Yapay Zekâ yıllar içerisinde çok yol aldı ve biliyoruz ki almaya da devam edecek. Ancak büyük güç, büyük sorumluluk getirir ve yapay zekânın bireyler ve bir bütün olarak toplum üzerindeki psikolojik etkilerini dikkate almak bizim için önemli. Bu yazımda da sizlere yapay zekânın psikolojik etkilerinden ve gelecekte bizi nelerin bekleyebileceğinden bahsedeceğim.
Yapay zekânın en büyük psikoloji üzerinde etkisi olabilecek kısmı, işten çıkarma potansiyeli olması. Yapay Zekâ teknolojisi gelişip iş yerinde daha yaygın hale geldikçe, belirli işlerin otomatik hale gelmesi ve bazı insanlar için işsizliğe yol açması kaçınılmaz bir gerçek gibi görünmekte.
Bu durumda gelecekte belirli bir kitle için, gelecekle ilgili endişe ve belirsizlik duygularına ve ayrıca amaç ve tatmin eksikliğine yol açabilir.
Ancak hemen umutsuzluğa düşmeyelim. Yapay zekanın, özellikle yapay zekâ geliştirme ve yönetimi ile ilgili alanlarda yeni iş fırsatları da yaratabileceğinin de altını çizmek gerekiyor. Yapay zekanın belirli görevleri üstlenmesi, bizleri daha yaratıcı ve üst düzey işlere odaklanmamız için serbest bırakabilir. Mesela angarya bir işimiz için saatler harcamak yerine, bu sıkıcı işleri yapay zekaya bırakabilir ve odaklanmamız, vakit ayırmamız gereken daha önemli işlere bakabilir ya da hobilerimize odaklanabiliriz. Yani kısacası bu demek oluyor ki şu işi yapmak zorunda olmasam spora başlayabilirdim gibi bahanelerimiz kalmayabilir :).
Yapay zekanın bir diğer psikolojik etkisi, sosyal etkileşimler ve ilişkiler üzerindeki etkisidir diyebiliriz. Yapay zekâ günlük hayatımıza daha entegre hale geldikçe, sosyal etkileşim ve bağlantı için ona daha fazla güvenmemiz mümkün. Bu uygun görünse de gerçek insan bağlantısının temel bir ihtiyaç olduğunu ve sosyalleşme için yapay zekaya çok fazla güvenmenin yalnızlık ve izolasyon duygularına yol açabileceğini unutmamak da bizler için önemlidir.
Kendine saygı ve değer duygusu üzerindeki etkiler: Yapay Zekâ daha fazla görev ve sorumluluğu üstlenirken, bazı insanlar kendi becerilerinin ve yeteneklerinin değerinin azaldığını hissedebilir. Bu durum da, kendine saygı ve değer duygusunun azalmasına neden olabilir.
Sosyal norm ve beklentilerde değişiklikler: Yapay Zekâ toplumda daha yaygın hale geldikçe, 'normal' veya 'kabul edilebilir' olarak kabul edilen şeylerle ilgili sosyal norm ve beklentileri değiştirebilir. Örneğin, Yapay Zekâ’nın önceden insanlar tarafından yapılan bazı görevleri yerine getirmesi, Yapay Zekâ’ya bu görevler için başvurmayı daha sosyal olarak kabul edilebilir hale getirebilir.
Kimlik üzerindeki etkiler: Yapay Zekâ hayatımıza daha da entegre olmaya devam ederse, kendi kimliklerimizi ve kendi kimliklerimizle ilgili algılarımızı değiştirebilir. Örneğin, Yapay Zekâ’ya karar verme veya problem çözme için başvurursak, bu alanlarda kendimizi daha az yetenekli veya özerk görmeye başlayabiliriz.
Bu konuyu daha geniş çaplı düşünecek olursak, Yapay Zekâ’nın mevcut önyargıları ve eşitsizlikleri sürdürme potansiyeli hakkında da endişeler var. Yapay Zekâ algoritmaları önyargılı veriler üzerinde eğitilirse, karar verme süreçlerinde bu önyargıları sürdürebilir ve artırabilirler. Yapay zekâ geliştiricilerinin bunun farkında olması ve önyargılı sonuçların ortaya çıkma olasılığını azaltmak için adımlar atması da bizler için önemli bir faktör aslında.
Peki yapay zekâ ve onun psikolojik etkileri için gelecekte bizi neler bekliyor olabilir?
Birbirimizle nasıl etkileştiğimizi değiştirebilir: Yapay Zekâ’ya haberleşme ve sosyalleşme için daha fazla bağımlı hale geldikçe, birbirimizle nasıl etkileştiğimizi değiştirebilir. Örneğin, yüz ifadeleri ve beden diline daha az bağımlı hale gelebilir, Yapay Zekâ aracılığıyla metin tabanlı iletişimle daha fazla bağımlı hale gelebiliriz.
Dünyayı nasıl gördüğümüzü değiştirebilir: Yapay Zekâ, günlük hayatımızda daha yaygın hale geldikçe, dünyayı ve kendi yerimizi nasıl gördüğümüzü değiştirebilir. Örneğin, Yapay Zekâ 'ya belli görevler veya karar verme için başvurursak, kendi becerilerimizi ve kendi hayatlarımız üzerinde ne kadar kontrol sahip olduğumuzla ilgili algımızı değiştirebilir.
Elimizdeki az verilerden ve alanın tamamen bizlere yeni olmasından dolayı kesin olarak söylemek zor, ancak gelişmeye devam ederken yapay zekanın potansiyel sonuçları hakkında açık ve dürüst tartışmalar yapmaya devam etmek burada oldukça önemli. Olası psikolojik etkilerin farkında olarak ve bunları ele almak için adımlar atarak, yapay zekanın iyilik için pozitif bir güç olduğu bir gelecek yaratmaya çalışabiliriz.
'Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio'