Kahramanmaraş ve çevre illerde meydana gelen iki devasa depremin ortaya çıkardığı acı tablo her geçen dakika daha kötü bir hal alıyor. Biz de bu yazımızda, bu konu hakkında birtakım yorumlar yapan bir uzmanın söylediklerini sizlere aktarıyoruz.
Kahramanmaraş ve çevre illerde meydana gelen iki devasa depremin ortaya çıkardığı acı tablo her geçen dakika daha kötü bir hal alıyor. Biz de bu yazımızda, bu konu hakkında birtakım yorumlar yapan bir uzmanın söylediklerini sizlere aktarıyoruz.
Bunu, en güçlüsü 7,6 büyüklüğündeki ana depremin gücüne neredeyse rakip olan çok sayıda artçı sarsıntı izledi. Reuters'e göre ölü sayısı her iki ülkede (Türkiye ve Suriye) binlerin üzerine çıktı ve bu sayının artmaya devam etmesi bekleniyor.
U.S. Geological Survey'den bir sismolog olan Susan Hough, bu iki levha birbirine doğru itildiğinde, Türkiye'nin iki parmağın arasında kırılan bir karpuz çekirdeği gibi yanlara doğru sıkıştığını söylüyor. Tüm ülke, doğrultu atımlı veya yana doğru kayan fay zonlarıyla çevrili: kabaca Karadeniz'e paralel uzanan Kuzey Anadolu Fayı ve Suriye sınırına yakın Doğu Anadolu Fayı. Sonuç olarak, Türkiye sismik olarak oldukça aktif bir ülke. Buna rağmen, Pazartesi günü Doğu Anadolu Fayı üzerinde meydana gelen deprem, 7,8 büyüklüğündeki bir depremin 30 bin kişiyi öldürdüğü 1939'dan bu yana bölgeyi vuran en şiddetli deprem oldu.
Hough: Dünya daha büyük depremler gördü. Yitim alanları büyüklüğü 9'a kadar olan en büyük depremleri oluşturabilme potansiyeline sahiptir. Ancak doğrultu atımlı faylarda 8 büyüklüğündeki depremler yaygın değildir. Karada olduklarından ve sığ olma eğiliminde olduklarından, hareket eden fayın yakınında çok şiddetli sallanabilirsiniz.
Hough: Pek çok şeyde olduğu gibi, ortalama olarak beklenenler ve gerçekleşmesi mümkün olan şeyler farklı. Ortalama olarak, en büyük artçı sarsıntılar ana şoktan bir tam birim daha küçüktür. Ama bu sadece bir ortalamadır; herhangi bir ana şok için, en büyük artçı şokun birçok değişkenliği olabilir. İnsanların dikkat çektiği diğer bir şey de [ana şok ile yüz kilometre uzaktaki bazı artçı şoklar arasındaki] mesafeydi. Artçı bir terim olarak kesin değildir; yani artçı şokun ne olduğu, sismologların her zaman net olduğu bir şey değildir. Ana şoku oluşturan fay 200 kilometre uzunluğunda ve bu birçok alandaki stresi değiştirebilir. Bu artçılar çoğunlukla stresi serbest bıraksa da, bazı alanlarda stres arttırımı yapabilir. Böylece o fay boyunca ve/veya biraz uzakta artçı şoklar meydana gelmesi mümkündür. Bu durumlar biraz sıra dışı olsa da görülmemiş şeyler değil.
Hough: 7.7 büyüklüğünde bir deprem, Dünya'nın her yerinde kaydedebileceğiniz [sismik] dalgalar üretir, bu nedenle teknik olarak Dünya üzerindeki her noktayı etkiler. Yani bu tamamen olağandışı bir şey değil ama istatistiksel olarak olası da değil. Belki bir sismik dalga tam olarak doğru yola girmeye hazır bir fayın içinden geçerse, bu durum mümkün olur.
Hough: Elbette, tüm bu durumu izlemesi oldukça zor. Ve acı şekilde bina yönetmeliklerinin önemini vurguluyor. Herhangi bir yapının karşı karşıya olduğu sorunlardan biri, bina kodlarının zamanla gelişmesidir ve her zaman eski yapılar sorununuz olur. Bu binaları yeniden inşa etmek oldukça masraflıdır. Deprem mühendislerinin hasara bakıp inceledikten sonra bölgede güvenlik açıklarının nerede olduğunu aydınlatacağını umuyorum. Umudumuz, uygun mühendislikle yapılı binalarla çevreyi güvenli hale getirmek.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!