Özellikle de çok yoğun çalışan kişilerde hayli sık görülen, çoğu kişinin 'dayak yemiş gibi hissediyorum' deyip ötesini anlamlandıramadığı bir hastalığı sizlerle paylaşalım: Fibromiyalji. Uzmanlara göre, 'çağın hastalığı'.
Hayatımızın her alanına nüfuz ederek yaşam kalitemizi oldukça olumsuz etkileyen, çok yaygın olmasına rağmen kendi gizemlerini koruyan bu hastalığa beraber bakalım.
(Not: Bu galeri kendi kendinize teşhis koymanız için yeterli değildir; bir uzman görüşüne başvurunuz.)
Yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, yorgunluk, bitkinlik, halsizlik, uyku düzensizlikleri ve bazen de spastik kolit dediğimiz tuvalete çıkma problemlerinin eşlik ettiği kronik bir hastalık. Fibromiyalji sendromu kısaca FMS olarak geçer.
Kişi kendini, eskiden olduğu kişi gibi hissetmemeye başlar
Yapmak istediklerine bedeni yetmiyordur
Kendisine dokunulmasından eskisi kadar hoşlanmıyordur
Çevresindekilere kendisini anlatmakta zorlanıyordur
Yine de tüm bunlara rağmen aslında dış görünüş olarak iyi durumdadır.
Bu ağrı; genellikle yanıcı, sızlayıcı olarak tarif ediliyor. Uyku bozukluğu; çok uyuma, bazen uykusuzluk: Sonuç olarak dinlendirmeyen uykularla birlikte kişinin duygu durumu bozulmaya başlıyor. Yanıcı ağrılara bazen, yukarıdaki semptomların yanında dengesizlik hissi de eşlik edebiliyor.
Fibromiyalji depresyona ve sosyal izolasyona neden olabiliyor. Bu etki, FMS ile gelen büyük fiziksel ve psikolojik zorlanmadan kaynaklanıyor. Bu zorlanmalar çalışma saatlerimizi azaltarak, gelir ve hatta iş kaybımıza kadar yol açabiliyor.
Yine de daha çok hassas yapılı ve her şeyden çabuk etkilenen kişilik yapısındaki insanlarda görüldüğü rapor ediliyor.
Fibromiyalji, başka rahatsızlıklarla en sık karıştırılan hastalıklardan biri; çünkü pek çok başka hastalıkla çok benzer semptomlar gösteriyor. Ayrıca hastalığın teşhisinde belirli bir laboratuvar testi bulunmuyor. Bu noktada, kişinin şikayetleri üzerine yapılacak tetkiklerin isabetliliği kritik.
(Zaten bu yüzden sıklıkla başka hastalıklarla karıştırılıyor). Bu semptomlar bir arada oluştuğunda, hastalığın veya hastalığın gelişme ihtimalinin çok yüksek olduğunun habercisi oluyor.
En az 12 noktada (ensede baş-boyun bölgesi, göğüs kısmı, omuz başları, dirsek dış yüzü, kürek kemiğinin iç yüzleri, bel kalça geçiş noktası, kalçada dış yan dış, diz iç kısımları vb.) ağrıya hassas olunması temel şart.
Kişi bu şikayetlerden bahsettiğinde, işte bu noktada yapılan tetkikler büyük önem taşıyor.
Kadınlarda değişen hormonal sistemlerin (adet dönemleri, menopoz) ortaya çıkardığı stres ve kaygı, baş edilmesi güç durumlara neden oluyor. Bu durum, hastalığın tekrarlamasında ve yerleşmesinde uygun zemin hazırlıyor. Kadınlarda menopoz ve stresin hastalık üzerindeki etkinliğini vurgulayan kortizol hormonu çalışmaları da bunu destekleme.
Kadınların adet dönemleri, menopoz ve hormonal dengelerdeki değişiklikler gibi fizyolojik etkenlere ek olarak; spor alışkanlığının olmayışı, evde vücutlarına fazla yüklenmeleri, aşırı temizlik yapmaları ya da sık sık ev eşyalarının yerlerini değiştirmeleri gibi etkenler fibromiyaljiye zemin hazırlıyor. Ayrıca soğuk-sıcak farkına maruz kalmak gibi çevresel etkenler de fibromiyaljinin nedenleri arasında sayılabiliyor.
Mükemmeliyetçiler, işkolikler ve pek uygun olmayan çevresel faktörlerin olduğu ortamlarda çalışanlar (mimarlar, diş hekimleri, hatta ofiste masa başı işi yapanlar, borsacılar, gazeteciler…) bu grubun içinde değerlendirilebilir.
Kişinin yaşam keyfini etkilediği için, motivasyonu ve verimliliği düşürüyor. Amerika'da yapılan istatistiklerde fibromiyalji, iş gücü kaybına yol açtığı için, maliyeti en yüksek hastalıklar sıralamasında kalp hastalıklarının ardından ikinci sırada yer almış.
Yani ekonomiyi, iş hayatını ve gündelik yaşamı olumsuz etkileyen fibromiyalji için 'çağın hastalığı' da diyebiliriz.
Öncelikle, fibromiyalji teşhisi için başvurmamız gereken doğru adres romatoloji. Ancak komplike bir hastalık olduğu için, doktorunuz başka uzmanların da görüşlerini isteyebilir.
Fibromiyalji tedavisinin tek bir uzmanı yok; yani multidisipliner. Tedavisinde birçok branştan destek almak gerekebiliyor. Fizik tedavi ve rehabilitasyon başta olmak üzere, psikolog, iş-uğraşı terapisti ve fizyoterapistten yardım alınması gerekebiliyor. Gerekli olduğunda diğer branş hekimlerinden de konsültasyon desteği alınıyor.
Fibromiyaljinin tek bir standart tedavi yolu bulunmuyor. Kişinin bilgilendirilmesi, diyetinden egzersizine, psikolojik desteğinden ilaç tedavisine ortada bir çok aşama bulunuyor.
Onları da şöyle sıralayabiliriz;
Hava koşullarına uygun giyinmek
Havasız ortamlardan kaçınmak
(Stresten kaçınmak çok olası olmadığı için), stresle mücadele yollarını öğrenmek
Kendimizle barışık yaşayabilmek için gerekirse psikolog desteği almak
İyi beslenmek
İş ve dinlenme saatlerini ayarlayabilmek
Çalışma ortamını düzenlemek: Ergonomik koltuk, uygun yükseklikte bir masa, göz hizasında bilgisayar monitörü, dirseğin-kolun düşmesini engelleyen klavye gibi.
Kendimize uygun bir spor yapmak
Bir de yoga, yüzme, thai-chi ve tai-bo gibi, ruh ve vücut bütünlüğü getiren aktivitelerde bulunmak oldukça yardımcı olabilir.
çok zor bir hastalık..benim hayatımı alt üst etti 1 sene oldu hala alışamadım..antrenörlük yapıyordum mesleğimden etti.. ağrılar,aşırı dikkat dağınıklığı ve benim en önemli şikayetim kendimden geçiren yorgunluk ve halsizlik gerçekten aşırı zor bundan ağır öldürmeyen süründüren birşey varsa biri söylesin
Benzer bir durumla daha çok ense ağrısından dolayı nöroloji doktoruna gittim anti-depresan ilacı verdi ve psikiyatri desteğide iyi olacaktır dedi. psikayatriye gittim bu ilaç verildi diye oda psikoloji ye sevk etti, oda ilacı içmemem gerektiğini söyledi. bir problem olmadığını söyledi. evet problem yok o günden sonra ağrım geçti :))
12 nokta değil 11 nokta olacak editör. Risk testi denir buna. 18 kas birleşme noktasından 11'inde ağrı bulunması şartı vardır fibromiyalji tanısı konulabilmesi için. Bir diğer adı da yumuşak doku romatizması bu hastalığın. Birkaç yıldır çekiyorum ve tedavisinin (en azından tek elden) olmadığı doğrudur. Antidepresanlar ve fizik tedavi bir yere kadar yardım ediyor. Stresli bir hayatınız varsa ilaçlara rağmen ağrılarınız oluyor. Bir doktor tek çaresinin mutlu olmak olduğunu söylemişti, gel de mutlu ol her gün patlama yaşanan ülkede. İlaç ve fizik tedaviye ölene kadar devam...