Sanat Ne Anlatır ? Sorumuzun bu 7. bölümünde dikkatlerinizi bir sanatçıya yoğunlaştırmak istiyorum.
Sanat genelde göze güzel gelen şeylerin görselleştirilmesi olarak algılanmaktadır.
Onları duvarımıza asmalı, baktığımızda içimizi açmalı gülümsetmeli ve bizi günlük streslerden uzaklaşmasını bekleriz.
Sanatı dekorasyon nesnesi olmaktan öte göremeyişimizden kaynaklıdır bu.
Ancak sanat tarihinde yer edinmiş hiç bir sanatçı bu anlayışa uygun eser üretmemiştir. Sanat bir silahtır Picasso'ya göre.
Yada birazdan değineceğimiz sanatçımıza göreyse, tüm çıplaklığı ile insanı dehşete düşürmede kusursuz bir yol, bir yöntemdir...
Gottfriend Helnwein başta Pop Art'ın en önemli sanatçılarından olan Andy Warhol olmak üzere pek çok sanatçının gözünde yaşayan en büyük ressamdır.
(Ressam, grafiker, fotoğrafçı, performans sanatçısı, heykeltıraş, Helnwein sanatın pek çok branşında gerçek anlamda başarılı sayılı sanatçılardandır)
Gottfriend Helnwein'in sarsıcı yapıtlarını incelemeden önce mensubu olduğu Fotogerçekçiliğe bir göz atmak gerekiyor.
1960'lardan sonra optik sanata farklı bir bakış açısı getirilerek ortaya çıkan Foto gerçekçilik (Foto realizm, aşırı gerçekçilik, fotoğrafik etkili resim)
Temelinde izleyiciyi bir fotoğrafa bakıyormuş yanılgısı oluşturmaya dayalıdır. Yani çalışma insan elinden çıkamayacak kadar fotoğrafik etkide olması gerekmektedir.
Fotoğraftan yararlanan bu akımın sanatçıları, görselin tamamını hiç bir ayrıntıyı es geçmeden, kılı kırk yararak tuvale aktarmaktadırlar.
Bu akımın ülkemizdeki en önemli temsilcisi zaman zaman ses getiren çalışmalara imza atmış Taner Ceylan'dır. (İleri ki zamanlarda kendisini ele alacağız)
Helnwein 1948 de Avusturya'da dünyaya gelmiş ve bir zamanlar Hitler'in kazanamadığı Viyana Güzel Sanatlar Akademisinden mezun olmuştur.
Yağlı Boya ve Akrilik boya üzerine pek çok teknik öğrenmiştir.
İkinci dünya savaşının bir çocuğuydu demek yanlış olmayacaktır. Çünkü onun gençliğinin geçtiği yıllarda, Avrupa adeta bir yangın yeriydi.
Karanlık bir çocukluk geçirdiğini dile getiren sanatçımız, yaşamı boyunca Nazilerden, Walt Disney karakterlerine, Hitler'in gizli deneylerinden, pedofiliye ve teşhirciliğe kadar pek çok konuyu ele alan çarpıcı konulara dokunmuştur. Hepsini birazdan tek tek ele alacağız.
Helnwein kendi çocukluğu için gerçek anlamda, karanlık, yıkıcı tanımlamaları yapmıştır.
O dönemde eline geçen bir Walt Disney çizgi roman kitapları bir parça zihninde aydınlığa neden olduğunu dile getirmiştir.
ABD ye gittikten sonra Walt Disney ve sevilen çizgi roman karakterlerine de bakış açısı değişmeye başlayacak, kültür emperyalizminin sevimli yüzleri olan Micky Fare ve Donald Duck gibi karakterleri pek çok kez tuvallerine taşıyacaktır.
Bu çalışmaya baktığımızda, savaş dönemindeki kendi çocukluğuna mı bir dokunuşta bulunmuş demeliyiz ?
Dua eden çocuğun bizden taraftaki eline dikkat ediniz.
Bir kukla oyuncak eli öyle değil mi ? Acaba oyuncaklarını tanrılaştırmış bu çocuk, etrafta epeydir görünmeyen tanrılara mı baş kaldırmış olmalı ?
Tanrının olduğu yerde yıkımın ne işi olabilirdi ? Yada Duffy Duck masum bir ruha bir nebze olsun umut aşılayabilir miydi ?
Kanın yıkımın ve göz yaşlarının olduğu bir çağda çocuk olmaktan daha zor ne olabilir ki ?
Amerika'da bir atölye açan sanatçımız burada, Walt Disney karakterlerine adeta kafaya takmıştır.
Öyle ki geniş bir resim serisini tamamen bu konuya odaklamıştır.
Bir zamanlar kendisine umut ışığı olan bu sevimli karakterin ardından büyük bir sömürgeci Emperyalist güç olduğunu çok geçmeden anlayacak ve bu durumu da eleştiren yapıtlar ele alacaktır.
Hitler'in gizli deney arşivlerine ulaşan sanatçımız, Yahudi çocuklarına yapılan insanlık dışı deneyleri tek tek incelemiş, ardından bu durumu fırçasının gücü ile dünyaya en gerçekçi hali ile tanıtmıştır.
Burada masanın etrafını sarmış insanların yüzüne odaklanmalısınız.
Muhtemelen Helnwein çocuklara yapılanları, onları yapanların yüzlerine serpiştirmiş, ve çirkinliklerini dahiyane bir şekilde gün yüzüne çıkarmıştır.
Avrupa'nın göbeğinde böylesi çalışmalara el atan bir sanatçı için işler her zaman kolay olmamıştır kuşkusuz.
Sanatını kabul ettirene kadar sergileri pek çok kez sansüre uğramış, kaldırılmıştır.
Hatta sergisini açan galerilere bile ceza kesilmiştir.
90'lı yıllarda açtığı bir sergide çalışması fiziksel saldırıya uğramış ve parçalanmaktan son anda kurtarılmıştır.
Dr. GOSS ismi Hitler tarihine meraklı kişiler çabucak tanıyacaktır.
Kendisi yüzlerce çocuğun ölümünden sorumlu olduğunu açık açık itiraf etmişti bir radyo röportajında.
İşte o olayın ardından bir gazeteye işte bu gördüğünüz çalışmayı yaparak protestosunu dile getirmiştir. Çünkü Dr. Goss işi bittiği çocukların yemek tabaklarına zehir koyarak, çabucak ölmelerini sağlamıştır.
70 lerde gazeteye bu çalışmayı yapmasının bir nedeni vardı Helnwein'in. Çünkü onca çocuğun kanı eline bulaşan Dr. Goss halen Viyana'da Psikiyatr olarak görevine devam etmekteydi...
Yemek yerken başı tabağın ortasına düşen bu bebeğin cansız bedeni, çarpıcı gerçekliği ile sanat tarihinin bence en iyi çalışmaları arasındadır.
Sanat hayatında hep çocuk kavramını göz önünde bulunduran sanatçımız, zaman içerisinde sanatını tüm dünyaya kabul ettirmiş, sayısız ödüllere layık görülmüştür.
M. Jackson ve daha pek çok bilinen yıldız isimler eserlerinin koleksiyonlarını yapmıştır.
Marlyn Manson, Sean Penn en meşhur hayranları arasındadır.
Aile içi şiddet ve çocuk, savaş döneminde bozuk psikoloji ile büyüyen çocuk..
Ve aklınıza gelebilecek daha pek çok tramvatik durum tek tek Helnwein'in tuvallerine yansımaktadır.
İnternetin hızlı yayılımı ve doymak bilmeyen insan oğlunun günümüzdeki en büyük iğrençliği olan Pedofili (+18 yaş altı pornosu) de sanatçımızın ele aldığı konular arasındadır.
Hatta bundan dolayı çoğu zaman ruh hastası olduğu eleştirileri de getirilmiştir.
İnsanların dile getirmekten çekindiği konuları, yürekli bir şekilde tuvale aktarmak ve adeta tokat gibi insanların yüzüne çarpabilmek için sanırım bir tutam deli olmanın kimseye zararı olmayacaktır.
Nihayetinde akıllıların çağında yaşamaktayız(!)