Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), son dönemlerde Afrika'da hızla artış gösteren maymun çiçeği hastalığı nedeniyle tüm dünyada acil durum ilan etti. Maymun çiçeği virüsüne ilişkin detaylı bilgilendirme ve uyarı ise virolog Semih Tareen'den geldi.
İşte, detaylar...
Bölgede maymun çiçeği virüsü yüzünden 517 kişi hayatını kaybederken dünya genelinde büyük bir tedirginlik meydana geldi.
'Ortada bilmediğimiz olağanüstü bir durum söz konusu değil' diyen virolog, acil durumun ne anlama geldiğini detaylı bir şekilde açıkladı.
Uluslararası Sağlık Tüzüğü (IHR) kapsamında belirtilen 4 şarttan 2'si varsa acil durum (PHEIC: 'public health emergency of international concern') ilan edilebilir.
Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) (IHR), hastalıkların uluslararası yayılmasının önlenmesi ve bunlara yanıt verilmesi için uluslararası yasal çerçeveyi sağlar. IHR, DSÖ Anayasası'nın 21. maddesi uyarınca kabul edilen bir uluslararası hukuk aracıdır. 194 üye devlet dahil 196 devlet için yasal olarak bağlayıcıdır.
1. Halk sağlığına etkisi ciddi mi?
2. Durum olağan dışı veya beklenmedik mi?
3. Uluslararası yayılma için risk yüksek mi?
4. Uluslararası seyahat veya ticarete ciddi bir risk teşkil edebilir mi?
Bu kapsamda 2022 yılında ilan edilen maymun çiçeği acil durum sürecini ele alabiliriz. İlanın ardından alınan önlemler sayesinde vakalar ve ölümler azalmıştır.
Farklı hastalıklara sebep olan virüs ailesinde pek çok çiçek virüsü bulunur, maymun çiçeği de onlardan biridir. İnsanları, maymunları, inekleri, koyunları, geyikleri, hatta denizdeki fok balıklarını ve balinaları dahi enfekte eden çiçek virüsleri vardır.
İki virüs tamamen farklıdır. Sadece iki virüsün de ciltte sebep olduğu yaralar benzer olduğu için 'pox' adı verilmiştir.
Bilimsel olarak açıklamak gerekirse: Maymun çiçeği de dahil pox virüsleri pox-virüs ailesinden, su çiçeği virüsleri ise (Varicella Zoster virus) yani Herpesvirüs ailesindendir.
İnsan çiçek virüsü 1980'li yıllardan sonra aşılar sayesinde yok edilmiştir. Yok edilen ilk ve tek insan virüsüdür. Önce inek çiçek virüsü için geliştirilen aşıya 'insanlar ineğe dönüşecek diye karşı çıkanlar oldu.'
Monkey pox virüs de ilk kez 1958 yılında gözlemlendi. 1970'lerde ise hayvandan insan bulaşan vakalar Afrika kıtasında gözlemlendi.
2023 yılında Demokrat Kongo Cumhuriyeti'nde 22 bin vakayı takip eden 1200 ölüm görüldü.
2022'den beri Afrika'da toplam 38 binden fazla vaka ve 1500'e yakın ölüm yaşandı. Bu yüzden dün Afrika CDC'si acil durumu ilan etti. Bugün ise DSÖ tarafından küresel acil durum ilanı yapıldı.
Maymun çiçek virüsünün 2 sınıfı var. Bunlardan birincisi daha ciddi ve ölümcül olabiliyor. Genellikle 2 ila 4 hafta aralığında döküntülerin tamamen kaybolduğu ve hastalığın iyileştiği bilinse de ölüm oranı yüzde 3 ila 6'dır.
Bu nedenle ölüm oranı düşük de olsa maymun çiçeği hastalığında da erken teşhis ve doğru tedavi önemlidir.
Enfekte olan yaralarla temas yoluyla, enfekte kişinin vücut sıvıları ile temas (bu sebeple cinsel yolla da bulaşıyor.) yoluyla ve hamile anneden fetüs yoluyla bebeğe bulaşıyor. Hastalıktan korunmak için enfekte kişinin kullandığı objeleri de kullanmamak önemli!
Cinsel ilişki sırasında korunmak, enfekte kişiye temas etmeme de korunmak için önemli. Dahası çiçek aşısı yüzde 85 oranında koruyuculuğa sahip. Fakat 1980'den beri pek çok ülkede aşı yapılmıyor.
DSÖ’nün PHEIC ilanının, durumun ciddiyetini vurgulamak ve virüsün yayılmasını kontrol altına almak için olduğunu hatırlatan profesör doktor, 'uluslararası topluluğu harekete geçirme gerekliliğini ortaya koyarken, bu ilanın halkı bilgilendirmek ve özellikle yüksek riskli bölgelere gidiş-gelişlerde rehberlik/tarama sağlamak amacıyla yapıldığını daha açık bir şekilde belirtmesi gerekirdi.' dedi.
Sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, 'Gerçekten endişe edilecek ve insanların bireysel önlem alması gereken bir durum olmuş olsa/olursa biz zaten hemen uyarıda bulunuruz. ' ifadelerine de yer verdi.
ONEDİO’nun da küreselciler tarafından fonlandığını anlamadık biz hiç 😌 insanları korku ve paniğe sevkederek yeni bir aşılama ile hasta et muhtaç et yok et manntığı güdüyorlar yine zaten ölecek herkes ama sizlerin aşısı ile ölmek KOSKOCAMAN APTALLIKTIR BU ARADA DİPNOT: ne Corona aşısı oldum ne de Corona oldum.
endişelenmeyeceğiz virüs pandemi sayesinde reklamınızı yapıp ünlü olmaya çalışıyorsunuz