuna kadar Almanya tarafından kontrol edildiğini, Yunanistan'ın bir oyuna kurban gittiğini söylüyor.

Varoufakis, 8 gün önce kemer sıkma önlemlerinin halk oyuna sunulduğu referandumun da 'boşuna yapılmış olduğunu' kaydediyor.

Neyin yapılmaması gerektiği konusunda ise ısrarlı:

'Bu ülke uzatmalardan, bahanelerden vazgeçmeli. Hiç bir şeyi çözmezken, sanki sorunu çözüyormuşuz gibi yeni borçlar almayı durdurmalıyız. Aslında yaptığımız daha çok kemer sıkma koşuluyla borçlarımızı daha da ödenmez hale getirmek, ekonomiyi daha da küçültmek, ve yükü en zor durumdakilerin sırtına yükleyerek, insani bir kriz yaratmak.'

Euro Bölgesi liderlerinin Yunanistan'ı iflastan kurtarmak ve euroda kalmasını sağlamak için anlaştığı kurtarma paketi en az 8 Avrupa Birliği ülkesinin parlamentosunda oylanacak. Paket bütün parlamentolarda onaylanır yasalaşırsa tam bir anlaşmaya varılacak ve AB üç yıl içinde Yunanistan'a 86 milyar avroluk bir finansman sağlayacak.  

Söz konusu kurtarma paketinin önümüzdeki iki gün içinde Yunanistan Parlamentosu üzerinde yoğun bir baskı oluşturması bekleniyor. 

Parlamento, en geç çarşamba gününe kadar toplanarak Euro bölgesi liderler zirvesinde sağlanan anlaşmayla birlikte, bankaların sermaye yapısının yeniden düzenlenmesini oylaması gerekiyor. 

Çipras'ı zor günler bekliyor

Yunan milletvekilleri reformları hayata geçirmek için aynı oturumda bazı yasaları da kabul etmesi şart. 

Parlamentoda sendika geçmişi olan Yunan milletvekilleri özelleştirmelere ve emeklilere fazla vergi uygulanmasına karşı çıkıyor. Bu milletvekillerinden dolayı Başbakan Aleksis Çipras'ı zor günlerin beklediği ifade ediliyor. Avrupalı liderler ülkeye çarşamba gününe kadar süre tanıdı. Tam bir anlaşma sağlanabilmesi için reform önerilerinin yasalaştırılması gerekiyor.

Yunanistan'a sunulan bir yardım paketinin Yunanistan’ın en büyük alacaklısı konumundaki Almanya'nın parlamentosunda da onaylanması gerekiyor. Bazı Alman milletvekillerinin anlaşmayla ilgili olarak endişelerini dile getirmeleri Almanya Başbakanı Angela Merkel'i zora sokacağı belirtiliyor. Paketin, Almanya Parlamentosu'ndan da çarşamba gününe kadar geçmesi isteniyor. 

Yine Euro Bölgesi liderleriyle yapılan görüşmelerde Yunanistan'a en büyük desteği veren ve Yunanistan'ın kreditörelerine tekliflerini hazırlanmasında teknik olarak yardımcı olan Fransa'da söz konusu yardım paketini parlamentosunda oylayacak.

Finlandiya, Avusturya, Estonya, Litvanya, Slovakya parlamentosu da paketi oylayacak. Belçika, İtalya, İspanya ve Portekiz gibi AB ülkelerinin parlamentoların da oylama gerekmiyor.

DW, AA, Sputnik News ve BBC Türkçe