Kütleçekimsel olarak birbirine bağlı ve yörüngede olan iki yıldızdan oluşan yıldız sistemlerine ikili yıldız sistemleri denir. En son keşfedilen ikili yıldız sistemi ise bilim insanlarının ilgisini artırdı. Biz de bu yazımızda bu konudan bahsediyoruz.
Bu çift oldukça ilgi çekici, çünkü birbirlerinin etrafında dönmeleri yalnızca 20,5 saat sürüyor, bu da onların bir yıllarının bir Dünya gününden daha az olduğu anlamına geliyor. Ayrıca benzer sistemlerden çok daha yaşlılar. Aşırı soğuk cüce yıldızları çıplak gözle göremiyoruz ama galakside en fazla sayıda bulunan yıldız türü bu cüceler. Kütleleri o kadar düşük ki, sadece kızılötesi ışık yayıyorlar ve onları görmek için kızılötesi teleskoplara ihtiyacımız oluyor.
Araştırmayı Northwestern Üniversitesi'nde astrofizikçi olan Chih-Chun 'Dino' Hsu yönetti. Sisteme LP 413-53AB ismi verildi. Çalışmayı yöneten Dino, 'Böylesine aşırı bir sistemi keşfetmek heyecan verici. Prensip olarak, bu sistemlerin var olması gerektiğini biliyorduk ancak şimdiye kadar böyle bir sistem tanımlanmamıştı' diyor. Doğanın aşırılıkları, teorik modellerimizi kalibre etmede önemli bir rol oynuyor ve bu, düşük kütleli ikili yıldız sistemleri için de geçerli. Bu keşiften önce astronomlar yalnızca üç tane kısa dönemli, aşırı soğuk ikili yıldız sistemi biliyorlardı.
Bunu yaparken yıldızların spektral verilerine göre modellendiği bir algoritma kullanarak verileri tarıyorlardı. Ancak daha önceki görüntülerde yıldızlar tesadüfen aynı hizadaydı, yani tek bir yıldız gibi görünüyorlardı. Bunun olma şansı, bunun gibi oldukça yakın bir ikili yıldız sistemi için yüksektir. Ancak Hsu ve meslektaşları verilerin garip olduğunu düşündüler, bu yüzden yıldızı Keck Gözlemevi ile daha yakından gözlemlediler. Yeni gözlemler, ışık eğrisinin oldukça hızlı değiştiğini gösterdi ki bunun anlamı bakılan yerde iki yıldız olmasıydı.
UC San Diego'dan Profesör Adam Burgasser, 'Bu ölçümü yaparken, birkaç dakikalık gözlemle bazı şeylerin değiştiğini görebildik' diyor. Hsu doktora öğrencisi iken Burgasser, Hsu'nun danışmanıydı. 'Takip ettiğimiz çoğu ikili sistemin yıllık yörünge periyotları vardır. Bu nedenle, birkaç ayda bir ölçüm alırsınız. Ardından, bir süre bulmacanın parçalarını bir araya getirebilirsiniz. Bu sistemle, spektral çizgilerin gerçek zamanlı olarak birbirinden ayrıldığını görebildik. İnsan zaman ölçeğinde evrende bir şeyler olduğunu görmek inanılmaz bir şey' şeklinde devam ediyor Burgasser. Hsu, yıldızların birbirine ne kadar yakın olduğunu vurgulamak için onları kendi Güneş Sistemimiz ve başka bir iyi bilinen sistemle karşılaştırdı.
Yıldızlar, gökbilimcilerin bildiği diğer üç benzer sistemden çok daha yaşlı. Bu üçü sistemdeki yıldızlar yalnızca 40 milyon yaşındayken, LP 413-53AB Güneşimiz gibi birkaç milyar yaşında. Yaşları, yıldızların birbirine bu kadar yakın başlamadığına dair bir ipucu. Araştırmacılar, daha da dar bir yörüngede başlamış olabileceklerini düşünüyorlar. Burgasser, 'Bu dikkat çekici çünkü yıldızlar yaklaşık 1 milyon yaşındayken, birbirlerinin üzerindeydiler' dedi.
UC San Diego'da çalışmanın ortak yazarı Chris Theissen, 'Bu sistemler oldukça nadirdir. Ancak nadiren var oldukları için mi yoksa onları bulamadığımız için mi nadir olduklarını bilmiyoruz. Bu açık uçlu bir soru. Artık üzerine inşa etmeye başlayabileceğimiz bir veri noktamız var. Bu veriler uzun süredir arşivde bekliyordu. Dino'nun algoritması, bunun gibi daha fazla ikili yıldız sistemini aramamızı sağlayacak' diyor.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!