Merhaba sevgili okur, bu yazıda medeniyet, devlet ya da imparatorluğun insanlığa bıraktığı değerlerden olan köprüleri inceleyeceğiniz. Urartulardan Cumhuriyetin kabulüne kadar Anadolu'da binlerce yıla meydan okuyan tarihi köprüleri gelin beraber inceleyelim. (Köprüler yapıldığı döneme göre listelenmiştir)
Muş'un Malazgirt ilçesine 2 kilometre uzaklıkta bulunan köprünün Urartular döneminden kaldığı bilinmekte. Kesme taştan tek gözlü olan köprü 3 m. uzunluğunda, 1 m. genişliğindedir.
Clandras Köprüsü Uşak Karahallı ilçesinde bulunan, Frigyalılar döneminden kalma tarihi bir köprüdür. Köprü’nün Banaz Çayı üzerine yaklaşık 2500 yıl önce yapıldığı bilinmekte. Köprünün iki ucu, dağ beli üzerine oturtulmuştur. Taşların yüzleri kalemle işlenmiş olup kemerlerin iri taşları zıvanalı olarak birbirine kenetlendirilmiştir. Köprünün kemeri kasnak biçimindedir.
Çobançeşme Köprüsü, İstanbul'un Bahçelievler ilçesi Çobançeşme mahallesinde Ayamama Deresi üzerine yapılmış tarihi bir köprüdür. Köprü adını yanındaki Çoban Çeşmesi'nden almakta. Köprünün ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemekte.
Baç Köprüsü diğer adıyla Justinyen Köprüsü, Mersin Tarsus'da bulunuyor. Bizans imparatoru I. Justinianus tarafından yaptırılan köprü Orta Çağ'da köprüden geçenlerden baç adı altında vergi alınmakta oluşu sebebiyle, halk arasında 'Baç Köprüsü' adını almıştır.
Murat Nehri üzerinde bulunan eski Palu Köprüsü rivayete göre Roma Dönemi’nde yapılmıştır.156.50 metre uzunluğunda ve 3,5 metre genişliğinde olan köprü Zamanında güney-kuzey bağlantısını sağlayan tek ulaşım ve geçiş yeriymiş. Tarihi kaynaklarda Pal Köprüsüİstanbul’u Bağdat’a bağlayan köprü olarak geçmektedir.
Cendere Köprüsü, Adıyaman'da aynı isimli Cendere çayı üzerinde bulunan ve dünyanın hâlen kullanılmakta olan en eski ve tarihi köprülerinden biridir. Adıyaman’a 55 km mesafede, bugün Eskikale olarak bilinen bir antik yerleşim bölgesinde bulunan köprü Kahta ve Sincik’i birbirine bağlar. Romalıların yaptığı 2. en geniş kemerli köprüdür.
Justinianus Köprüsü veya Sangarius Köprüsü (halk arasında: Beşköprü), Türkiye'de, Geç Roma Döneminden kalma, Sakarya nehri üzerinde bulunan taş köprüdür. Köprü Doğu Roma İmparatoru Justinianus (527–565) tarafından başkent Konstaninopolis ile imparatorluğun doğu vilayetleri arasındaki ulaşımı kolaylaştırmak için inşa ettirilmiş.
Kemer Köprüsü, Roman segmental ark şeklinde, Muğla Koca Çayı'na doğru Kemer Köyü'nden 4 km yukarıda, nehir yatağının 500 m'ye ulaştığı bir yerdedir.[ Şu anda sadece 29 m uzunluğunda, 4.5 m genişliğinde bir kısmı kalsa da geçmişte köprü yapımını çok iyi temsil etmekte.
Taşköprü, Mersin'in Silifke ilçesinde şehir merkezinin ortasından geçen Göksu'nun üzerinde bulunan Roma döneminden kalan bir köprüdür. Orijinal hali yedi gözlü olan köprü yapılan restorasyonlar sonrası beş gözlü hale gelmiştir. Günümüzde temelleri hariç tamamen modern hale getirilmiştir.
Teknik ve tarihi bakımdan Kırkgöz Kemeri köprüsü, veya diğer adıyla Limyra Köprüsü dünyadaki en eski basık kemerli köprü örneklerinden biridir. 360 m uzunluğundaki bu taş köprü Antalya Finike Hasyurt mahallesi sınırları içinde yer alan antik bir Likya kenti olan Limyra'da Alakır Çayı üzerindedir.
Taş Köprü, Adana Seyhan Nehri üzerinde kent merkezinde Seyhan) ve Karşıyaka (Yüreğir) yakalarını birleştiren köprüdür. Adana'nın simgesi olarak kabul edilen köprü Roma dönemi eseri olup Roma İmparatoru Hadrianus tarafından yaptırıldığı ve Roma İmparatoru I. Justinianus zamanında onarımı yaptırıldığı bilinmekte.
Misis Köprüsü, Ceyhan Nehri üzerinde, Adana Yüreğir ilçesine bağlı Misis Beldesinde yer alan tarihi bir köprüdür. 4. yüzyılda Roma İmparatoru Flavius Julius Costantinus tarafından yaptırıldığı bilinen, 6. yüzyıl ortalarında Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından onarımı yaptırılmıştır. Dokuz gözlü olarak inşa edilmiştir. Eski Adana Halep kara yolu olarak kullanılan köprü Anadolu’nun ilk Roma Köprüsü olarak bilinmektedir.
1222 yılında dönemin Ankara valisi Kızıl Bey tarafından yaptırılan köprü eskiden kullanılan Bağdat ticaret yolunun Ankara kavşağında yer almakta. Osmanlı döneminde kervanların yanı sıra askere ve hacca giden insanların kullandığı ve yola çıktıkları nokta olan köprü Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde bulunmakta.
Çanlı Köprü, Uşak'ın Banaz Çayı'na dökülen Dokuzsele Deresi'nin üzerinde bulunan tarihi bir köprüdür. Çanlı Köprü Uşak-Denizli yoluna geçit veren köprü tek gözlüdür ve ampir üslupta kemerlidir. Selçuklu Devleti zamanında 1255 yılında Sipahsalar Şecauddin adında bir kişi tarafından yaptırıldığı yazılı bir kitabesi vardır.
Çeşnigir Köprüsü, Kırıkkale'nin Karakeçili ilçesi ile Köprüköy beldesi arasında, Keskin sınırları içerisinde bulunan Kızılırmak Nehri üzerinde Büyük Selçuklu Devleti zamanında yapılan bir köprüdür.
Eğri Köprü, Sivas'ta bulunan, Kızılırmak üzerine yapılmış olan tarihi köprüdür. Giriş yönündeki araziden biraz yüksekte bulunan köprü en yüksek noktasına ulaştığında yaklaşık 130 derecelik bir açıyla sola döner ve ismini bu eğrilikten alır. Eskiden trafiğe açık olan köprü şu an kullanılmamakta.
Malazgirt’in girişinde bulunan bir Selçuklu yapısıdır. 10 m uzunluğunda, 5 m genişliğindedir. Günümüze kadar gelebilmiş nadir Selçuklu köprülerinden biridir.
Artuklu Beyliği döneminde, Timurtaş Bin-i İlgazi tarafından 1147 yılında yaptırılan, 7 metre eninde ve 150 metre uzunluğunda tarihi bir köprüdür. Renkli taşlarla inşa edilmiş, onarımlarla günümüze kadar ulaşan köprü adını Mervaniler’in kurucusu olan Bad’dan almış olabileceği tahmin edilmektedir. Malabadi Kürtçe’de Bad’ın evi, mülkü anlamına gelmektedir. Ayrıca Malabadi köprüsünün bulunduğu Silvan’da yaşayan Badıkan Aşireti’nin kökleride Bad’a dayanmakta.
Abdal Köprüsü, Bursa Nilüfer Çayı üzerinde Acemler ve Hürriyet Mahallelerini birbirine bağlayan tarihi bir köprüdür. Acemler Köprüsü olarak da bilinen köprüyü Köprü Abdal Çelebi isimli bir tüccar tarafından 1669 yılında yaptırmıştır.
Varda Köprüsü, Adana’nın Karaisalı ilçesi Hacıkırı (Kıralan) mahallesinde bulunan, yöre halkı tarafından 'Koca Köprü' olarak da adlandırılan tarihi bir diğer köprümüz.1912 yılında Almanlar tarafından inşa edildiği için Alman köprüsü olarak da adlandırılır.
Babaeski Köprüsü, Kırklareli ilinin Babaeski ilçesinde IV. Murat devrinde yaptırılmıştır. Ergene Nehri kollarından bir tanesinin üstünde bulunan köprünün uzunluğu 72, genişliği ise 5,85 metredir. Köprünün ortasında 5 beyitlik bir kitabe bulunmakta.
Uzun Köprü, Edirne Ergene Nehri üzerinde, Anadolu ile Balkanları birbirine bağlayan tek ve dünyanın en uzun taş köprüsü olma özelliğini taşıyan tarihi köprüsüdür. Eski adı Ergene Köprüsü olup Edirne'nin Uzunköprü ilçesine ismini vermiştir. Köprü 1426-1443 yılında Osmanlı Padişahı II. Murat tarafından, dönemin başmimarı Müslihiddin'e yaptırıldı.
Beylerhan Köprüsü Uşak ilinin Beylerhanı köyü sınırları içinde bulunan büyük bir köprüdür. İki büyük dört küçük olmak üzere altı gözü olan köprünün kemerlerinin ilk beşi yarım daire şeklinde, beraber batı kısımdaki altıncı kemer, sivri kemer formunda çift merkezlidir. Mimarisine göre erken Osmanlı dönemi veya Germiyanoğlulları beyliğine ait olduğu düşünülmektedir.
Talazan Köprüsü, Tokat ili, Niksar ilçesine 15 km mesafede, Kelkit Çayı üzerindeki bir köprüdür. Kelime anlamı sağlam, güvenilir demek olan köprü Erbaa-Reşadiye yoluna 1,5 km mesafededir. Kitabesi günümüze ulaşamadığından yapım yılı açısından tam bir tarih bilinmemekte ama yapı üslubundan ve bazı kaynaklardan köprünün 13. yüzyılın ilk yarılarında yapıldığı tahmin edilmektedir.
Çifte Köprü, Artvin şehrinin Arhavi ilçesinde bulunan iki bitişik kemer köprüdür. Köprülerin ne zaman yapıldığına dair bir kanıt bulunmuyor ama bilim insanları, köprünün Osmanlı İmparatorluğu sırasında, 18. yüzyılda inşa edildiğini tahmin etmektedirler. Atlas dergisi ise yapım tarihini 19. yüzyıl olarak belirtmektedir.
Köprü, Kayserinin Sarıoğlan ilçesi Karaözü köyünde yer alan tarihi bir köprüdür. Köprünün yapımına ilişkin herhangi bir yazıt yok fakat 1538 yılındaki (Kanuni Sultan Süleyman dönemi) onarımına ilişkin bir yazıtta köprünün Dulkadiroğulları Beyliği'nden Alaüddevle Bozkurt Bey'in oğlu Şahruh tarafından yaptırıldığı yazmaktadır.
Demirköprü, Seyhan Nehri üzerinde, Seyhan ve Yüreğir ilçelerini demiryolu ile birleştiren, Adana Reşatbey ile Sinanpaşa arasında bulunan tarihi bir demirköprüdür. Birinci Dünya Savaşı'ndan önce 1912 yılında Almanlar tarafından Alman sermayesi ile inşa edilmiştir. Köprüde 5 açıklıklı olup, 312 m. uzunluğunda çelik kafes tipi bir köprüdür.
Nasrullah Köprüsü (Kambur Köprü) Kastamonu’da bulunan bir 16. Yüzyıla ait köprüdür. Köprü Kastamonu’nu merkezi ikiye ayıran Karaçomak çayı üzerinde bulunuyor. Köprü 1501 yılında kadılık yapan Nasrullah tarafından yaptırılmıştır.
Mikron Köprüsü, Rize Çamlıhemşinde bulunan tarihi bir kemer köprü örneğidir. 41 metre uzunluğundaki köprünün19. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Köprünün kemerinde kesme taşlar, ayakları moloz ve korkulukları ise briketten örülerek yapılmıştır. 1998 yılında özgün hali değişmeyecek şekilde düzeltilmiştir.
Halıpazarı Köprüsü, Uşak Banaz Çayı'na dökülen Dokuzsele Deresi'nin üzerine inşa edilmiş tek gözlü köprüdür. 1671 yılında Uşak'a uğrayan Evliya Çelebi, bu köprüden geçtiğini yazmıştır bu nedenle 400 yıldan fazla bir tarihe sahip olduğu anlaşılmakta.
Mecidiye Köprüsü diğer adıyla Meriç Köprüsü olarak bilinmekte. 1842 yılında Abdülmecit zamanında yapımına başlanmış ve 1847'de bitirilmiştir. Mermer yazıtı olan köprünün kubbesinde daha önceleri güneş şeklinde demirden yapılmış bir paratoner olduğu bilinmektedir.
Alifuatpaşa Köprüsü olarak da bilinen İkinci Beyazıt Köprüsü Sakarya'nın Geyve ilçesinde Alifuatpaşa kasabasında II. Bayezid tarafından yaptırılmıştır. İkinci Bayezid Köprüsü Sakarya Nehri üzerinde bulunup, uzunluğu 196,5 genişliği ise 5.5 metredir. Köprünün yedi satırlık Arapça bir kitabesi vardır. 15 gözü olan köprünün günümüzde sadece 5 gözünden su geçmekte.
Irgandı Köprüsü, Bursa'da zanaatçıların geleneksel el sanatlarını icra ettiği bir köprüdür. 1442 yılında Irgandılı Ali’nin oğlu Hacı Muslihiddin tarafından inşa edilmiş olup 1854 yılında Büyük Bursa Depremi'nde hasar görmüştür. Kurtuluş Savaşında Yunan ordusu tarafından bombalanan Irgandı Köprüsü, 2004 yılında belediye tarafından yenilendi ve kullanıma açıldı.
Edirne İkinci Beyazıt Köprüsü, II. Bayezid tarafından Edirne'de Tunca nehri üzerine yaptırılmıştır. köprüdür. II. Bayezid Edirne'deki büyük külliyesinin şehirle bağlantısını sağlamak amacıyla bu köprüyü inşa ettirmiştir. Yeni İmaret Köprüsü ismiyle de bilinen köprünün kitabesi yoktur.
Büyükçekmece Gölü'nün Marmara Denizi ile birleştiği noktada Mimar Sinan tarafından inşa edilen köprü Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) Zigetvar Seferi'ne çıkarken, ordunun, Büyükçekmece Gölü ile denizin birleştiği bu noktadan sallarla karşıya geçmekte çok zorlanması üzerine yapılmıştır. Ancak Kanuni Sultan Süleyman, Zigetvar Kuşatması sırasında vefat ettiği için köprü, oğlu II. Selim zamanında, 1567'de tamamlanmıştır.
Osmancık İkinci Beyazıt Köprüsü, Çorum'un Osmancık ilçesinde II. Bayezid tarafından inşa ettirilen köprüdür. Kızılırmak üzerinde yapılan İkinci Bayezid Köprüsünün 5 satırlık Arapça bir kitabesi bulunuyor. Köprü üzerinden geçen yol, Koyun Baba türbesine ulaştığından bu köprüye Koyun Baba Köprüsü de denilmekte.
Harâmidere Köprüsü, Küçükçekmece Gölü ve Büyükçekmece Gölü arasında yer alan tarihi köprü. Uzunluğu 74,40 m olup genişliği 6,29 metre olan, yapımında kullanılan malzemesi muntazam kesme taşlardan olan köprünün diğer adı Kapıağası Köprüsüdür.