1961 yılında Philedelphia eyaletinde, Şükran Günü'nden sonraki ilk Cuma gerçekleştirilen mağaza indirimleri o kadar büyük ilgi görmüş ve trafik öylesine tıkanmış ki; o güne Kara Cuma denmiş. Bu yoğun ilgi tabii ki mağaza sahiplerini memnun etmiş ve indirimi her yıl tekrarlamaya karar vermişler.
Büyük perakende şirketlerinin %80'e varan indirimleri o kadar ilgi gördü ki, Black Friday zamanla Kanada ve İngiltere'de de bir gelenek halini aldı. Son yıllarda e-ticaret sitelerinin popülerleşmesiyle tüm dünyada uygulanan Black Friday indirimi artık global bir olay.
Amerika'da her Kasım ayının son Perşembe'si Şükran Günü olarak kutlanıyor. Aileler bir araya geliyor ve dört günlük tatilin tadını çıkarıyorlar. Cuma aslında resmi tatil değil, ancak tatilden sonraki günün hafta sonuyla birleştirilmesi çok normal. Bu nedenle bu gün alışveriş günü olarak düşünülmüş. Bir diğer neden de Şükran Günü ile birlikte Noel ve yeni yıla geri sayımın başlaması. Şükran Günü ve yılbaşı arasındaki günler, yıl boyunca en çok para harcanan zaman dilimi.
Black Friday, mağazaların daha erken açılıp, daha geç kapandığı (bazen de kapanmadığı) bir gün. İnsanlar geceden mağazaların önünde nöbet tutuyor ve kapılar açıldığında içeri ilk giren olmak istiyorlar. Yağmalama şeklinde gerçekleşen alışveriş sırasında birçok yaralanma olayı yaşanııyor. 2008'de New York'ta sabah 5'te açılan bir mağazada yaşanan izdihamda bir çalışan ezilerek hayatını kaybetti. Müşteriler hiçbir şey olmamış gibi alışverişe devam etti. Bazı müşterilerin uzun kasa kuyruklarına aradan girmeye çalışarak kuyruktaki diğer insanları tehdit etmesi çok sık yaşanan bir durum. 2010 yılında bir oyuncak mağazasındaki kuyrukta bekleyen bir kadın, sıraya kaynak yapanları silahla tehdit ettiği için tutuklandı. 2012'de de bir alışveriş merkezindeki otoparkta iki kişi park kavgası yüzünden vuruldu.
Şükran Günü akşamını da çılgınlığa dahil eden Black Thursday ve sonraki Pazartesi internet satışına yönelik Cyber Monday gibi günler çıksa da, hiçbiri Black Friday kadar etkili olamıyor. Bazı firmalar indirimi hafta geneline yayıyor ancak yine de indirim oranının en yüksek olduğu gün Cuma oluyor. Sırf bu alışveriş için dünyanın çeşitli yerlerinden özel olarak Amerika'ya giden insanlar var.
Bunun sebebi gün boyunca su ve tuvalet kullanımının çok fazla olması.
24 saati bulan ağır çalışma şartlarına maruz kalan çalışanlar, tatilde ailesiyle vakit geçiremeyen insanlar ve tüketim çılgınlığı karşıtları bu günü protesto ediyor. Öyle ki, artık Şükran Günü yerini Black Friday'e bırakmış durumda. İnsanlar eskiden aileleriyle yemek yiyip sonrasında maça veya eğlence merkezlerine giderken, şimdi alışveriş merkezleri önünde sıraya giriyorlar. Eskiden Cadılar Bayramı-Şükran Günü-Noel şeklinde giden sıralama şimdi Cadılar Bayramı-Black Friday ve Noel olarak değişmiş. Mağaza vitrinlerinde ve süslemelerde bunu görmek mümkün.
- Şükran Günü ile başlayan hafta sonunun tüm cirosu 67,9 milyar Amerikan doları.
- Toplamda 136 milyon kişi alışveriş yaptı.
- Kişi başı harcama 403 Amerikan Doları olarak hesaplandı.
- Online alışverişlerin kişi başı ortalaması da 128 Amerikan Doları.
Amına kodumun Amerikalılarının kara gün anlayışını sikeyim
Cuma deyince aklımıza yalnızca Cuma Namazının o birlikteliği, cumadan cumaya görüşüp konuşabildiğimiz arkadaş muhabbetleri gelir. Kapitalizmin allayıp pulladığı bu tür saçma günler ancak tüketmekten başka bir işe yaramayan insanları cezbeder. Şimdi milyonlarca insan, ihtiyacı olmayan şeyleri indirimde olduğu için satın alıp yine birilerine 18 milyar dolar kazandıracak.
Kapitalist sistemin yeni nesil köleleri