Dünya'da hiç kimsenin ulaşmasının kolay olmadığı ve bütün medeniyetlere en uzak noktada olan bir bölge var. Latincede 'hiç kimse' anlamına gelen 'Point Nemo' diye bilinen okyanusun bu en karanlık yeri, aynı zamanda 'Erişilemeyen Okyanusya Kutusu' olarak da adlandırılıyor. Tam koordinatları ise 48-52.6 güney paralelleri ve 123-23.6 batı meridyenleri. İşte orada, bir mezarlık var uzakta!
NASA'nın burayı 'Uzay Aracı Mezarlığı' diye adlandırmasının nedeni de bu. NASA, buranın Pasifik Okyanusu'nda bulunduğunu ve bir insan uygarlığına bulabileceğiniz en uzak mesafede yer aldığını söylüyor.
Çoğu zaman küçük boyutta uydular için havadaki sürtünmeden kaynaklanan ısı, saatte binlerce mil hızla yeryüzüne düşerken uyduyu yaktığından, geriye hiçbir şey kalmıyor. Asıl problem yaratan, çok büyük objeler.
Tiangong-1 Uzay İstasyonu'nun minyatür bir modeli.
Ama tam olarak nereye? Henüz kimse bilmiyor. Kar amacı gütmeyen bir havacılık şirketinde çalışan Ailor, bu uzay istasyonunun Dünya atmosferinde parçalanması beklenenden beş gün öncesine kadar şirketinin bir tahmin üretmeyeceğini söylüyor.
Atmosfere girdiğinde, uzay istasyonunun yüzlerce milyonluk parçası (titanyum iskelesi ve cam elyafla sarılmış yakıt depoları dahil) saatte 180 milden daha hızlı düşerek yere çarpacak.
Tiangong-1'ın kontrolü Çin'in elinde olmadığı için de tam olarak Point Nemo'nun üzerinde parçalanacağından emin olamıyorlar.
1971 yılından 2016'ın ortalarına kadar tüm dünyadan uzay ajansları en az 260 uzay aracını bölgeye bıraktı. Bu sayı 2015'ten beri önemli oranda artmakta.
ESA'nın Jules Verne ATV'sinin Dünya atmosferine girdikten sonra bir alev topuna dönüştüğü an.
Ailor, Tiangong-1 gibi büyük bir objenin parçalandıktan sonra bile 1000 mil uzunluğunda ve düzinelerce mil genişlikte bir enkaz bırakabileceğini söylüyor.
'Tabi böyle bir şeyin gerçekleşmesi imkansız da değil ama şimdiye kadar bildiğimiz tek vaka Oklahoma'da bir kadının omzunu sıyıran uzay aracı parçası.'
Asıl büyük risk bu enkazları yörüngede bırakmak...
Uzay kirliliğini gösteren ESA'nın yayınladığı bir illüstrasyon.
Fakat uzaydaki bu çöplüğü düşündüğümüzde yukarısı epey kalabalıklaştı diyebiliriz.
Bu enkazlardan fırlayan vidalardan, cıvatalardan, boya ve metal parçalarından bahsetmiyorum bile.
'Ülkeler zamanla yarattıkları yıkıntının diğerleri için olduğu kadar kendi sistemleri için de çok riskli olduğunu anladılar.' diyor Ailor.
Bu tarz uydu kazaları çok sık olmasa da zaman zaman gerçekleşmekte. Biri 1996'da, bir diğeri 2009'da ve iki tanesi de 2013'te gerçekleşmişti. Uzay araçlarının kasıtlı tahribi de eklenince, bu çarpışmalar sayısız parçada enkazın oluşmasına yol açıyor. Bu da, sonraki yıllar için yakın yörüngelere gönderilecek uydulara büyük bir tehdit oluşturuyor.
Uzayı bir çöplüğe dönüştürmemenin yolu ise kullanılmayan ve eski uzay araçlarının yörüngeden çıkarılması. Bu nedenle artık birçok uzay ajans ve kurumu da kullanıldıktan sonra yörünge dışına fırlatılabilecek uzay araçları tasarlıyor.
Örneğin Ailor, yörüngede bulunan üç farklı uzay aracını tespit edip kalıntılarını uzaklaştırabilen havacılık şirketlerine çeşitli ödüller verilmesi gibi bir proje geliştirilebileceğini söylüyor.
Yörüngede yapılacak temizliğin önündeki en büyük engel ise, dünya üzerindeki siyasi politikalar.
'Mesela Amerika'dan başka hiçbir millet yörüngedeki ABD uydularına dokunma hakkına sahip değil. Hatta herhangi bir ülkeye karşı böyle bir teşebbüs savaş ilanı olarak bile algılanabilir.'
Ailor, dünya ülkelerinin uzaydaki bu başıboş ya da ölü uyduların yarattığı tehdidin farkına varıp bu konuda bir an önce uzlaşmaya varması gerektiğini söylüyor. 🌍
uykuluyken kafa almıyomuş böyle yazıları şuan onu anladım :D