Çalışanların sene boyunca bekledikleri yıllık izini biliyoruz. Ancak başka izin türleri de mevcut. Gelin onlara birlikte bakalım.
Çalışanların sene boyunca bekledikleri yıllık izini biliyoruz. Ancak başka izin türleri de mevcut. Gelin onlara birlikte bakalım.
Doğum izni, kadın çalışanlara hamilelik süreci ile başlayan bir haktır. İş Kanunu'nun 74. maddesine göre kadın işçilerin doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplamda 16 haftalık yasal izinleri bulunur. Eğer çoğul gebelik durumu olursa doğumdan önceki 8 haftalık süreye, 2 hafta daha eklenir. Kişinin sağlık durumu çalışmaya elverişli ise kendi isteği doğrultusunda, doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilme hakkı verilmiştir. Bu durumda ise kadın işçinin çalıştığı 3 hafta, doğumdan sonraki 8 haftalık izne eklenir.
Evlilik mazeret izni, hem işçiler hem de memurlar için verilen haklardan biridir. Yeni evlenen çalışanların bu izni kullanma hakkı vardır. 4857 Sayılı İş Kanun'un ek maddesine göre bir işçiye evlilik mazeret izni için beş günlük ücretli izin hakkı verilir. Bu süre, işveren ve işçi arasındaki anlaşmaya göre uzayabilir ya da kısalabilir.
Babalık izni, Türkiye'de eşi doğum yapmış babaların doğum sonrasında kullanabilecekleri bir izindir. Sadece yeni doğum yapmış anneler değil, yeni çocuğu olan babalar da bu haktan yararlanmaktadır. Babalık izni yasal olarak 5 gündür. Maaşa yansıtılmaz. Yani ücretli izin statüsüne girer.
Çalışan kişinin ölüm izninin kullanılabilmesi için vefat eden yakının birinci derece akraba olduğunu da kanıtlar şekilde belge sunması gerekmektedir. Ölüm izni birinci derece yakınları kapsadığı için bu izne eşinin anne ya da babası yani kayınpeder ve kayınvalide ölümleri de dahil edilmektedir. Sonuç olarak ölüm izni memurlar için 7 gün, özel sektör çalışanları yani işçiler için 3 gün ve TSK mensupları için 10 gün olmak üzere ayrı ayrı düzenlenmiştir.
Hamile çalışanların kullanabileceği ücretsiz izin türlerinden biri olan bu izin, hamilelik boyunca yapılan doktor kontrollerinin yıllık izinden düşülmemesine olanak sağlar. Bunun yasal olarak bir sınırı yoktur, hamileliğin ilk tespitinden itibaren işçi çalıştığı sürece geçerlidir.
Yasal düzenleme uyarınca üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen çalışana, evlat edinilen çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta izni kullandırılabilir.
İşçilerin en az %70 oranında engelli veya süregelen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin verilebiliyor.
Bu izin de çalışana verilen haklardan biridir. İşçiye iş akdinin feshinden önce bildirimde bulunan işverenin, ihbar süresi içinde işçiye yeni bir iş bulması için günde en az 2 saat “iş arama izni” vermesi gerekir. İşçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu olarak kullanabilir.
Genel tanımıyla yaşanabilecek olağanüstü durumlar sebebiyle ya da işçinin özel hayatında oluşan durumlar nedeniyle yıllık izinden farklı olarak kullandırılan ücretli izinler mazeret izni olarak tanımlanır. Yaşanılan duruma göre iznin süresi de değişmektedir.
Doğumdan sonra kullanılan iznin 16. haftasının sonunda işe dönen anne, süt iznini kullanmaya başlar. Bu izin anne yasal doğum iznini bitirdikten sonra başlar ve çocuk 1 yaşını doldurduğunda sona erer.
Çalışana verilen diğer izin haklarından biri de doğum günü iznidir. Yılın bir günü çalışan bu izinden yararlanabilmektedir.