Üniversitelerin Giriş Derslerinde Neden Hep “101” Yazar?

15.05.2025 - 17:25

Üniversite hayatına adım atan herkesin karşılaştığı ilk derslerden biri “101” ile kodlanmış o meşhur giriş dersleridir. Psikoloji 101, İngilizce 101 ya da Tarih 101 gibi. Bu sayı sanki başlangıcı temsil eder hale geldi. Ama neden 101 de mesela 100 değil? İşte cevabı tam 1929 yılına kadar uzanıyor. Gelin bakalım...

Kaynak

"101" kodunun ilk kez resmi olarak kullanılması 1929 yılına, Buffalo Üniversitesi’nin ders kataloğuna dayanıyor. Görseli — Ancak bu sistemin yaygınlaşması 1930’lu yılları buldu. O dönemde Amerika’daki üniversiteler, ders adlandırma işini daha mantıklı hale getirmek istiyordu çünkü her okulun kendine göre isimlendirdiği dersleri karşılaştırmak zordu.
Özellikle öğrenciler mezun olduktan sonra farklı eyaletlerde iş aramaya başladığında, işverenlerin ders isimlerini kıyaslayabilmesi bir ihtiyaç haline geldi. Böylece üç haneli sistem yaygınlaştı ve bu sistemde '101' her zaman giriş dersi anlamına geldi.

Yeni sistemin temelinde her rakamın bir anlamı vardı. Görseli — İlk rakam öğrencinin sınıf seviyesini gösteriyordu (1 = hazırlık ya da birinci sınıf). İkinci rakam genellikle bölüm ya da içerik alanını temsil ediyordu. Üçüncü rakam ise o dersin bölüm içindeki sırasını belirliyordu.
Örneğin, Kent State Üniversitesi’nde bir giriş seviyesi İngilizce dersi '160' koduyla anılıyordu. '1' birinci yıl, '6' içerik alanı, '0' ise dizideki ilk ders olduğunu gösteriyordu. Fakat her okul farklı sistem kullandığı için zamanla okullar birbirine benzeyen kodlara yöneldi ve en sade başlangıç örneği olan '101' öne çıktı.

Zamanla bu 101 kodu, yalnızca üniversite kampüslerinin değil günlük dilin de bir parçası haline geldi.

1960’larda Woody Allen bir gösterisinde 'God 101' ve 'Death 101' diyerek bu kodla dalga geçti. 1972 tarihli bir Time makalesi ise 'Social Relevance 101' başlığıyla artık bu kullanımın popüler medyada da yer bulduğunu gösterdi.

1986’da Oxford English Dictionary, 101'in akademi dışı anlamda ilk kullanımını kaydetti. Bugün artık bir şeyi temelden anlatmak isteyen herkes konunun adının yanına 101 ekleyerek onun basit bir giriş seviyesi olduğunu vurguluyor.