Ümit Sanlav Yazio: Sosyal Medyayı Kimler Hangi Amaçla Kullanıyor? 1

22.06.2021 - 18:08

23.06.2021 - 12:37

Bu hafta ve bir sonraki haftalardaki yazımızda kimilerinin dost, kimilerinin ciddi ilişki, kimilerinin anlık eğlence arayışında olduğu; kimilerinin sadece vakit geçirmek, kimilerinin yaşam tarzı olarak gördükleri sosyal medyanın bu yönleriyle birlikte, daha çok profesyonel kullanımına değineceğiz.

Sosyal Medya tanımlanmasında gerek kullanıcılar, gerekse sosyal medya araçları anlamında farklı mecralar bulunmakla beraber, 5 ana başlık altında toplanabilir:

Ortaklaşa yapılan projeler, bloglar, mikroblog siteleri, içerik grupları ve sosyal ağ siteleri.

Ortaklaşa Yapılan Projeler

Bu tip projeler eş zamanlı olarak yapılan ortak çalışmaların sonuçlarıdır ve birçok kullanıcının katılımıyla yapıldıkları için de belki de “en demokratik yapı” olarak nitelendirilirler. Ortaklaşa yapılan projelere verilebilecek en iyi örnek “wiki”lerdir.

Eski tip ansiklopedi mantığıyla ilerletilen bu yeni sanal alan üzerinde, kullanıcılar belirli terimler, başlıklar altında bilgilerini standart bir dil ile paylaşmaktadırlar. Burada önemli olan bir husus, birçok kişinin gösterdiği efor sayesinde ortaya çıkan proje ya da bilginin, tek bir kişi tarafından ortaya konan bir işle karşılaştırıldığında çok daha iyi sonuçlar verdiğidir.

OECD tarafından yapılan araştırmaya göre, bloglar sosyal medyanın ilk örnekleri arasında yer almakta ve tarihlendirme mantığıyla ters kronolojik sıraya göre düzenlenmiş özel tipteki web siteleri olarak tanımlanmaktadırlar. Her bir blog genel olarak tek kişi tarafından idare edilmekte olsa da başka kullanıcılarla iletişim imkânını da yorum yazma opsiyonu ile sağlamaktadırlar.

Mikroblogging: Amiral Gemi Twitter

2007 yılında kullanıcılara açılan Twitter, en iyi mikroblogging sitesi örneği olarak karşımıza çıkmakta. Mikro olarak adlandırılmasının sebebi Twitter kullanıcılarının istedikleri herhangi bir konu hakkında 280 karakter dâhilinde mesaj (tweet) atabilmeleridir. Zhao ve Rosson’un yaptıkları çalışmaya göre Twitter kullanıcılarının 3 temel amaçla tweet attıklarına işaret etmektedir:

Arkadaşlarıyla iletişim içinde olmak,

Bilgi arayışında olma ve bunun için Twitter üzerinden yapılan bilgi paylaşımından yararlanabilmek,

Stres atabilmek.

İçerik grupları farklı medya türlerinde yapılmış dokümanların, videoların, fotoğraf ve sunumların kullanıcılar arasında paylaşımını hedeflemektedir. Video paylaşım konusunda başı çeken sitenin YouTube olduğu göze çarpmaktadır. Fotoğraf paylaşımı konusunda farklı birçok site olsa da Instagram ve Flickr kullanıcıların en çok tercih ettikleri siteler arasında yer almaktadır. Bu sitelerde kullanıcıların uymaları gereken bir dizi kurallar bulunmaktadır ve böylelikle kaçak/yasadışı içeriğin bu sitelere yüklenmesinin engellenmesi hedeflenmektedir.

Sosyal ağ siteleri ve kullanıcı profilleri: Amiral Gemi Facebook

Sosyal ağ sitelerinin genç İnternet kullanıcıları arasında çok popüler olduğuna sıkça değinilmektedir. We Are Social 2021 raporua göre 2 Milyar 750 Milyon civarındaki kullanıcısıyla sosyal medya alanında başı çeken ağın Facebook olduğu belirtilmiştir.

Facebook kullanıcıları daha yüksekten atıyor

Bunun yanı sıra KakaoTalk, Path, LINE and WeChat gibi bazı özel sosyal ağların da farklı ülkelerdeki kullanıcılar tarafından tercih edildiği belirtilmiştir. Sosyal ağ siteleri üzerine yapılan çeşitli araştırmalardan birinde “Kendini online düzlemde tanıtma” konusunda; kullanıcıların online sitelerde isimsiz olarak kimlik oluşturduklarında bu kişilerin rol üstlenme oyunlarına yönlendikleri ve normatif olmayan davranışlar sergiledikleri görülmüştür. Facebook üzerine yapılan araştırma sonuçları ise bu ağın kullanıcılarının diğer sosyal ağ kullanıcılarına göre daha farklı davranış biçimleri olduğuna, kimlik ve kişiliklerini, daha fazla değerli hâle getirebildikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Burada Instagram özeline dikkat çekilmesi gerekiyor. Her ne kadar teknik olarak “içerik grubunda” yer alsa da, kullanıcı alışkanlıkları itibariyle “sosyal ağ” kategorisinde de ele alınabilir ve Facebook’tan sonra 2. sırada gelir. Burada asıl konu Facebook ve Instagram kullanıcılarının kendileri hakkındaki bir şeyler söylemek yerine (fotoğraf, karikatür veya video tarzı görsellerle) göstermeyi, kişisel olarak anlatımda bulunmak yerine aidiyet duygusuyla ima etmeyi tercih ettikleridir.

Facebook ve Instagram üzerine yapılan araştırmalar içinde ilginç olan bir diğer veri de; kullanıcıların paylaşım yapmaktan ziyade, başkalarının paylaştıklarına bakarak daha fazla vakit geçirmeleri.

Bir sonraki yazımızda Özel Sektörün Kullanımı Açısından Sosyal Medya ve Bu Karmaşık Alanı Ustaca Kullanan; GENÇLER’den bahsedeceğiz.