Uzmanların Uyarılarına Göre Dünya, Maymun Çiçeği Virüsünü Kontrol Altında Tutmakta Güçlük Çekecek!

27.07.2022 - 13:18

Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/who-...

Küresel maymun çiçeği salgınını sona erdirmek için yakında çok geç olabilir. 23 Temmuz'da Dünya Sağlık Örgütü direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, küresel maymun çiçeği salgınını, örgütün en yüksek alarm durumu olan uluslararası acil durum olarak ilan etti. Konuyu değerlendiren DSÖ komitesi, salgının uluslararası bir acil durum oluşturup oluşturmadığı konusunda hemfikir değil, ancak Ghebreyesus'a göre bu durumu acil olarak ele almak şart. Biz de bu yazımızda sıradaki küresel salgından bahsediyoruz.

Maymun çiçeği, Mayıs ayının başından bu yana 15 binden fazla kişiye bulaştı.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin raporuna göre, 22 Temmuz itibariyle Amerika Birleşik Devletleri'nde 2800'den fazla vaka bildirildi. Ghebreyesus yaptığı açıklamada, 'Uluslararası bir halk sağlığı acil durumu ilan etmeme rağmen şu anda bu hastalık, erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekler arasında yoğunlaşan bir salgın' dedi. 'Bu da hastalığın doğru gruplarda doğru stratejilerle durdurulabilecek bir salgın olduğu anlamına geliyor” şeklinde sözlerine devam etti.

Bir epidemiyolog olan Anne Rimoin yaptığı açıklamada, maymun çiçeğinin Afrika'nın bazı bölgelerinde on yıllardır salgınlara neden olduğunu söyledi.

Ancak virüs “küresel sağlık topluluğu tarafından ihmal edildi.” Rimoin, maymun çiçeğinin Kongo, Nijerya ve Batı Afrika'nın diğer bölgelerinde yıllardır “bize uyarı sinyalleri verdiğini”, ancak son zamanlarda kıta dışında vakalara neden olmaya başladığında dikkat çekebildiğini söyledi. Çiçek hastalığı ile ilgili olan virüsü kontrol altına almak için ortak bir küresel çaba da bulunmamakta.

Her ülke kendi politikalarını belirlemekte özgür ve bu da doğal olarak eşitsizliklere yol açmakta.

Kaynakları iyi olan ülkeler hastalığın şiddetini sınırlamaya yardımcı olabilecek testlere, aşılara ve ilaçlara en azından bir miktar erişime sahipler. Kaynak açısından fakir ülkeler genellikle bu erişimden yoksunlar ve bu da onlara virüsü izleme veya kontrol etme konusunda sıkıntı oluşturmakta. Cornell Pandemi Önleme ve Müdahale Merkezi direktörü Jay K. Varma, bir seminerde yaptığı açıklamada maymun çiçeğinin kaynak açısından fakir ülkelerde devam eden yayılmasının, ilk salgını kontrol etmeyi başaran yerleri yeniden salgınlara karşı savunmasız bırakabileceğini söyledi. Bununla birlikte DSÖ acil durum bildirisi, virüsün yayılmasını kontrol altına almak için daha fazla kaynağı kullanıma sunabilecek daha uyumlu bir uluslararası çabaya yol açabilir.

Salgını kontrol altına almak kaynak açısından en zengin ülkeler için bile zorlu bir iş.

Virüsün nasıl bulaştığı, aşıların ve tedavilerin virüsün yayılmasını durdurup durduramayacağı, insanların bu tedavilere ne zaman erişimlerinin olacağı... Bunlara benzer henüz çok sayıda soru var. Hastalığı teşhis etmek bile zor olabilir; ve teşhislerin kaçırılmasının potansiyel olarak daha fazla vakaya yol açabileceğini unutmamak gerek.

Doktorların bu salgında, hastalığın vücutta olağandışı sunumu nedeniyle maymun çiçeği vakalarını gözden kaçırması yüksek bir ihtimal.

Örneğin bir tıp dergisi çalışmasında, incelenen hastaların yalnızca dörtte birinin yüzlerinde maymun çiçeği lezyonları vardı ve yalnızca yüzde 10'unun avuçlarında veya ayak tabanlarında yaralar vardı. Vücudun bu parçaları, diğer salgınlardan en çok etkilenen bölgeler arasındaydı. Bunun yerine, çalışmadaki kişilerin yüzde 73'ünün anal ve genital bölgelerde ve yüzde 55'inin gövde, kol veya bacaklarda lezyonları vardı. Bazı insanların ağızlarında ve boğazlarında da lezyonlar vardı. Çalışmada yer alan hastaların çoğunda 10'dan az lezyon vardı, hatta 54 kişinin cinsel organlarında sadece tek bir lezyon vardı. Ki bu da uçuk veya frengi ile kafa karışıklığını oldukça mümkün kılmakta.

Çalışmaya katılan yetmiş kişi hastaneye kaldırıldı.

Bunlardan 21'i, çoğunlukla şiddetli rektal ağrı olmak üzere, sancılar nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Diğer bazılarında ise göz lezyonları, böbrek hasarı, kalp iltihabı ve boğaz şişmesi vardı. Bu komplikasyonlar, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki sağlık görevlilerinin gördükleriyle çoğunlukla uyuşuyor. New York Şehri Sağlık ve Zihinsel Hijyen Departmanı tıbbi direktörü Mary Foote, 'Ölüm oranı çok düşük görünse de, ki bu harika, morbidite oranı hepimizin beklediğinden çok daha yüksek' diyor. 'Bu enfeksiyonu geçiren birçok insan gerçekten acı çekiyor ve bazıları kalıcı hasar ve yara izi riski altında olabilir. Semptomları şiddetli geçiren oldukça fazla insan görüyoruz. Bu kişiler banyoya gidemiyor, idrarını yapamıyor veya dayanılmaz bir acı çekmeden yemek yiyemiyor' diyor Foote.

Maymun çiçeğinin nasıl yayıldığına dair ayrıntılar hala pek bilinmiyor.

Örneğin araştırmacılar, virüsün cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak meni yoluyla bulaşıp bulaşamayacağını bilmiyorlar. Araştırmacılar meni, tükürük, idrar ve dışkıda viral DNA olduğuna dair kanıtlar buldular, ancak bunlar virüsün aktif olmayan kalıntıları olabilir. Şimdiye kadar hiçbir araştırmacı, cinsel ilişki sırasında değiş tokuş edilebilecek genital vücut sıvılarında bulaşıcı virüsü bulduğunu bildirmedi. Ayrıca Rimoin, cinsel temas sırasında mukoza zarlarından enfekte olmanın virüsü daha sonra kapmaya karşı bir koruma kalkanı olup olmayacağının da bilinmediğini söyledi. Hastalığın yayılmasını durdurmak için farklı stratejiler gerektiren tarihsel olarak etkilenen ülkelerde ve yeni etkilenen ülkelerde farklı bulaşma kalıpları olabilir.

Rimoin, aşıların ve terapötiklerin hangi koşullar altında ne derece çalıştığını anlamak daha fazla araştırma yapılması gerektiğini söylüyor.

DSÖ'nün acil durum bildirimi, test/gözetlemenin artırılması, aşılar, tedaviler ve diğer virüs sınırlama önlemleri hakkında araştırmaların başlatılması için tavsiyeler içermekte. Rimoin 'Bu virüse çok fazla açık alan tanıyoruz ve üzerine sert bir şekilde gitmiyoruz. İnsanlar her ne kadar inanmak istemese de, artık maymun çiçeği gezegende bulunan herkesin problemi.' diyor.

Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!