Bir ülke yoktur ki borçlanmasın. Buna dünyanın en büyük ekonomileri de dahil olurken, önemli olan borçların nasıl ödendiğidir. Türkiye'nin de dünyada artan faizlerin de desteğiyle daha pahalıya borçlandığını artık biliyoruz. 2003-2023 yılları arasında Türkiye sadece faiz için 563 milyar dolar ödedi. 2023 yılında devletin topladığı vergilerin 100 lirasının 15 lirası faize yöneldi. 2024'te ise bu oran yükselecek.
2022'de Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, küresel kamu borcunun 92 trilyon dolarla rekor seviyeye ulaştığını bildirirken, 2023'te bu rakam 97 trilyon dolara ulaştı.
Faizlerdeki artışlara yönelik borç sorununa dönem dönem dikkat çeken IMF Başkanı Kristalina Georgieva da daha güçlü pozisyondaki ülkelerin kırılgan ülkelere, özellikle ağır borç yükü altındaki ülkelere yardım etmeleri gerektiğini söylemişti.
Euronews'in haberine göre, Türkiye 2003-2023 yılları arasında faize 563 milyar dolar ödedi. 2023 yılında faiz ödemeleri 28,4 milyar dolara ulaşarak 2011 yılından bu yana en yüksek seviyede oldu.
2023 yılında devletin topladığı verginin yüzde 15'i faize gitti. 2024 yılında da bu oranın en az 17 olması bekleniyor.
Devletin 2024 yılında 8 trilyon 437 milyar lira gelir elde etmesi, bunun da 7 trilyon 408 milyar lirasının vergilerden olması bekleniyor. Bu sayılara bakıldığında toplanan vergilerin yüzde 16,9’unun faiz harcamalarına gideceği görülüyor.
Bu hesap 2023 yılına göre yapılırken, bütçe hedefleri değişirse, giderler de artabiliyor.
2021 yılında 21,3 milyar dolar olan faiz gideri 2022 yılında 18,9 milyar dolara gerilerken, 2023 yılında 28,4 milyar dolara çıktı.
2000 yılında toplanan 100 lira verginin 77 lirası faize giderken, 2001 faiz vergiyi aştı ve yüzde 103 oldu.
Bu, toplanan vergilerin faiz ödemelerini karşılamaya yetmediği olurken, 2001 yılında Türkiye tarihinin en ağır ekonomik krizlerinden birini yaşamıştı. 2002 yılında verginin 100 lirasında faize 87 lira giderken, 2003’te de oran, yüzde 70'e geriledi.
2021 yılında yüzde 15,5 çıkarken, 2022’de de yüzde 13,2’ye geriledi ancak o yıl başlayan KKM giderleri buna dahil edilmedi.
2023’te yine toplanan 100 lira verginin 15 lirası faize giderken, bu yıl da yükselişin sürmesi bekleniyor.
2017 yılında bütçeden faize giden pay yüzde 8,4 olurken, 2022 yılında yüzde 10,6 ve 2023'te yüzde 10,2 oldu.