Hiç yarasaların neden uyurken baş aşağı durduğunu düşündünüz mü? Bu sıra dışı uyku pozisyonu, onları diğer tüm memelilerden ayırıyor. İlk bakışta rahatsız görünebilir, hatta tehlikeli bile sanılabilir. Oysa yarasalar için bu durum oldukça doğal. Peki bu tuhaf alışkanlığın ardında hangi sebepler var?
Yarasaların ataları ağaçlarda yaşayan, kabuk üzerindeki böcekleri avlayan memelilerdi. Avlarını yakalamak için ağaç gövdelerine baş aşağı pozisyonda bekler, elleri ve ağızlarıyla yakalarlardı. Bu süreçte arka ayaklarındaki pençeler, asılı dururken kilitlenebilecek şekilde evrimleşti. Böylece baş aşağı durmak neredeyse hiç kas gücü gerektirmeyen bir pozisyon haline geldi.
Yer çekimi bu pozisyonu korumalarına yardımcı olur, yarasa neredeyse hiç enerji harcamaz. Bu durum güvenli bir uyku alanı da sağladı. Zamanla bazı türler yatay dalların altına veya mağara tavanlarına çekilerek yırtıcılardan korunmaya başladı. Günümüzde çoğu yarasa bu şekilde uyur, yalnızca birkaç tür ağaç yapraklarının içinde kıvrılarak istisna oluşturur.
Uçmak için hafif olmak zorunda olan yarasalar, kemiklerini inceltip kısaltarak ağırlıklarını azaltmıştır. Özellikle arka bacak kemikleri ince ve kısa olduğu için, vücut ağırlığını taşımaya uygun değildir. Üzerine basıldığında kolayca zarar görebilecek bu kemikler, yarasaların yere sağlam basmasını ve uzun süre ayakta durmasını engeller. Bu yüzden çoğu tür yerde koşamaz veya zıplayamaz.
Baş aşağı durmak ise bu sorunu tamamen ortadan kaldırır. Böylece dinlenirken hem bacaklarına yük binmez hem de uçmak istediklerinde yerden kalkmak zorunda kalmazlar. Yerden havalanmak için gerekli kaldırma kuvvetini kanatlarıyla tek başına üretemeyen yarasalar, asılı durdukları yerden kendilerini bırakarak havalanmayı çok daha kolay hale getirir.
İnsanlar gibi asılı durmak için kas gücü harcamak zorunda değillerdir. Arka ayak tendonları ve bağ yapıları, pençelerini otomatik olarak kilitler. Böylece saatlerce hareketsiz kalabilirler. Ayrıca baş aşağı durmak, onları yırtıcılardan korur çünkü genellikle mağara tavanları, ağaç oyukları veya yüksek dallar gibi ulaşılması zor yerlere tutunurlar.
Doğada bu kadar pratik ve korunaklı bir pozisyon bulmak pek kolay değildir, bu yüzden baş aşağı uyumak yarasalar için vazgeçilmezdir.