Geleneksel Medya ve Yeni Medyanın halef selef mücadelesi iyice kızışmışken, ABD seçimleri ve Berat Albayrak istifası esnasındaki medya refleksleri, aslında artık bu mücadelenin kazananını açık ara belli etti. Kral Öldü, Yaşasın Yeni Kral, İyi ki varsın Onedio…
ABD seçimlerinde mitingler düzenleyip, eyalet eyalet gezen Trump değil de sıkı bir dijital ekiple, daha çok bilgisayar başında mesai harcayan Biden’in başkan olması sosyal medyanın etkisini ifade ediyor. Elbette meselenin ne kadarı “meşru” dijital marketing – influencing, ne kadarı başta Facebook olmak üzere gayrı meşru veri aktarımıdır bilinmez ama şu aşikar: Yeni Medya Kazandı.
İç siyasetin bir numaralı gündemi ise elbette Berat Albayrak istifası. Sayın bakan istifasını Instagram üzerinden yayınladı, sosyal medyada konuşuldu, yanında olanlar sosyal medyadan destek mesajları yağdırdı, karşıt fikirliler sosyal medyada mutlu oldu. Doğru bilgileri süzebilenler oradan fikir sahibi oldu, dezenformasyon yapanlar bu fırsatı iyi değerlendirdi. Ya geleneksel medya? Temkini elden bırakmamak, teyitli bilgi almadan haber yapmamak, garantili iş yapma refleksi neredeyse 24 saat boyunca Türkiye’nin bir numaralı gündem maddesini görmezden gelmelerine neden oldu. Peki görmezden gelindi de ne oldu? Sadece ve sadece iletişimin bu hızına ayak uyduramamakla kaldılar, sayın bakanın Instagram üzerindeki aksiyonunun hızına yetişemediler.
O halde yeni medya ve geleneksel medya mücadelesine ONEDİO’ca bir bakış açısı…
Yeni medya diye tabir ettiğimiz sosyal medyanın, hayatın her alanındaki etkisi yoğun şekilde hissedilirken, yeni medya ve geleneksel medya arasındaki rekabet ve etkileşim, teknoloji ve pazarlamanın sınırlarını zorlar hale geldi. Gazete, dergi ve televizyon gibi geleneksel basın-yayın organlarıyla, internet medyasının en temel farkı kabaca; geleneksel medyanın (yayıncıdan alıcıya) tek yönlü, sosyal medyanın ise karşılıklı (interaktif) kullanımı ve etkileşimi olarak ifade edilebilir.
1980’lere kadar gazeteler ve TRT kanalıyla medya iletişimi sağlanan Türkiye’de Körfez Savaşı’yla beraber önce TV’lerin önemi konusunda algı oluştu, bunu takiben de medyada liderlik çatışmaları başladı. Bu çatışmalarda son dönemlerde, önce geleneksel medya ile sosyal medya çatışmaları yerini, anlık iletinin sınır tanımadığı teknolojik şartların geliştiği bu günümüzde sosyal medyanın kendi içerisindeki çatışmalara bıraktığını görmekteyiz.
İnternetin 1993’te gelmesine rağmen gerçek anlamda yaygın kullanımı 2007’de başladı. Çünkü 2007’de internet kullanımı ADSL ile ucuzlayarak artış gösterdi. Bu bakımdan Türkiye’de internet haberciliğinin de doğum tarihi 2007’dir. Yakın gelecekte gazeteleri geride bırakacağına inanılan internet haberciliği, gazete tirajlarının her yıl düşmesine neden olurken, geleneksel medya (gazete, dergi ve televizyonlar) yeni medya olarak adlandırılan sosyal medyayı da önemli bir enstrüman olarak kullanmaya başladılar. Hızla artan nüfusa ters orantılı olarak her sene ortalama %10 gibi bir azalma yaşanan gazete tirajlarında 2010’da yıllık tiraj 2 Milyar 432 milyonken, 2019 rakamı 1 Milyar 259 milyona düştü.
Türkiye’nin en yüksek tirajlı gazetesinin en yüksek aydaki erişimi 792 bin iken (tiraj ile erişimi karıştırmamak lazım, tiraj=erişim/3 olarak hesaplanabilir); en fazla erişim olan haber sitesinin erişimi 235 milyon 500 bin.
Geleneksel ve yeni medya olarak tabir edilen her iki mecranın birebir özelliklerine, hedef kitle ile etkileşimlerine, fayda ve maliyet ilişkilerine bir göz atalım:
5.1 Geleneksel Medya
Geleneksel medyada olayların yayın organları vasıtasıyla insanlara haber olarak duyurulduğu ve bu yolla iletişim kurulan ortamıdır. Bu yayın organları genel olarak tek yönlü bir iletişim sürdüren yani bir nevi propaganda yapan ve gerek yayınlanan içeriğin, gerekse yapılan reklam ve duyurularının tam olarak hangi kitleye, nasıl ulaştığını ve bu çalışmaların sonuçlarını ölçümleyemeyip, sonuçlarını analiz edemeyen bir yapıdadırlar. Geleneksel medyada vatandaş, birey olarak sadece tüketicidir. Tüketir ve yorum yapamaz, içerik üzerinde değişiklik yapamaz ve yayınlayamaz. Üreticiyle bağlantı kurmak bir yana, çoğu durumda karşında muhatap dahi bulamaz.
Günümüz şartlarında değişen medya alışkanlıkları itibariyle Geleneksel Medyaya, kitle iletişim araçları denilmesi de yanlıştır. Çünkü artık kitle iletişim aracı vazifesini üstlenen bilgisayar teknolojisi, bir sosyal medya kanadı olarak karşımızdadır, yani geleneksel medya, sosyal medya öncesinde bizim karşımıza çıkmış medya organlarıdır.
5.2 Yeni Medya
Sosyal Medya ya da Yeni Medya; gelişen bilgisayar, İnternet ve mobil teknolojisi ile ortaya çıkan, kullanıcıların zamandan ve mekandan bağımsız bir şekilde interaktif olarak etkileşimde bulundukları sanal medya ortamıdır.
Sosyal Medya için “Yeni” kavramının kullanılması; mesajın değil, ortamın paylaşılmasında getirilen yenilik nedeniyledir. Tarih boyunca insanlar ve toplumlararası bir mesajlaşma olmuştur. Kimi zaman haber güvencini, duman ve en ilkel çağlarda mağara duvarları yazılarından, günümüzde kullanılan son sürat teknoloji ile iletilen bilgiye kadar, temel amaç hep mesajın taşınması olmuştur. Günümüzde ise bilgi, her türlü veri ile birlikte ortamın taşınması şeklinde olmasından dolayı “yeni medya” kavramı ortaya çıkmıştır.
İstenildiği anda seçilebilir,
Adresleme yapılabilir,
Anlık veri transferi olarak paylaşılabilir,
Anlık geri bildirimler yapılabilir,
Doğru bir dijital strateji ile etkileşim çevresi arttırılabilir,
Kolayca depolanabilen devasa belleklerde arşivlenebilir, analiz edilebilir, filtrelenebilir.