Dünya'da yaşamın devam etmesi için oksijen önemli bir elementtir. Vücutta bulunan tüm hücreler, düzgün çalışmaya devam etmek için oksijene ihtiyaç duyarlar. Solunum, oksijen aldığımız ve hücresel solunum esnasında bir atık olan karbondioksiti soluduğumuz süreçtir. Karbondioksiti doğrudan havaya veremediğimiz karmaşık bir vücut sistemimiz vardır.
Bazı fizyolojik süreçler için oksijenin ciddi ve hayati rolü bulunmaktadır. Glikoz ve oksijeni enerjiye ve karbondioksite dönüştürüldüğü hücresel solunumda oksijen merkezi rol oynamaktadır. Bu enerji, organlar ve dokuların işleyişinin devam etmesi ve düzgün olması için büyük bir öneme sahiptir.
Hücresel solunum, hücrelerin mitokondrilerinde meydana gelerek üç ana aşama geçirerek oluşmaktadır. Bu aşamalar, glikoliz, sitrik asit döngüsü ve elektron taşıma zinciri olarak bilinmektedir. Oksijenin bu süreçteki görevi son elektron alıcısı olarak ATP üretimini kolay hale getirmektir.
Soluduğumuz zaman %21 oksijen içeren havayı soluyoruz. Hava, oksijenin alveol olarak adlandırılan küçük hava keseleri yoluyla kan dolaşımına emildiği solunum sistemimizden geçmektedir. Bu şekilde oksijeni solumak gerçekleşir.
Hücreler enerji üretimi için oksijenden faydalanırken, yan ürün olarak da karbondioksit üretilir. Bu karbondioksit, kan dolaşımı yoluyla akciğerlere geri taşınarak solunum işlemi sırasında dışarıya verilir.
Karbondioksit doğal bir atık ürün olsa bile, doğrudan havaya vermenin zararları olabilir. Yüksek konsantrasyonlarda karbondioksit, kanın aşırı derecede asidik hale geldiği ve vücutta olumsuz etkilere sebep olduğu solunum asidozu durumuna yol açabilir.
Solunum sistemi, oksijen ve karbondioksit dengesini düzenleyerek vücudumuzda koruyucu bir mekanizma görevi görür. Vücudumuza yetecek kadar oksijen almamızı ve karbondioksitin zarar vermeden kontrollü bir şekilde dışarıya atmamızı sağlar.
Oksijen ve beyin fonksiyonu arasında önemli bir ilişki vardır. Beyin oksijen seviyelerine karşı aşırı derecede hassastır. Yeterli oksijen kaynağı olduğu zaman, hafıza, dikkat ve eleştirel düşünme gibi önemli bilişsel işlevler sağlanır.
Oksijen seviyesinin düşük olduğu durumlarda beyin fonksiyonları için olumsuz durumlar yaşanır. Düşük oksijen seviyelerinden dolayı oluşan hipoksi, beyin fonksiyonlarını bozabilir ve baş dönmesi, bilinç kaybı ve kafa karışıklığı gibi hayati önemi olan durumlara yol açar.
Beyin oksijensiz kaldığı zaman, hızlı bir şekilde zarar görmeye başlamaktadır. Beyne hiç oksijen gitmediği anoksi durumunda ise felç ve kalp durması gibi ciddi durumlar yaşanması muhtemeldir.
Fiziksel egzersizin hayatımız için ne kadar önemli olduğunu hepimiz biliyoruz. Fiziksel egzersiz sırasında, enerji üretiminin verimli olması ve kasların büyümesi için oksijen gereklidir. Kaslar, sürekli hareket halinde olduğu zaman daha hızlı enerji alma ihtiyacı duyarlar. Kaslara oksijen gitmediği zamanlarda yorgunluk ile sonuçlanır. Dinlenildiği zaman yavaş yavaş yorgunluk hissi azalır. Oksijensiz bir ortamda fiziksel egzersiz yapmanız daha çok yorulmanıza neden olabilir.
Oksijenin hücresel onarım etkisi göz ardı edilmemelidir. Oksijen, dokuların onarılmasında ve dokuların iyileştirilmesinde hayati bir rol oynamaktadır, bu hayati rol insanın yaralanma ve ameliyatlardan kurtulmak için oksijenin gerekli olması olarak açıklanabilir.
Oksijen, vücutta bulunan enfeksiyon ve hastalık durumlarına karşı savunmasına destek olarak bağışıklık hücrelerinin işlevini desteklemektedir. Doğru oksijen soluması ile bağışıklık sistemi güçleniyor. Bağışıklık sistemini güçlendirmeye çalışırken oksijenli ortamda bulunmak etkili olacaktır.
Vücutta bulunan çeşitli bakteri ve virüsler oksijen açısından zengin ve bol olan ortamlarda yaşayamazlar. Bu durumda oksijenin enfeksiyon kontrolünde önemli olması haline getirir. Enfeksiyon tedavilerinde, oksijen taşımasının önemli bir rolü olmaktadır.