Yoksa Hepimiz Birer Psikopat mıyız: Film ve Dizilerdeki 'Kötüler' Neden İyi Karakterlerden Daha Fazla İlgimizi Çeker?
Kötülere neden sempati duyduğumuz bir yana genel olarak bir 'yapılmaması gerekenler' klasörü varsa, bu klasörün içindeki her şey bizlere gizemli görünüyor.
Buradaki gizem unsurunu belki de yapıldığında somut olarak birine zarar vermeyen eylemlerle sınırlı tutmak gerekiyor.
Örneğin sansürün ve yasakların yarattığı gizemli etkiyi şöyle anlatmıştık. 👇
Yılan Hikayesi'nden Kürşat ile başlamıştık, Lost'un Ben Linus'u ile devam edelim. 'Bir türlü kızılamayan kötüler' listesi hayli uzun.
Ve bu ikisi kıyıda köşede kalmış örnekler, Joker'i Pokemon'un kötü ikilisi Roket Takımı'nı düşününce işler iyiden iyiye karışıyor. Peki kötü karakterlere olan sempatimiz hangi kaynaklardan besleniyor, daha da önemlisi hepimiz birer psikopat mıyız?
Durumun psikolojik temellerine bir bakalım, Carl Jung her insanın 'gizli doğasının' önce anlaşılması ardından kontrol altında tutulmasının o kişiyi toplumsal bir varlık haline getireceğinden bahseder.
Gölge kişilik olarak adlandırılan ve içinde biraz vahşet biraz acımasızlık barındıran bu gizli odanın iki ayrı etkisi var. Ya bizleri daha güçlü hale getiriyor ya da derinlerdeki kötücül tohumları yeşertip bizleri daha kötü fikirlere tutkulu birine dönüştürüyor.
Yani kötü olanı dizginleme çabası bazen daha kötüye sempatiyi doğuruyor.
Freud'un bakış açısı ise farklı. Sürekli tatmin arayan İd, bencillik sınırlarını aştıktan sonraki aşamada kötü karakterleri kendisine yakın hissetmeye başlıyor.
Bilimin sınırlarından biraz uzaklaşırsak kötü karakterlere duyulan sempati film ve dizi sektöründe iyi huylu karakterlerin gün geçtikçe sıkıcı hale geldiği gerçeğiyle karşılaşıyoruz.
Hayatın her alanında karşımızda olan ve eğlenceyi kaçıran o karakterlerin kurgu eserlerde de devreye girmesi onları iyiden iyiye itici hale getiriyor olabilir. Yani Aristoteles'in 'kendini keşfetmek, mutlu olmak ve iyi bir insan olmak' arasında kurduğu o kıymetli bağlantı modern kültürde insanların pek ilgisini çekmiyor.
Burada durum biraz çetrefilli hale geliyor. Kötü karakterlerin 'ilgi çekici' olması aslında onların hayali karakter olmalarıyla da ilgili.
Yani bir hayalet ya da vampir sinema izleyicisi için ne ifade ediyorsa kötü karakterler de benzer biçimde karşılık buluyor. Görülen şey bir insan fakat tamamlanmamış, eksik şeyler var ve bu eksik noktalar herkesin yapmak isteyip de yapamadığı bazı şeyleri sinema perdesinde gerçekleştiren o karakterlerde vücut buluyor.
Kötü karakterlere duyulan ilginin suç işleme, kötülük yapma isteğiyle eş tutulması da pek mantıklı değil.
(Yani tebrikler, psikopat değilsiniz.)
Filmlerde karşımıza çıkan kötü karakterlerin yaptığı şeylerin gerçek hayatta aslında rahatsız edici olabileceği ve kurgu sınırları içerisinde kaldığının bilinciyle tüm bunları izlediğimizin bilincindeyiz. Filmde birisi öldürüldüğünde verdiğimiz tepkinin sokakta birisi öldürüldüğünde vereceğimiz tepkiyle aynı olduğunu düşünmek hayli absürt olur, değil mi?
Kötü karakterlerin böylesine ilgi çekici olmalarının sebebi, belki de sonsuz özgürlüğe sahip olmaları.
Tutuklanan kötü karakterler ya onlar öyle olmasını istedikleri için ya da daha büyük bir planın parçası olarak kodesle tanışıyor, yani suçları her ne olursa olsun her daim özgürler. Bu durum da onların gerçeklikten bağımsız, kurgu unsuru olmalarıyla ilgili.
Batman bile özgür değilken Joker'in her şeyi yapabiliyor olması insanların ilgisini çekiyor. Bir diğer görüşe göre kötülerin örtük olarak yarattığı özgürlük hissi insanların ilgisini hayli çekiyor.
Tabii içinde narin bir iyi karakteri yaşatan kötü karakterler de var, onlar en büyük kargaşayı yaratıyor.
Ne kötüler ne de tam anlamıyla iyilik sınırlarına girebiliyorlar. Bu yanıyla bizlere daha gerçekçi (ve bizden) geliyorlar ve onların felsefesi, sözleri, özellikleri kurgu sınırlarını aşabiliyor.
Sözün özü, kötü karakterlere duyulan sempati hayli normal çünkü kurgu dediğimiz şey bunu başarabildiği sürece var olacak.
Gelelim sizin görüşlerinize, siz kötü karakterlerin böylesine ilgi görmesini neye bağlıyorsunuz?
Popüler İçerikler
kotu yada iyi olmasi farketmez, insanlar icin cekici olan gucdur. istedigi herseye sahip olabilecek, istedigi herseyi yapabilicek gucde birini izlemek hoslarina gider, onda kendilerini gorurler. genelliklede bu kotu karaterdir cunku istedigin herseyi elde etmek cogu zaman kotu olmayi, birilerini ezmeyi gerektirir.
İyilerin sıkıcı olmasının nedeni izleyicinin iyi karakterle kendini bagdaştıramamasıdır çogunlukla.Kendini onun yerine koyduğu zaman iyi karakterin yaptıklarını kendinin yapmayacak olmasıdır.Hemen her insanın içinde kötülük vardır aslında.Bize veya diger insanlara yada inadığımız şeylere yanlış yapanları cezalandırmak isteriz,intikam almak isteriz yada canımız istedi diye yapmak iseriz ama birçoğumuz bunu dizginler birçok insanın aslında yapmak isteyipte yapamadığı söylemek isteyipte söyleyemeyip içine attığı bir çok şey vardır.İşte kötü karakterlerde kendillerinin yapmak isteyipte yapamadığı birçok şeyi yaptıklarını görürler ortak bir payda oluşur bir bağ hissederler falan.
Bu şey ya bunu biliyorum ben, yılan kişiliklere hayran olduğu özellikle belirtilerek diğer insanlara "korkun benden, ben böyle de zeki ve güçlüyümdür işte, zarar verebilirim, ona göre ayağınızı denk alın bana yamuk yapmayın" mesajı sadece. Ama bu çok ergence diyebilirsin diyin de çünkü ergenlik yaş sınırlı bir şey değil, 40 yaşında insanların da gayet ergence davranışları olabiliyor, insanları çok, çok gözlemlediğim için yabancı değilim. Offf çok havalııı yeaaa insanlara iftira atıp hayatını karakter mi en sevdiğiiiimmm oha herkesi işkence ile öldüren kan müptelası kötü karakter mi abi o adamım benim ya