Bir kruvaziyer gemisi, denizin ortasında yüzen dev bir şehir gibidir. Binlerce yolcu ve mürettebat, günlerce denizde seyahat ederken ister istemez büyük miktarda atık ortaya çıkar. Peki, bu gemilerdeki tuvaletlerden gelen insan atıkları, mutfaklardan çıkan yemek artıkları ya da temizlik sularının hepsi nereye gidiyor? Aslında bunun cevabı, gemilerin yolcu katlarının çok altında, kimsenin görmediği karmaşık bir atık yönetim sisteminde saklı.
Kruvaziyer gemilerinde ortaya çıkan atıklar üç ana kategoriye ayrılır: insan atıkları (black water), insan dışı sıvı atıklar (grey water) ve katı atıklar. İnsan atıkları, tuvaletlerden ve duşlardan gelen suları kapsar. Grey water ise mutfak, çamaşırhane ve temizlikten gelen deterjanlı, kirli sudur.
Katı atıklar arasında yemek artıkları, cam şişeler, plastikler ve kağıtlar bulunur. Her atık türü, gemi içinde ayrı sistemlerde toplanır ve işlenir. Örneğin geri dönüştürülebilir plastik, metal ve cam malzemeler temizlenip saklanır, organik atıklar ise çoğunlukla gemide kurutularak hacmi küçültülür ve gerekirse yakılır.
Tuvaletlerden gelen atıklar vakumlu boru sistemleriyle “deniz sanitasyon tesisleri” olarak adlandırılan özel alanlara taşınır. Burada atıkların içindeki su ayrıştırılır, ardından çok aşamalı kimyasal ve biyolojik işlemlerden geçer. Yararlı aerobik bakteriler, organik maddeleri parçalayarak atıkları zararsız hale getirir.
İşlemden geçen su, temizlenip test edildikten sonra belirlenen deniz bölgelerine boşaltılabilir. Kalan katı atık ise kurutulur ve hava geçirmez tanklarda saklanır. Bu depolama, hem koku kontrolü sağlar hem de sızıntı riskini ortadan kaldırır. Limana ulaşıldığında bu atıklar karadaki tesislere teslim edilir veya gemideki yüksek ısılı fırınlarda imha edilir.
Bu süreçte tortu çöktürme tankları, ince filtreler ve kimyasal işlemler uygulanır. Amaç, bu suyun denize bırakılmadan önce zararlı maddelerden tamamen arındırılmasıdır. Mutfak atıkları ise ayrı bir süreçten geçer.
Geri dönüştürülemeyen organik atıklar önce parçalanır, ardından gemide yakılır veya limanda atık tesislerine gönderilir. Bazı gemiler, belirli bölgelerde izin verildiğinde gıda atıklarını denize balık yemi olacak şekilde bırakır ancak yalnızca sıkı kurallar altında yapılır.
Tankların sağlamlığı sık sık kontrol edilir, sızıntı ya da korozyon olup olmadığı denetlenir. Arıtma sistemlerinin filtreleri, pompaları ve kimyasal tankları belirli aralıklarla yenilenir. Ayrıca uluslararası denizcilik kuralları gereği, atıkların denize bırakılması yalnızca belirli mesafe ve koşullarda yapılabilir. Kurallara uymayan gemiler ağır para cezalarıyla karşı karşıya kalır.
Bizim şehir hatları vapurlarımızda da vardır bu sistem bence !!!