Atlantik Okyanusu’nu bir konveyör bandı gibi dolaşan AMOC akıntısının zayıfladığına dair yeni bulgular açıklandı. Grönland buz tabakasından gelen eriyik suyun akıntıyı durma noktasına getirdiği belirtiliyor. İzlanda ise bu durumu ulusal güvenlik riski olarak tanımladı. Hükümet, tehdidi resmen Ulusal Güvenlik Konseyi gündemine taşıdı.
Grönland buz tabakasının hızla erimesiyle okyanusa karışan tatlı su, bu dev döngünün dengesini bozuyor. Çin Bilimler Akademisi ve San Diego’daki uzmanların yürüttüğü araştırmada, 1000-2000 metre derinlikte beklenenden daha sıcak su katmanları tespit edildi.
Sıcaklık artışı, akıntının zayıfladığına dair en güçlü işaretlerden biri olarak değerlendiriliyor. Çünkü bu derinlikler, güneş radyasyonu gibi atmosferik etkilerden neredeyse hiç etkilenmiyor ve okyanus akıntılarındaki değişimleri doğrudan yansıtıyor.
MIT tarafından geliştirilen genel dolaşım modeli de bulguları destekliyor. Simülasyonlara göre yavaşlayan AMOC, Kuzey Atlantik tabanında ısınmaya yol açıyor ve ısı, baroklinik Kelvin dalgalarıyla ekvatora doğru taşınıyor. Araştırmacılar, bu zincirleme etkinin sistemde geri dönüşü olmayan çöküşe kapı aralayabileceğini belirtiyor.
İzlanda İklim Bakanı Johann Pall Johannsson, AMOC’nin zayıflamasını 'ulusal dayanıklılığa yönelik doğrudan tehdit' olarak nitelendirdi. Uyarı, ülkede ilk kez iklim kaynaklı bir konunun Ulusal Güvenlik Konseyi’ne taşınması anlamına geliyor. Hükümet, olası sonuçlar için enerji altyapısından tarıma, balıkçılıktan deniz taşımacılığına kadar kapsamlı bir hazırlık planı üzerinde çalışıyor.
Isınan havanın Arktik buzullarını daha hızlı eritir hale gelmesi, Grönland’dan okyanusa akan tatlı su miktarını artırıyor ki bu da akıntının akışını daha da zayıflatabilir. Avrupa’nın 15°C’ye kadar soğuyabileceği, bazı bölgelerde ise -30°C’yi bulan kış şartlarının görülebileceği ifade ediliyor.
Bilim insanlarına göre AMOC’nin durması yalnızca Avrupa’yı etkilemeyecek. Tropikal yağış sistemlerinin yön değiştirmesi, Afrika, Hindistan ve Güney Amerika’daki tarım bölgelerini doğrudan etkileyebilir.