Son dönemlerde tekrar viral olan ve havada uçan mavi/beyaz elektrik birikintileri olan 'yıldırım topları' doğanın hala anlayamadığımız fenomenlerindendir. Peki bu durum hakkında bildiğimiz şeyler ne? Biz de bu yazımızda bu konudan bahsediyoruz.
Son dönemlerde tekrar viral olan ve havada uçan mavi/beyaz elektrik birikintileri olan 'yıldırım topları' doğanın hala anlayamadığımız fenomenlerindendir. Peki bu durum hakkında bildiğimiz şeyler ne? Biz de bu yazımızda bu konudan bahsediyoruz.
27 Mayıs 2019'da Andrei Trukhonovets isimli bir YouTube kanalından yayınlanan bu video, aslında bilgisayar tarafından oluşturulan bir görüntü (CGI). Belarus'lu bir 3D sanatçısı olan Trukhonovets'in kendisi de bu videoyu kendi bilgisayarında yazılım programlarıyla oluşturduğunu söylüyor.
Peki doğanın bu sıra dışı davranışı hakkında bildiklerimiz neler? Yıldırım topları tarih boyunca hava durumu gözlemcilerinin kafasını karıştıran ve günümüzde araştırmacıların ilgisini çekmeye devam eden gizemli ve açıklanamayan bir şimşek şeklidir. Bu fenomen genellikle gök gürültülü fırtınalar sırasında ortaya çıkan bir ışık topu olarak tanımlanır.
Topun ömrü de birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar değişebiliyor; daha büyük ve daha sönük toplar daha uzun süre hayatta kalabiliyor. Yıldırım toplarının gözlemleri tarihte çok eskilere dayanmaktadır. Arjantin ve Şili Mapuche kültürünün efsanelerinde parlak toplar yer alır ancak bilinen en eski yazılı referans 1195'te bir İngiliz keşişten gelir. Keşiş bu durumu, 'Bulutun altında küresel bir şekle dönüşen ve içinden ateşli bir kürenin nehre doğru düştüğü beyaz bir madde yayan yoğun ve kara bir bulut' şeklinde tanımlamıştır. Rus Çarı 2. Nicholas bile küçük bir çocukken St Petersburg'daki bir kilisede bu fenomene tanık olduğunu bildirmiştir.
1960'larda ABD Atom Enerjisi Komisyonu için yapılan bir araştırma, yıldırım topunun dünya nüfusunun %5'i tarafından görüldüğü sonucuna ulaştı. Bu oran, normal bir yıldırım düşüşünü gözlemleyebilen insanlarla yaklaşık olarak aynı.
2014 yılında Çinli bilim insanları, normal şimşeği kaydetmeye çalışırken bir yıldırım topu videosu yakaladılar. Topun üzerine yaptıkları araştırmalar, toprağın tüm ortak bileşenleri olan silikon, demir ve kalsiyum atomlarının bir karışımını göstermişti.
Bu parçacıklar, nispeten düşük sıcaklıklarda ışık ve ısı üretmek için hava ile reaksiyona girer. Bununla birlikte bu teori, duvarlardan veya uçak kokpitlerinden geçen yıldırım toplarını açıklayamıyor.
Bazen depremlerin çevresinde görülen nadir ışık parlamaları birçok şekilde olabilir: yerden bilek hizasında çıkıyormuş gibi görünen mavimsi alevler; gökyüzü yerine zeminden kaynaklanan düzenli şimşek çakmalarına benzeyen hızlı ışık parlamaları; ve yıldırım topu olarak bilinen havada uçan küreler. 2014 yılında deprem ışıkları üzerine yapılan bir çalışmada araştırmacılar, belirli kayaların sismik bir dalga çarptığında elektrik yüklerini serbest bırakarak renkli ışık kıvılcımları saçtığı sonucuna vardı.
2006'da İsrail'in Tel Aviv Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, bir mikrodalga ışını kullanarak şimşek çakmasının laboratuvar versiyonunu yarattılar. 2018'de kuantum fizikçileri, yıldırım topunu yansıtan ve muhtemelen topu açıklamaya yardımcı olan sentetik, düğümlü bir manyetik alan oluşturdular. Ancak tüm bu araştırmalara ve laboratuvar deneylerine rağmen, yıldırım topu tam olarak anlaşılabilmiş değil. Bilim insanları, gizemli fenomen hakkında öğrenecekleri daha çok şey olduğunu söylüyor.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
Zone'da çok var bunlardan 😄