Yunan Mitolojisinde Sanatın Koruyucuları Olarak Bilinen Dokuz İlham Perisi

İnsanoğlu var olduğundan beri mitler; “ilk insan kimdi, nereden geliyoruz, öldüğümüz zaman ne olur, dünya nasıl oluştu?” gibi sorular ve hayatın temel gizemleri için rasyonalizasyon işlevi görmüş. Yani, mitler zamansız sorulara cevaplar sunarak her nesil için pusula görevi görmüş.

Peki, mit nedir? Mitler birçok farklı amaca hizmet ettiğinden tatmin edici tek bir tanım yapılamasa da ana amacının açıklanamayanı açıklamak olduğu söylenebilir. Günümüze kadar ulaşan tablolardaki mitolojik sahneler bize eski mitlerin, halk masallarının, efsanelerin ve geleneklerin olay örgüsünü ve karakterlerini tasvir eder. Sanatçılar da, mitolojik sahneler aracılığıyla bir peri masalına pencere açar ve biz izleyicilerin hayal gücünü uyandırırlar. (Bir de tarih boyunca bireyler, hükümdarlar ve aileler, mitolojik karakterleri yeteneklerinin ve hırslarının amblemleri olarak kullanmışlardır. Eğer dikkatinizi çeken veya bildiğiniz bu tür amblemler varsa yorum kısmında paylaşmanızı rica ederim.)

Bizlere dünyevi yaşam süren birçok tanrı ve kahraman sunan Antik Yunan ve Roma kültürü, sanatçıların da hayal gücünü büyülemiştir. Hıristiyanlık öncesi dönemde heykeltıraşların mermer yontarak yarattıkları tanrı, tanrıça ve Antik yunan kahraman tasvirleri, Rönesans ustaları, Sürrealistler ve kavramsal sanatçılar için ilham kaynağı olmuştur. Mitler o kadar ilgi uyandırıcı hikayelerdir ki, sanatçılar kendi deneyimleri, hayal güçleri ve bakış açılarını kullanarak tekrar tekrar bu mitleri yorumlamışlardır. Neden veya nasıl yaratıldığından bağımsız olarak, sanatçıların yaptığı her yeni imge mitleri anlamamız veya yorumlayabilmemiz için yeni bir boyut katmıştır.

"Mitolojik türün babası" olarak görülen Sandro Botticelli (1445—1510), eski karakterleri içeren sihirli resimler yaratmıştır.

Venüs’ün Doğuşu, Sandro Boticelli, 1486

Rönesans sanatçıları antik sanatın estetik kurallarını kullanmış ve insan ve toplumun ahlaki ve etik sorunlarını anlatmak için masalları kullanarak eserlerini gizli anlamlarla doldurmuşlardır. 18. yüzyılda mitolojik sahneler ulusal ideolojinin bir parçası haline gelmiş ve sosyal ve politik tonlar içermeye başlamış: generalleri ve hükümdarları eski tanrılar olarak tasvir eden sanatçılar, devlet olaylarını 'göksel' savaş veya tür sahneleri aracılığıyla aktarmışlardır. 19-20. yüzyıllarda Slavların, Keltlerin, Hintlilerin ve Afrikalıların etnik motifleri ve kültürü moda olmuş ve halk masallarının destansı kahramanları ve karakterleri, Olimpos sakinlerini resimlerden kovmuştur.

Müzelerde gördüğümüz bazı eserleri daha iyi anlayabilmek için sanat tarihine örülmüş Yunan mitolojisinden aşağıda detaylandıracağım şeyleri bilmemiz yararlı olacaktır.

Yunan mitolojisinde sanatın koruyucuları olarak bilinen dokuz ilham perisi vardır. Bu periler, bilimden sanata her türlü keşif ve yaratıcılığa ilham kaynağı olmuştur. Tanrı Zeus ve Mnemosyne'nin kızları olan bu dokuz ilham perisi, büyülemek için doğmuşlardır.

Clio, Tarih Perisi, Charles Meynier, 1800

1. Calliope, epik şiirin ilham perisi. Adı eski Yunanca'da 'güzel ses' olarak tercüme edilir. Sanat eserlerinde, genellikle üzerinde ünlü şiirlerin yazılı olduğu bir parşömen veya tablet taşırken görünür. 

2. Clio, tarihin ilham perisi. Adı eski Yunanca’da “ünlü/ünlü yapmak” anlamına gelir. Kahraman, şair ya da politikacı olsun, herkesi ölümsüzleştirme gücüne sahiptir. Bunu, kahramanın yaptıklarını yüzyıllar boyunca hatırlanacak kadar unutulmaz kılarak yapar. 

3. Erato, en çok gönül yarası ve bağlılığa ilham veren peri. Aşkın ve lirik şiirin ilham perisi. 

4. Euterpe, müziğin ve lirik şiirin ilham perisi. Euterpe'nin, insanlığın müzikten zevk alması için iki borulu/çift flütü ve diğer üflemeli çalgıları icat ettiği söylenir. 

5. Melpomene, trajedinin ilham perisi. Sanat eserlerinde, elinde bir hançer, bir kılıç, trajik bir maske veya bir yas ifadesi ile resmedilir. 

6. Polyhymnia, kutsal şiir ve belagat ilham perisi. 

7. Terpsichore, dans ve koro şarkılarına hakim olan peri. Adı eski Yunanca'da 'danstan zevk almak' anlamına gelir. 

8. Thalia komedinin ilham perisi. Adı eski Yunanca'da 'şenlik' anlamına gelir. Sanat eserlerinde  komedi maskesi tutarken görülür. 

9. Urania, astronominin ilham perisi. Adı eski Yunanca'da “göksel olan” anlamına gelir ve yumuşak bir sesi ve hoş bir mizacı olduğu söylenir. Sanat eserlerinde bir küre ile tasvir edilir. Urania, insanların zamanlarının ötesine geçmesine yardımcı olacak bilimsel düşünceye ilham verme gücüne sahiptir. Başındaki yıldızlı taç, astronomik bilgi üzerindeki etkisini sembolize eder.

İlham perilerinin etkisi, sadece antik Yunan'ı değil; birçok dönemi kaplamıştır. Günümüzde 'ilham perisi' terimi, 'ilham veren kişi' anlamına gelecek şekilde gelişmiş ve bu nedenle ressamlar, sanatlarına ilham verdikleri için modellerini, hayatlarındaki insanları 'ilham perisi' olarak adlandırmışlardır. 

Bir sonraki yazımda sanat tarihini anlamak için bilmeniz gereken altı Yunan mitine değineceğim. 

Web

Instagram

Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio

Popüler İçerikler

"Bana Bilmediğim Bir Şey Söyle" Akımına Gelen Tıkanan Muhabbeti Açmalık Bilgiler
Yeni Sezonda TV Ekranları Fena Karıştı: 5 Dizinin Ertelendiği Sezonda 6 Dizi Şimdiden Final Yaptı!
İzmir'de 5 Küçük Kardeşin Öldüğü Yangın Faciası: Bakanlık, Aileyi 18 Kez Ziyaret Etmiş!
YORUMLAR
24.05.2023

Zeus ve Mnemosyne dokuz gecelik cinsel ilişki sonucu mitolojinin ilham perileri olan müzleri dünyaya getirmiş. Toplamda dokuz tane kız olarak dünyaya gelen müzler yani her gece için bir müz :) Musalar olarakta batı diline yerleşmiş. Ayrıca bir çok antik yunan şairi eserlerine musaları övmekle başlar ki aynısı bir müslümanın bir işe başlarken besmele çekmesine benzer durumdur :P

SEN DE YORUMUNU PAYLAŞ