24 Şubat 2022'de başlayan ve halen devam Rusya-Ukrayna savaşı bugüne kadar dünya tarihinde görülmemiş yaptırımlara sahne olurken, bu yaptırımların bir kısmının da günümüz küresel dünyasında uygulanması da tartışmalara neden oluyor. Yine de yaptırımların Putin'den daha fazla Rus halkını zorladığı biliniyor. Putin ise buna daha ne kadar dayanabilecek bilinmiyor. Uzmanlar savaşın maliyetini hesaplıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna için savaşı başlatırken, bu kadar uzun süreceğine ya da ekonomisinin hasar alacağına dair fikri olup olmadığı bilinmiyor ama uzmanlar birkaç gün içinde zafere ulaşacağını düşünerek yola çıktığını tahmin ediyor.
Bir aydan fazla süredir devam eden savaş bir yandan da psikolojik harbe dönüştü. Atlantic Council'de yayımlanan bir makalede askeri analistler Benjamin Johnson, Tyson Wetzel ve J.B. Barranco'ya göre, Rusya, Ukrayna direnişini ezmek için acımasız taktikler uyguluyor ve şöyle deniyor:
'Rusya'nın bu yıpratma savaşında Ukrayna'nın kaynaklara erişimini kesmeyi, Karadeniz'le bağlantısını koparmayı ve Ukraynalı çiftçilerin ekinlerini toplayamaması sonucunda kıtlığa yol açmayı planladığını düşünüyoruz.'
BBC'nin haberine göre, Royal United Services Institute'tan Ed Arnold, 'Askeri operasyonları sürdürmek maliyetli bir iştir, özellikle de birlikler ana üslerinden uzakta olduğunda. Büyük miktarda mühimmat depolamak, araçlara yakıt ve askerlere gıda sevkiyatı yapmak gerekir' diyor.
Rusya'nın yaşadığı lojistik problemlerin göstergeleri artarken, en görünenleri ise tarlalarda terk edilen Rus askeri araçları oluyor.
Arnold bunu için de, 'Muhtemelen bu operasyonun birkaç gün süreceğini düşünüyorlardı ve bu yüzden yeterince hazır değillerdi' diyor.
Akademisyen ve eski asker olan James Stavridis, Rusya'nın maddi açıdan zorlandığını, kaynaklarının azaldığını ve savaşın maliyetinin de artmaya devam ettiğini söylerken, Rusya yaklaşık 600 milyar dolara çıkardığı dünyanın en büyük döviz rezervlerinden biri olan varlıklarının büyük bir kısmının Batı tarafından banka hesaplarında dondurulduğunu ve yaptırımlar nedeniyle Moskova'nın kendi parasına erişemediğini hatırlatıyor.
Ukrayna hükümet danışmanlarında da olan Center for Economic Recovery ekonomistleri 24 Şubat'ta başlayan işgalin ilk 23 gününde Rusya'ya askeri maliyetinin 19,9 milyar dolar olduğunu hesapladı.
Kremlin'in sadece imha edilen askeri ekipmanlarının değeri 9 milyar dolar oldu.
Bir de ölen insanlar nedeniyle gelecek 40 yıl ekonomideki potansiyel azalış başka bir başlık altında ele alınabilir.
Ukrayna, 24 Şubat'tan 19 Mart'a kadar 14 bin 400'den fazla Rus askerinin öldürüldüğünü açıklamıştı.
Tahmini maliyetleri Rusya açıklamadan teyit etmek mümkün olmazken, uzmanlar belirsizlikler nedeniyle ihtiyatlı davransalar da Rusya'ya maliyetin çok büyük olduğu görülüyor.
Tüm bunlara bir de Batı'nın yaptırımlarının etkisi ve artışı eklenirse hesap daha da karışıyor.
AB'nin doğal gazının yüzde 40'a yakını Rusya'dan giderken, bu durum herkesi zora sokuyor.
Rus bankalarından bazılarının SWIFT ödeme sisteminden çıkarılması sonrası bu durum tüm Rus bankalarına yayılırsa işler değişebilir ve böylelikle Rusya'da gaz karşılığında ödeme alamayabilir.
Rusya'nın bütün bu seçenekler gerçekleşse dahi dayanma gücünün özel bir müttefikine bağlı olduğu biliniyor.
Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Le Yunçeng 19 Mart'ta yaptığı konuşmada Batı'nın yaptırımlarının 'ölçüyü aştığını' söylerken, tek taraflı yaptırımların Rus vatandaşlarına yönelik 'yok yere' kısıtladığını belirterek, 'Tarih bizlere gösteriyor ki yaptırımlar sorun çözemez. Yaptırımlar sadece sıradan insanlara, ekonomik ve finansal sisteme zarar verir. Küresel ekonomiyi kötüleştirir' demişti.
Lancaster Üniversitesi'nden Renaud Foucart, Çin'in Rusya için hayati öneme sahip olduğunu düşünenlerden, 'Yaptırımlar devam ederse Rusya, Çin ve Belarus dışındaki tüm ana ticaret ortaklarından mahrum kalacak' diyor.
IE Business School Prof. Maxim Mironov ise Çin ile Rusya'nın büyük bir bağımlılık ilişkisi içinde olduğunu söylerken, 'Çin, Rusya'dan çok ucuza hammadde alacak, Rusya'nın ihtiyaç duyduğu ürünleri ise çok pahalıya satacak. __Çin Rusya'ya koloni muamelesi yapacak. Bu savaşın tek kazananı Pekin olacak' öngörüsünde bulunuyor.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, savaşın ilk başladığı ve yaptırımların hız kazandığı dönemde yaptığı konuşmasında 'Dünya, Avrupa ve ABD'nin bir ülkeyi izole edebilmesi için çok büyük. Özellikle de Rusya gibi büyük bir ülkeyi' demişti.
Yine de Rus rublesi bu dönemde büyük değer kaybına uğrarken, Borsa bir aydan fazla kapalı kaldı. Enflasyon yükseldi ve faizleri Merkez Bankası neredeyse iki katına çıkarırken, 400'den fazla yabancı şirket de ülkeden çıktı.
Rus hükümetinin borçlarını ödeyemeyerek temerrüde düşeceğinden endişe edilirken, ilk kupon ödemeleri yapılsa da sürecin sürdürülebilir olmadığı düşünülüyor.
Mironov, 'Rusya'da endüstrinin çarkları durmak üzere' derken, Foucart savaşın maliyetinin Putin'i aşıp aşmayacağı konusunda iki gösterge veriyor:
Rus ordusu ve savunma sanayisi Batı'dan teknoloji ithalatı yapmadan devam edebilme kapasitesine sahip mi?
Yaptırımların yarattığı etki ile Rusya halkı Putin'i desteklemeye devam edecek mi?