Zamir, ismin yerini tutan sözcüklere verilen addır. İsim gibi kullanılabilmeleri en önemli özelliklerinden biridir. İsimlerin yerine getirdiği tüm işlevleri yerine getirebilirler. Yine de Türkçede ismin yerine kullanılmış herhangi bir sözcüğü direkt olarak zamir diye nitelendirmek doğru olmaz. Bunun nedeni, zamirlerin de cümlede ayrı görevlerde kullanılabilmeleridir.
Bu içeriğimizde zamirler hakkında merak edilen birçok bilgiye ulaşabilirsiniz.
Zamir, ismin yerini tutan sözcüklere verilen addır. Bu sözcükler, isimlerin yerine getirdiği tüm işlevleri üstlenebilirler. Herhangi bir sözcüğü Türkçede zamir olarak adlandırmak zordur çünkü öncelikle cümledeki işlevine bakmak gerekir.
Zamirlere Türkçedeki en yaygın örnekler şu şekildedir: Ben, sen, o, biz, siz, onlar; kendim, kendin, kendi, kendimiz, kendiniz, kendileri; bu, şu; kim, ne ve biri.
Zamir içeren bazı cümle örnekleri de şu şekildedir:
Bu evi ben düzenledim.
Bu resmi kim yaptı?
O benim arkadaşım.
Zamirlerin genel özellikleri şu şekildedir:
Zamirler, isim soylu sözcüklerdir.
Anlamları değil görevleri ağır basar.
Bir veya birden çok ismin yerini tutabilir.
İsmin yerini geçici olarak tutar.
Tekil ve çoğul şekilleri bulunur.
İsim gibi kullanılabilirler.
Cümlede tek başına görev üstlenebilir.
Zamirlerin bilinen çeşitleri şunlardır:
Şahıs Zamirleri: Kişi isminin yerine kullanılırlar.
Dönüşlülük Zamirleri: Fiildeki işin bizzat özne tarafından yapıldığını gösterir. 'Kendi' kelimesi dönüşlülük zamiridir.
İşaret Zamirleri: İsimlerin yerini işaret yoluyla tutarlar.
Belgisiz Zamirler: Birden fazla ismin yerini tutan veya hangi ismin yerini tuttuğu açık bir şekilde belli olmayan zamirlerdir.
Soru Zamirleri: Soru yoluyla ismin yerini tutan zamirlerdir.
İlgi Zamirleri: '-ki' ekidir.
İyelik Zamirleri: İsim tamlamasında tamlayan kullanılmadığında tamlanandaki ek 'iyelik zamiri' olarak açıklanır.
Zamirler, yapılarına göre şu şekilde ayrılır:
Basit (yalın) zamirler: Yapım eki almamıştır.
Bileşik zamirler: İki kelimenin birleşmesiyle oluşmuştur.
Gruplaşmış zamirler: Birden fazla ayrı kelimenin anlam ilişkisi oluşturacak şekilde gruplaşarak meydana getirdikleri zamirlerdir.
Ek halindeki zamirler: Türkçede ek hâlindeki zamirler ilgi zamiri '-ki' ve iyelik zamirleridir.