Fotoğraf: Nicole Tung / Bloomberg
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Türkiye’de ve dünyada ünlü birçok ekonomist tarafından yanlış bulunan faiz politikası, birçok yatırım bankası ve finans kuruluşuna göre sonlandırılmadığı takdirde Türk Lirası’nda (TL) yaşanan değer kayıplarının daha da derinleşmesine neden olacak.
Dünya'da yer alan habere göre kronik yüksek enflasyonla boğuşmakta olan bir ekonomide, TCMB’nin önümüzdeki dönemde çok sert bir faiz artırımı yapmak zorunda kalacağını öngören finans kuruluşları, rezervlerdeki erime nedeniyle merkez müdahalelerinin de sürdürülebilir bir düşüş getirmeyeceğini, TCMB’nin bir noktada U-dönüşü yapmak zorunda kalabileceğini ve rezervlerin ekside olduğunu gören küresel yatırımcılar nezdinde yeni swap anlaşmalarının kritik öneme sahip olacağını aktarıyor.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sıkılaşma döngüsüne girdiği bir dönemde TL’nin işinin daha da zorlaşacağını öngören kuruluşlar enflasyonun önümüzdeki aylarda yüzde 30’u da göreceğine kesin gözle bakıyor.
Fed de dahil birçok merkez bankası pandemi sonrası tarihi rekorlarda seyreden enflasyon oranlarıyla mücadele için parasal sıkılaşma döngüsüne giriyor.
Türkiye’nin dengi birçok gelişen ekonomide faiz artırım döngüsü çoktan başladı.
Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities’den portföy stratejileri direktörü Cristian Maggio, TCMB’nin faiz indirim kararı sonrası TL’de sert bir değer kaybı yaşandığını ve önümüzdeki dönemde bu kayıpların devam edeceğini öngördüklerini belirterek “Bu durumun TCMB’yi U dönüşü yapmaya ve 2022’de faiz artırmaya zorlayacağını düşünüyoruz” değerlendirmesini yapıyor.
Fransa merkezli yatırım bankası Societe Generale stratejistleri geçtiğimiz yıllarda TL’de sert kayıplar yaşanan dönemlerde (Ocak 2014, Ağustos 2018 ve Kasım 2020) acil faiz artırım yapılması gerektiğini hatırlatarak “Bu sefer TCMB sonu görünmeyen bir düşük faiz ve döviz mühadelesi yolunu seçti” diyor ve bu stratejinin merkezin rezervlerindeki erime nedeniyle işe yaramayacağını öngörüyor.
Bankanın stratejistlerinden Kenneth Broux müşteri notunda şöyle diyor: “Bu hile işe yaramıyor ve döviz rezervleri ekside (Ekim sonu itibariyle -31 milyar dolarda). Giderek artan dolarizasyon yurtiçi bankalara zarar veriyor.”
ABD’li yatırım bankası Morgan Stanley de hem döviz müdahalelerinin hem de cari açığın azaltılmasının TL’yi istikrara kavuşturacağına şüpheyle bakıyor.
Bankanın son faiz indirim kararı sonrasında yayınladığı bir müşteri notunda “Merkezin müdahalelerinin veya cari dengedeki iyileşmenin TL’yi istikrara kavuşturmak konusunda etkili olacağından şüpheliyiz. TCMB’nin görece zayıf rezervleri nedeniyle müdahaleler istenilenin aksine olumsuz bir etki yapabilir. Geçtiğimiz haftanın verilerine göre TCMB’nin net döviz rezervleri 22,47 milyar dolara geriledi. 45,57 milyar dolarlık swap düşüldüğünde ise rezervlerin keskin şekilde negatifte olduğu görülüyor” değerlendirmesini yapıyor.
Danimarka merkezli bankacılık ve finans kuruluşu Danske, TCMB faiz indirimine bir süre ara vermiş olsa bile enflasyonun yükselmeye devam edeceğini ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sıkılaşma döngüsüyle birlikte TL’deki değer kayıplarının süreceği görüşünü desteklediğini aktarıyor.
Bankanın başanalisti ve gelişen piyasalar araştırma direktörü Jakob Christensen “Şu anda TCMB faiz indirimine ara verecek olsa bile enflasyonun yükselmeye devam etmesi ve Fed’in sıkılaşma moduna geçmiş olması TL’nin daha da zayıflayacağı görüşünü destekliyor. TL’deki sert kayıplar enflasyona geri besleme yaptığı için önümüzdeki iki üç aylık enflasyon görünümünden endişeliyim… kesinlikle yüzde 30’un üzerine çıkacak.”
İsveç merkezli Handelsbanken ekonomistleri de TCMB’nin müdahalesinin “kayıpları yavaşlatmak için geçici bir önlem olduğu” görüşünde.
Bankanın Stockholm’deki araştırma biriminden kıdemli ekonomist Erik Meyersson “Döviz rezervleri şimdiden çok düşük düzeylerde olduğundan bu müdahaleler muhtemelen sürdürülebilir bir çözüm olmayacak. TCMB’nin rezervleri orta ve uzun vadede TL’deki kayıpları tersine çevirmek veya stabilize etmek için bile yeterli değil” diyor.
Meyerrsen CNBC’ye yaptığı açıklamada “TL’deki kayıplar devam ettikçe bu kayıpları yavaşlatacak her müdahalenin rezervlere olan maliyeti de ağırlaşacak” değerlendirmesini yapıyor.
İngiltere merkezli bağımsız ekonomik araştırmalar yapan Capital Economics ise TL’nin baskılanmaya devam edeceği ve sermaye kontrolü uygulanmasının ihtimal dahilinde olduğu görüşünde.
Bankanın kıdemli gelişen piyasalar ekonomisti Jason Tuvey perşembe günü yayınladığı müşteri notunda makro gelişmelerin TCMB’nin politikalarında çok önemli bir rol oynamadığına dikkat çekerek “TCMB gevşek para politikası döngüsünde dur düğmesine basmış olsa da TL baskılanmaya devam edecek ve sermaye kontrolleri ihtimal dahilinde” diyor.
TL’nin sadece kasım ayının başından bu yana yüzde 36 değer kaybettiğine dikkat çeken Tuvey, Danske’den Christensen gibi enflasyonun önümüzdeki aylarda yüzde 30’a ulaşabileceği görüşünde.
Tuvey Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “enflasyonu düşürmek için faizlerin düşürülmesi gerektiği” görüşünü TCMB’ye dikte etmeye devam ettiğini de ekliyor.
Hollanda merkezli ING ise TL’nin küresel piyasalarda dolardan sonraki en önemli odak noktalarından biri olduğunu ve TCMB’nin doğrudan müdahaleye devam ettiğini belirterek “piyasaların Katar’la yapılan swap anlaşmasından sonra yeni döviz swap anlaşması yapıp yapmayacağına odaklanacağını” öngörüyor.
Reuters anketlerinin en başarılı öngörülerini yapmakla bilinen foreks danışmanlık şirketi Monex Europe da TCMB’nin kararlarının piyasalar gözünde hala Erdoğan tarafından alındığı görüşünün hakim olması nedeniyle TL’deki baskıların önümüzdeki aylarda devam edeceği görüşünde.
Bankadan analist Simon Harvey “Yükselmeye devam eden enflasyon 2022’nin ilk çeyreğinde TL’deki açığa satışları daha da hızlandırır çünkü piyasalar hala TCMB kararlarını Erdoğan ve düşük faiz politikasının belirlediğine inanıyor” diyor.
TCMB’nin muhtemelen sadece bir çeyrek ara vereceğini öngören Monex “2022’nin ikinci çeyreğinde enflasyon baskılarına rağmen yeni faiz indirimi olabileceği ihtimalini izleyecek”.
İsviçre merkezli varlık yönetimi şirketi GAM Investments’tan gelişen piyasalar fon yöneticisi Paul McNamara da TCMB’nin sermaye kontrolleri uygulamak zorunda kalabileceğini dile getiriyor.
Paul McNamara’nın açıklamalarından satır başları ise şöyle: “TCMB’nin rezervle müdahalelerinin etkisinin azalıyor olması durumu açıklıyor. Böyle bir müdahalede sorun piyasaların ne kadar rezerviniz olduğunu bilmesi. Rusya veya Brezilya gibi müdahalelere harcayacak çok fazla döviz rezervi yok. TL dolar karşısında satın alma gücünün yarısından fazlasını kaybetti ve bu kaybın çoğu geçtiğimiz ay oldu - Arjantin ve Lübnan gibi gelişen piyasalarda yaşanan krizleri hatırlatan çok dramatik bir seyir. TL’deki sert kayıplar nedeniyle Türkiye muhtemelen sermaye kontrolleri uygulamak - paranın ülke dışına çıkışını kısıtlandıran hatta yasaklayan önlemler almak - zorunda kalacak.”
Vatan hainleri siz ne anlarsınız!