Suriye'deki iç savaşa çözüm için 17 ülke bugün Viyana'da toplandı. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, ABD, Rusya ve İran'ın 'Esad'ın akıbeti konusunda anlaşamadıklarını' açıkladı.Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu da ülkelerin çoğunluğunun Suriye'de 'Esad ile barışın mümkün olmadığı' konusunda mutabık olduğunu söyledi.
Viyana toplantısına ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran Dışileri Bakanı Cevad Zarif ve Türkiye Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu da bulunuyor. Suudi Arabistan, Katar, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır dahil olmak üzere konferansa toplam 17 ülke katıldı. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, toplantı sonrası yaptığı açıklamada Esad'ın müttefikleri Rusya ve İran ile 'Esad'ın akıbeti konusunda' anlaşamadıklarını açıkladı.
Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu da Viyana'daki görüşmelere katılan ülkelerin çoğunluğunun Suriye'de 'Esad ile barışın mümkün olmadığı' konusunda mutabık olduğunu söyledi.
Türk gazetecilere açıklamalarda bulunan Sinirlioğlu, toplatının bugüne kadar Suriye konusunda yapılan en geniş katılımlı toplantı olduğunu belirterek bu bakımdan önem taşıdığını söyledi. Ülkeler arasında temel anlaşmazlık noktalarının devam ettiğini kaydeden Sinirlioğlu, 'Beşar Esad'ı destekleyen ülkeler tutumlarında herhangi bir değişiklik işareti vermediler. En uzun tartışma bu konuda cereyan etti' dedi.
'Çoğunluk Esad ile barış olmayacağı konusunda mutabık'
Gelecek iki hafta boyunca anlaşmazlıklar üzerinde görüşmelerin süreceğini aktaran Sinirlioğlu, 'Bizimle birlikte toplantıya katılan ülkelerin büyük çoğunluğunun üzerinde mutabık kaldığı husus şudur, Suriye'de Beşar Esad ile bir barış mümkün değildir. Bu konuda hiçbir tartışma yok. Bu konuda farklı düşünen ülkeler belli. Bu ülkelerin tutumlarında bir değişiklik olmadan somut bir gelişme sağlamak mümkün değil' diye konuştu.
Toplantı sonrası ülkeler iki hafta içinde yeniden bir araya gelme konusunda uzlaştı.
2 hafta içinde yeniden
Toplantı öncesinde İran medyas Tahran'ın Viyana'da anlaşamaya 'hazır' bir bir görüntü çizmişti. İran medyasına göre, Viyana’daki konferansta Tahran’ı temsil eden heyetten Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Emir Abdullahiyan, “İran Esad’ın sonsuza kadar yönetimde kalmasında ısrarlı değil” ifadesini kullandı. Reuters’e konuşan İran konusunda uzman bir Ortadoğu yetkilisi, İran’ın görüşmelerde esnek bir tavır takınabileceği sinyalini veren Abdullahiyan’ın bu ifadesi, Tahran’ın kısa bir geçici süreçten sonra Esad’dan bile vazgeçebileceği anlamına geliyor. Yetkili, İran’ın altı aylık bir geçici sürecin sonunda Esad’ın akıbetinin düzenleneceği bir seçimin kararlaştırılmasına razı olabileceğini söyledi:
“Bu tür görüşmeler uzlaşmaktan ibaret. İran da Esad’ın altı aya kadar kalması konusunda uzlaşmaya hazır. Tabii ki ülkenin kaderine Suriye halkı karar verecek.”
Washington’un müttefiklerinin Suriye ile ilgili hiçbir uluslararası müzakere konferansına katılmasını kabul etmedikleri İran, 250 bin kişinin öldüğü iç savaşta Esad’ın en büyük destekçilerinden biri. Suriye sahasında etkin oyuncuların beş yıldan beri devam eden iç savaşı sona erdirmek için şu ana kadar yaptığı girişimleri başarısız oldu.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, Viyana’da Russia Today televizyonuna yaptığı açıklamada, Viyana toplantısına katılan ülkelerin 'terör örgütleri ile siyasi sürece dâhil olacak muhalif grupların listelerini birbiriyle paylaşacağını' ifade etti.
Son dönemde müttefiki Esad’ın çöküşünü engellemek için Suriye’de askeri müdahalede bulunan Rus yetkili, toplantıya katılan ülkelerin genel noktalarda mutabık olduğunu ve bunların Cenevre 1 bildirgesine dayalı olduğunu belirtti. Kalan detayları Suriyelilerin kendi aralarında çözmesi gerektiğini vurgulayan Bogdanov, dış aktörlerin rolünün sadece Suriyelileri bir araya getirmek için uygun zemini hazırlamak olduğunu savundu.
Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) çözüm sürecine katılmasını destekleyebileceğini söyleyen Bogdanov, kimin bu kuruluşu temsil edebileceğini bilmediklerini öne sürdü.
Viyana’daki toplantıya ABD, Rusya, Suudi Arabistan, Türkiye, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Ürdün, Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere, Irak ve Lübnan katılıyor. Ayrıca BM Özel Suriye Temsilcisi Staffan de Mistura ve AB Dış politika Sorumlusu Federica Mogherini de toplantıda.
Geniş katılımlı toplantı öncesi Esad karşıtı ülkeler, aralarında bir istişare toplantısı yaptı. ABD, Almanya, Fransa, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin katıldığı toplantı öncesi Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, geçici döneme değinmeden Esad’ın Suriye geleceğinde yerinin olmadığını söyledi.
23 Ekim’de Viyana’da daha küçük çaplı benzer bir toplantı düzenlenmişti. Türkiye, ABD, Rusya ve Suudi Arabistan dışişleri bakanlarının katıldığı toplantıda, Suriye’nin geleceği konuşulmuştu. Esad'lı geçiş sürecinin tartışıldığı döneme denk gelen o toplantıda Rusya, ABD, Suudi Arabistan ve Türkiye, Esad'ın akıbeti konusunda ortak bir tavırda anlaşamamıştı.
Bir aydan beri Suriye'de hava saldırıları düzenleyen Rusya, İran'la beraber Suriye konulu müzakerelerde, Şam rejiminin lideri Beşar Esad'ın gitmesinin önşart olarak öne sürülmesini reddederken; ABD ve diğer müttefikleri, Suriye'de Esad'ın çözümün bir parçası olamayacağı konusundaki ısrarını korudu.
Ayrıca bakınız: Suriye Müzakerelerinin 6 Kilit Noktası
Kaynak: Reuters ve Al Jazeera