Yaban, Birinci dünya Savaşı'nda başlayan ve Sakarya Meydan Muharebesi'ne kadar yaşanan mücadeleyi konu ediniyor. Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun kaleme aldığı Yaban, Milli Mücadele ruhunu en iyi yansıtan eserler arasında yer alıyor. Öğrencilerin de okuma listesinde yer alması tavsiye edilen Yaban, birçok okuyucuya hitap ediyor. Peki Yaban konusu nedir, karakterleri kimlerdir?
Gelin detaylı bir şekilde inceleyelim...
Yaban, Kurtuluş Savaşı'ndan Sakarya Meydan Muharebesi dönemine kadar halkın verdiği mücadeleyi konu anlar. Bu süreçte yaşanan toplumsal olaylara ışık tutar. Bir yandan savaşın izleri anlatılırken bir yandan da halkın eğitilmesi, cehaletten kurtulması, aydın ve halk arasındaki uçurum anlatılır.
Yaban, Anadolu insanının savaşa ve dünyaya bakış açısını başarılı bir şekilde anlatmıştır. Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun her dönem güncelliğini koruyan bu eseri, Türk halkının geçmişini öğrenmek ve birinci elden tanık olmak isteyen herkesin okuması listesinde yer alması gereken bir eserdir.
Yaban, I. Dünya Savaşı'nda yedek subay olarak görev alan ve daha sonra sağ kolunu kaybetmiş bir asker olan Ahmet Celal'in Anadolu'nun bir köyüne yerleşmesiyle başlar. Ahmet Celal, savaşta gazi düştükten sonra savaşamayacağı için İstanbul'a gönderilir. Daha sonra İngilizlerin işgaline uğrayan İstanbul'dan Anadolu'nun bir köyüne göç eder.
Ancak köylüler, savaş konusunda bilgisizdir. Ahmet Celal köylüleri savaş konusunda bilgilendirmeye çalışır. Fakat köylüler, Ahmet Celal'in sözlerine inanmazlar.
Köylüler, Ahmet Celal'e 'Yaban' adını takarlar. Ahmet Celal ise bir süre sonra bu isme alışır. Ahmet Celal bir yandan da köyün güzel kızı Emine'ye aşık olmuştur. Ancak Emine, İsmail ile evlenir.
İşgal bu sefer de Yaban'ın yaşadığı köye kadar ulaşır. Halk kaçmaya çalışırken köylüleri ikna etmeye çalışan Salih ağa ise düşmanlara yardımcı olur. Ahmet Celal ve Emine işgalden kaçarken yaralanır.
Ahmet Celal: Savaşta gazi düşmüş ve savaştan sonra İstanbul'a gelmiştir. İstanbul'un işgale alınmasının ardından bir Anadolu köyüne yerleşir. Bir süre sonra köylüler ona 'Yaban' adıyla seslenmeye başlar.
Salih Ağa: Köylüleri 'Yabana' karşı kışkırtan kişidir. Onun için sadece kendi çıkarları önemlidir.
Mehmet Ali: Ahmet Celal'in emir eri olarak görev alır. Kendisini bu köye davet etmiştir.
İsmail: Emine'nin eşidir.
Emine: Ahmet Celal'in aşık olduğu kızdır. Mehmet Ali'nin kız kardeşidir. İsmail ile evlenir. İşgalden kaçarken ise ağır yaralanır.
Bekir Çavuş: Askerlik yaptığı için ülkenin durumundan haberdar birisidir. Ancak Ahmet Celal'in yanında yer almaz.
Yaban, Türk tarihi ve Türk romanı açısından önemli bir yere sahiptir. Kurtuluş Savaşı dönemi ve sonrasında aydın ve halk arasındaki uçurum usta bir kalemle anlatılmıştır. Savaş zamanı halkın tepkisi ve bilgisizlik dönemleri olduğu gibi okuyucuya aktarılmıştır. Karaosmanoğlu, Yaban romanında yarı otobiyografik bir anlatımı benimsemiştir.
Yaban, o dönemlerde köylerde yaşanan zorlukları, cehaleti, eğitimsizliği, geçim derdini ve daha birçok toplumsal olayı konu edinir. Bir aydının cehaletle başa çıkması da başarılı bir şekilde aktarılmıştır.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Yaban için 'Bu eser benliğimin çok derinliklerinden adeta kendi kendine sökülüp, koparak gelmiş bir şeydir.' ifadelerini kullanmıştır.