Düşünün, sabah uyandınız ve bir anda dünyadaki tüm servet eşit şekilde herkese dağıtılmış. Ne Elon Musk’un dev serveti var, ne de açlıktan kıvranan ülkeler… Herkes aynı parayla güne başlıyor. Peki böyle bir tablo hayatımızı, alışkanlıklarımızı ve toplumsal düzeni nasıl değiştirirdi? Yapay zeka cevapladı, birlikte bakalım!
Bugün milyonlarca insan açlık sınırının altında yaşıyor. Zenginlik eşit dağılırsa, herkesin temel ihtiyaçlarını karşılayacak maddi gücü olurdu. Yani kimse açlıktan ölmez, barınma sorunu yaşamazdı. UNICEF ve BM raporlarında çözülemez denilen pek çok kriz bir gecede ortadan kalkardı. Ancak bu durum, kaynakların adil kullanımına bağlı olurdu tabii ki. Sadece para yetmez, gıdanın ve enerjinin doğru dağıtılması da gerekirdi. Kısacası bir dilim ekmek bulamıyoruz cümlesi tamamen tarihe gömülürdü.
Bugün lüks diye tanımlanan şey, aslında büyük bir kesimin erişemediği ürün ve hizmetlerdir. Herkes aynı maddi güce sahip olursa, Rolls Royce’lar, özel jetler veya milyon dolarlık tablolar değerini kaybedebilirdi. Çünkü ayrıcalıklı olmak, başkalarından daha fazla imkana sahip olmakla ilgili. Zenginlik eşitlenince bu fark ortadan kalkar, lüks algısı bambaşka bir yöne evrilirdi. Belki de en pahalı şey zaman ya da huzur olurdu. İnsanların gösteriş üzerine kurulu tüketim anlayışı radikal şekilde değişirdi.
Zengin ve fakir arasındaki en büyük uçurumlardan biri eğitim. Parası olan iyi okullara giderken, olmayanlar eğitim hakkından bile mahrum kalıyor. Servet eşit dağılırsa, herkes kaliteli eğitime erişebilirdi. Bu da toplumsal gelişimi hızlandırır, yeni bilim insanları, sanatçılar ve düşünürler ortaya çıkarırdı. Yani bugün kaybolan insan potansiyeli yeniden kazanılırdı. “Doğduğun yer kaderindir” anlayışı tarihin çöp kutusuna giderdi.
Bugün dünya ekonomisi büyük ölçüde dev şirketlerin ve milyarderlerin kontrolünde. Zenginlik eşit dağılırsa bu güç dengesi tamamen sarsılır. Finans piyasaları çökebilir çünkü sermaye tek merkezden yönlendirilemez hale gelirdi. Devletler yeni ekonomik modeller geliştirmek zorunda kalırdı. Kapitalizmin yerini daha kolektif sistemler alabilirdi. Kısacası Wall Street’in kuralları çöpe atılır, yepyeni bir oyun başlardı.
Bugün pek çok insan, hayatta kalmak için çalışmak zorunda. Eğer herkes maddi olarak eşit başlarsa, kimse hayatta kalmak için işe gitmek durumunda kalmaz. İnsanlar çalışmayı daha çok kendini gerçekleştirmek için seçerdi. Bu da iş gücü piyasasını kökten değiştirirdi. Kimse sevmediği bir işi sadece para için yapmazdı. Robotlaşma ve yapay zeka daha hızlı benimsenebilirdi. Çünkü insan emeği ucuzlamaz, kıymetlenirdi.
Para, siyasetin en büyük silahlarından biri. Zenginlik eşit dağılırsa, siyasetçiler artık para babalarının gölgesinde kalmazdı. Bu da daha adil seçimler ve daha demokratik sistemler doğurabilirdi. Ama aynı zamanda devletler arasındaki güç farklılıkları da azalırdı. ABD’nin ve Çin’in ekonomik üstünlüğü yok olur, dünya daha çok eşit devletler ligine dönerdi. Yani küresel güç oyunu baştan yazılırdı.
Bugün zengin - fakir ayrımı sadece ekonomiyle değil, sosyal prestijle de ilgili. Zenginlik eşitlenirse, kimse parasıyla statü kazanamazdı. İnsanlar artık zenginliğe değil bilgiye, yeteneğe ve kişiliğe değer vermek zorunda kalırdı. Bu da toplumda yeni bir sosyal düzen doğururdu. Belki de influencerlık tamamen biter, yerini gerçek bilgi ve üretim gücü alırdı. Marka çantasıyla hava atmak tarihin en garip anılarından biri olurdu.
Bugün dünyanın büyük kısmı hala internet erişiminden mahrum. Zenginlik eşit dağılırsa, herkes akıllı cihazlara, hızlı internete ve dijital imkanlara erişebilir hale gelirdi. Bu da teknolojik devrimlerin hızını inanılmaz artırırdı. Yapay zekadan uzay çalışmalarına kadar birçok alanda büyük sıçramalar yaşanabilirdi. Çünkü kolektif beyin gücü sınırlı kalmaz, tüm insanlığa yayılırdı. Belki de Mars’a gitmek sadece bir ülkenin değil, tüm dünyanın ortak projesi olurdu.
Sanat, edebiyat ve müzik çoğu zaman maddi imkanlarla sınırlı kalıyor. Zenginlik eşitlenirse, daha fazla insan yaratıcı yönünü keşfetme fırsatı bulurdu. Çünkü aç kalma kaygısı olmadan insanlar sanatla uğraşabilirdi. Dünyanın dört bir yanından yeni yazarlar, ressamlar ve müzisyenler ortaya çıkardı. Bu da kültürel çeşitliliği zirveye taşırdı. Belki de tarihte eşi görülmemiş bir sanat patlamasına tanık olurduk.
Bugün fakir bölgeler hayatta kalmak için çevreyi tüketmek zorunda kalıyor. Eşit servet dağılımında insanlar doğrudan hayatta kalma mücadelesi vermeyeceği için çevreye daha duyarlı olabilirdi. Yenilenebilir enerjiye geçiş hızlanırdı, çünkü fosil yakıt lobileri güçsüzleşirdi. İklim değişikliğiyle mücadele artık lüks değil, standart bir sorumluluk olurdu. Doğanın korunması, tüm insanlığın ortak yatırımı haline gelirdi. Belki de küresel ısınma kavramını çocuklar sadece tarih kitaplarında okurdu.