''Uzayda yaşam var mı?'' sorusu hepimizin aklını kurcalayan sorulardan biridir. Zaman zaman NASA'nın yayınladığı yalan yanlış haberler sayesinde de bu sıkça gündeme gelir. Biz de sizin için en çok merak edilen soruları ve bu alanda uzman bilim insanlarının cevaplarını derledik. İşte o sorular 👇
Samanyolu'ndaki yaşamın çoğunlğunu, Dünya'daki bakteriler gibi tek hücreli mikrobiyal canlıların oluşturduğu tahmin ediliyor, ancak belki de bazı dünyalar bitki ve hayvanlar gibi daha karmaşık yaşam formlarını destekliyor olabilir. Son zamanlarda ekstremofiller, dışgezegenler ve robotik keşifler alanındaki ilerlemeler, astrobiyologların uzaylı yaşamın ilk belirtilerini keşfetme eşiğinde olabileceğimize dair iyimserliklerini artırdı.
Ekstremofiller olağanüstü çevre koşullarında (sıcak su kaynakları vb) yaşayabilen organizmalar olarak tanımlanıyorlar. En dayanıklı yaşam formları ekstremofiller olarak biliniyor ve çok misafirperver olmayan bazı ortamlarda hayatta kaldıkları keşfedildi. Onlar, kaynar hidrotermal bacalarda, dondurucu soğuk buzulların altında, volkanik suyun asit havuzlarında, Dünya'nın kabuğunun derinliklerinde ve hatta yüksek radyasyonlu bölgelerde bulunabiliyor ve hayatta kalabiliyorlar. Ekstremofiller, astrobiologları yaşamın dış sınırları hakkında ve hangi tür uzaylı ortamların yaşanabilir olabileceği konusunda fikir sahibi ediyor.
1992'den önce, galaksinin tamamında var olduğunu bildiğimiz tek gezegenler Güneş Sistemi'ndeki olanlardı. O zamandan beri, teleskoplarımız başka yıldızların etrafında dönen neredeyse 5 bin 400 gezegen keşfetti. İlk keşfedilen dışgezegenlerin çoğu, yaşam barındırabileceğimizi düşündüğümüz türden değil; aksine, güneşlerine son derece yakın yörüngelerde dolgun gaz devleriydi. Ancak bunlar sadece tespit etmesi en kolay olanlardı; o zamandan beri, yıldızlarına daha uzak yörüngelerde dönen giderek daha küçük dışgezegenler keşfedildi.
Bunlar potansiyel olarak yaşanabilir dünyalardır ve teleskoplar, umarız atmosferlerinde yaşam belirtileri, fotosentezle açığa çıkan oksijen gazı gibi biyolojik işaretleri tespit edebilirler.
Son birkaç on yılda, robotikteki ilerlemeler ve bilimsel araçların sofistike hale gelmesi, uzay sondalarımızı giderek daha yetenekli hale getirdi. Mars'a yönelik bir filo orbiter, arazi araçları ve gezgin misyonları başlatıldı, ayrıca dış gezegenleri, Jüpiter ve Satürn'ü ve uydu ailelerini keşfetmek için gönderilen probeler de var. Başka bir gezegeni ziyaret ettiğimizde, çevresi hakkında, aktif süreçleri ve tarihini öğrenmek için büyük miktarda bilgi ediniriz ve genellikle yanıtlanması gereken bir dizi yeni soruya neden oluruz. Bu uzay sondaları (ve Hubble gibi teleskoplar), Güneş Sistemi'ndeki bir avuç gezegenin ve uyduyun potansiyel olarak yaşanabilir ortamlara sahip olduğunu ve uzaylı yaşamı destekleyebileceğini ortaya koymuştur.
Bugün Venüs'ün yüzeyi, gezegenin kalın karbondioksit atmosferinin sera etkisi nedeniyle bir fırından daha sıcak olan cehennem gibi bir manzaraya sahiptir. Ancak erken dönem Venüs'ü Dünya'ya daha çok benzeyebilir ve Venüslü mikrobiyal yaşamın, atmosferin yüksek katmanlarına göç ederek hayatta kalma şansı olabilir. 50-60 km yüksekliklerinde sıcaklık daha serindir ve bulutlarda bir hava yosunu tabakası bulunabilir. Ancak bulutlar son derece asidiktir, bu nedenle Venüs yaşamının olasılığı muhtemelen düşüktür.
Bugün Mars'ın modern yüzeyi donmuş bir çöl gibidir ve Güneş'ten gelen morötesi ışınlara maruz kalmıştır, ancak yaklaşık 3.8 milyar yıl önce çok daha sıcak ve ıslak olduğu düşünülüyor. Eski göller, nehir vadileri ve muhtemelen kuzey yarım küreyi kaplayan büyük bir okyanusun kanıtları bulunmaktadır. Yaşamın yapı taşları olan organik moleküllerin de Mars'ın yüzeyinde bulunduğu düşünülmektedir, bu yüzden belki de Kızıl Gezegen kendi yaşamını geliştirmiştir. Herhangi bir Mars mikrobu muhtemelen yüzeyde uzun zamandır soyu tükenmiştir, ancak daha derin yeraltında hayatta kalabilirler.
Europa, Jüpiter'in etrafında dolanan büyük uydulardan biridir. Yüzeyi sert donmuş buz olsa da, altında Jüpiter'in güçlü kütle çekimi alanında yörüngeye girdikçe esneyip şekil değiştiren ayın 'gelgit ısıtması' tarafından ısınan bir sıvı su okyanusu bulunmaktadır. Bu süreç ayrıca Europan deniz tabanında hidrotermal bacaları da tetikleyebilir, bu da Dünya'nın okyanuslarında yaşam için vaha görevi görebilir.
Enceladus, Satürn'ün bir uydusudur, ancak birçok açıdan Europa'ya benzer. Soğuk, buzlu bir yüzeye sahiptir ve bu yüzeyin altında, ayın kayalık çekirdeği ile temas halinde olan sıvı su okyanusu bulunmaktadır. Güney kutbu etrafındaki buzlu kabukta uzun kırıklardan su jetleri fışkırır ve bu jetlerin analizi suyun tuzlu olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu sızıntılarda organik moleküller de tespit edilmiştir ve hidrotermal aktiviteye dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu yabancı okyanusun oldukça alkalik olduğu düşünülse de, yaşanabilir olabilir.
Titan, Satürn'ün etrafında dolanır. Bu, Güneş Sistemi'ndeki tek kalın bir atmosfere sahip olan ve organik kimya bakımından zengin olan bir uydudur. Titan'ın kuzey kutbu civarında büyük göller keşfedilmiştir, ancak bunlar su yerine sıvı etan ve metan ile doludur. Su yerine etan temelli bir yaşamın olup olamayacağı hala açık bir sorudur, ancak Titan karmaşık bir dünyadır ve Dünya'dakilerden çok farklı bir biyokimya ile yaşam biçimlerini barındırabilir.
Galaksi çok eski ve zeki yaşam formları, bizden milyonlarca yıl önce başka bir yaşanabilir dünyada evrimleşmiş olabilir ve potansiyel olarak tüm galaksiye yayılmış olabilir.
Ancak yapay radyo sinyallerini dinlemek veya teknolojik yapıların belirtilerini aramak için aralıklı olarak 60 yıldan fazla bir süredir yapılan programlara rağmen, henüz orada zeki bir yaşamın ikna edici bir kanıtı bulunamadı... henüz.
Okurken beynim yandı bu nasıl bir Türkçe'dir anlamadım ki 🤷♂️