Uykunun genel sağlığımız üzerine olan etkisi, her geçen gün sayısı artan çalışmalar sayesinde giderek daha da gün yüzüne çıkıyor. Çevremizde birçok kişinin anksiyete ya da travma sonrası stres bozukluğu gibi sebeplerden, yorgunluktan ya da iş temposundan verimli uyumadığını sık sık görüyoruz.
Peki uzay boşluğu gibi, insan vücudunu her açıdan zorlu bir ortama sokan bir yerde bilim insanları nasıl uyuyor? Sizler için tavsiyelerini derledik.
Uluslararası Uzay İstasyonu, Dünya etrafında her 90 dakikada bir döner. Bu da demek oluyor ki Güneş, günde 16 kez doğar.
Bu yüzden astronotlar sürekli olarak sirkadiyen ritim bozukluğu yaşar. NASA bilim insanları, bu sorunla baş etmenin en etkili yolunun, aynı saatte yatmak ve kalkmak olduğunu öne sürüyor.
İşte bu yüzden uzaya yolculuk etmeden önce, astronotlar kendi ritimleri ve alışkanlıkları doğrultusunda tasarlanmış uyku programlarına tabi tutulurlar.
Uykuya dalma süreci çoğunlukla yatmadan önce yaptığımız şeylerle doğrudan ilişkilidir.
Akşamları koşmak veya spor salonuna gitmek vücudumuzu aktive eder ve vücut ısısını artırır, böylece kişinin uykuya dalması için daha fazla zamana ihtiyacı olur. Uyku böylece düzensizleşir.
Astronotlar yatmadan birkaç saat öncesinde fiziksel aktivitelerini en aza indirirler. Akşamları ağır yemekler yememek ve kahve içmemek de uykuya dalmaya yardımcı olacaktır.
Bilgisayarlarımızın ve akıllı telefonlarımızın yaydığı mavi ışık, uykumuzu etkiler. Bu parlak ışık (Güneş ışığından %40 daha parlak), uyku hormonu olan melatonin üretimini azaltır. Bu yüzden NASA astronotları yatmadan 2-3 saat önce elektronik alet kullanmayı bırakmaktadır.
Eğer henüz bu alışkanlığı edinemediyseniz mavi ışığı azaltan uygulamalar, ayarlar ya da bir gözlük kullanabilirsiniz.
Uzay istasyonundaki aydınlatma, astronotların sirkadiyen ritimleri üzerinde önemli bir rol oynar. İşte bu yüzden mavi ışık yayan floresan ışıkları uzay araçlarında asla kullanılmaz. Rengi ve yoğunluğu değişebilen LED ışıklar sayesinde astronotlar gündüz daha fazla gece ise daha az mavi ışığa maruz kalırlar.
Yatak odanızda sarı veya turuncumsu renk ışıklar tercih edin.
Uzay aracında görev yapan her bir astronotun kendine ait, ışıksız bir uyku kabini vardır. Böylece güneş doğduğunda uyanmak zorunda kalmazlar.
Çünkü bir yatak odasına ne kadar az ışık girerse vücut o kadar çok melatonin salgılar.
Eğer yatak odanız yeteri kadar karanlık ya da sessiz değilse, kulak tıkaçları, kalın perdeler ya da uyku maskeleri kullanın. Odanızın yeteri kadar hava aldığından da emin olun.
Bazı insanlar stres ve anksiyete nedeniyle uyku bozuklukları yaşar. Bu durumlarda NASA astronotları, sakinleşmelerine yardımcı olan bilişsel davranışçı bir terapi kullanır. Öte yandan basit rahatlama egzersizleri de uykuya dalmamızı kolaylaştıracaktır.
Örneğin;
5'e kadar sayarak yavaş ve derin bir nefes alın
Nefesinizi içinizde tutarak 5'e kadar sayın
Nefesinizi verirken yine 5'e kadar sayın
Bu egzersizi kaslarınız gevşeyene dek birkaç kez tekrar edebilirsiniz.
Astronotlar hafif bir uyku bozukluğu hissettiği zaman, melatonin takviyesi haplar alır; çay, kahve veya çikolata gibi kafein içeren ürünler tüketirler.
Melatonin uykuya dalmanıza yardımcı olur. Kafein ise uykunuzu alamadığınız zaman performansınıza katkı sağlar.
Bilimsel araştırmalara göre, kanımızda 400mg kafein bulunması oldukça işimize yarıyor. 5 saat uyku aldığımız bir geceden sonra sabah kalkar kalkmaz 2 fincan, 4 saat sonra 2 fincan daha kahve içersek, daha çok konsantre olabiliriz.
İyi uykular!
arkadaş bir insan her gece 7 8 kez uyanır mı ya bu modern hayat bok etti uyku duzenimizi